شوک تعلیق پارلمان

اکنون بوریس جانسون قصد دارد هر طور شده تا پایان ماه آینده میلادی انگلستان را از اتحادیه اروپا جدا کند. برنامه‌ای که خانم می‌و اتحادیه اروپا بر سر آن توافق کردند از جهات گوناگون ضعف دارد، اما مقامات اتحادیه اروپا حاضر نیستند بر سر برنامه جدید یا تغییر بخش‌هایی از محتوای این برنامه مذاکره کنند. واکنش آقای جانسون به این موضع‌گیری جنجال‌آفرین بوده است. او اعلام کرده اگر اتحادیه اروپا حاضر به تغییر بندهای یادشده نباشد، مذاکره انجام نخواهد شد و انگلستان در موعد مقرر یعنی پایان ماه اکتبر از اتحادیه اروپا خارج می‌شود.

از سوی دیگر آقای جانسون برای جلوگیری از مانع تراشی مجلس عوام در برابر خروج بدون توافق انگلستان از اتحادیه اروپا، زمینه تعلیق پارلمان را فراهم کرده است و در این میان کارشناسان سیاسی و اقتصادی نسبت به تبعات این اقدام و جدایی بدون توافق هشدار داده‌اند. جان میجر، نخست‌وزیر اسبق انگلستان اعلام کرده به تلاش‌های حقوقی برای جلوگیری از تعلیق پارلمان این کشور خواهد پیوست. جانسون قصد دارد در بحبوحه یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های سیاسی کشور در چند نسل اخیر، برای مدتی بیش از یک ماه پارلمان را به حالت تعلیق درآورد و بسیاری از صاحب‌نظران اقدام آقای جانسون را غیرقانونی می‌دانند.

تصمیم او کل انگلستان را دچار شوک کرده است. تعلیق پارلمان برای پنج هفته عملا سبب می‌شود مخالفان جدایی بدون توافق انگلستان از اتحادیه اروپا، فرصت کافی برای جلوگیری از این روند را نداشته باشند. جانسون ۲۵ ژوئیه به نخست‌وزیری انگلستان برگزیده شد و یک روز بعد نمایندگان پارلمان به تعطیلات تابستانی رفتند. صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و دیگر نهادها هشدار داده‌اند که جدایی بدون توافق انگلستان از اتحادیه اروپا بحران اقتصادی بلندمدتی را که می‌تواند به بحران سیاسی و اجتماعی کشیده شود در پی خواهد داشت.

اما آقای جانسون بارها تاکید کرده که انگلستان بدون اما و اگر پایان ماه آینده میلادی از اتحادیه اروپا خارج می‌شود. او مانند خانم می با سرسختی برنامه خود را پیش می‌برد و نگرانی مخالفان جدایی بدون برنامه و معلق شدن پارلمان را نادیده گرفته است. آقای جانسون معتقد است مذاکره با اتحادیه اروپا تنها هنگامی مفید خواهد بود که مقامات این اتحادیه احساس کنند امکان معکوس شدن روند برگزیت وجود ندارد. از دید او هرچه احتمال باقی ماندن انگلستان در اتحادیه اروپا بیشتر شود و احساس شود پارلمان در این باقی ماندن نقشی بزرگ دارد، احتمال آنکه اتحادیه اروپا به درخواست‌های انگلستان توجه نشان دهد کمتر می‌شود.

در مقابل، رهبران اتحادیه اروپا گفته‌اند آنچه از انگلستان می‌خواهند جایگزین‌های منطقی برای برنامه کنونی است، برنامه‌ای که پس از ۲ سال مذاکره تدوین شده است. اما انگلستان تاکنون هیچ جایگزینی معرفی نکرده است. وزیر خارجه ایرلند می‌گوید: پیشنهادی که جایگزین تضمین باز ماندن مرز بین ایرلند و ایرلند شمالی باشد، از سوی انگلستان ارائه نشده است. این تضمین در مرکز توجه مخالفان برنامه جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا قرار دارد؛ زیرا اگر تغییری در آن ایجاد نشود انگلستان در یک وضعیت شبیه بن‌بست قرار می‌گیرد یعنی از یک‌سو از اتحادیه اروپا خارج شده و از سوی دیگر توانایی کمی برای مذاکره بر سر قراردادهای تجاری مستقل خواهد داشت. آقای جانسون به اتحادیه اروپا وعده پیشنهادی جایگزین ارائه خواهد کرد و در این میان مذاکره‌کنندگان اتحادیه اروپا شک دارند که برنامه دیگری یافت شود که خطوط قرمز هر دو طرف در آن در نظر گرفته شده باشد.

مقامات اتحادیه اروپا می‌گویند روش آقای جانسون غیردموکراتیک است و احتمال جدایی بدون برنامه را بالا می‌برد. تمامی رهبران اتحادیه اروپا معتقدند خروج بدون توافق انگلستان از اتحادیه اروپا به معنای ورود این کشور به سرزمین ناشناخته است. تعدادی از دادگاه‌ها مشغول استماع استدلال‌هایی هستند که در مخالفت با معلق شدن پارلمان انگلستان مطرح می‌شود. برخی مدیران شرکت‌ها می‌گویند: «وزرای کابینه بوریس جانسون شبیه هواپیمارباها تلاش می‌کنند مردم را آرام نگه دارند یعنی وانمود می‌کنند همه چیز طبیعی است، اما روش آنها تصاحب قدرت به زور است. موضوع این است که هیچ‌یک از اقدامات آنها طبیعی نیست.»

در این میان رهبر مخالفان یعنی جرمی کربین در حال تدوین یک استراتژی برای متوقف کردن خروج بدون توافق انگلستان از اتحادیه اروپا طی چند روزی است که پارلمان تا قبل از تعلیق به فعالیت می‌پردازد. پارلمان روز سه‌شنبه فعالیت خود را آغاز کرده و تقریبا دو هفته به فعالیت ادامه می‌دهد. معلق شدن پارلمان سبب واکنش در تمامی سطوح جامعه انگلستان شده و در روزهای اخیر تظاهرات‌ها در شهرهای بزرگ این کشور مشاهده شده است. طومار با درخواست لغو تعلیق پارلمان تاکنون به امضای یک و نیم میلیون انگلیسی رسیده است. ملکه الیزابت دوم با درخواست آقای جانسون برای تعلیق موقت پارلمان موافقت کرده و این موافقت غیرمنتظره نبود؛ زیرا ملکه یک شخصیت غیر‌سیاسی است که طبق توصیه‌های نخست‌وزیر عمل می‌کند. دولت آقای جانسون تاکید کرده که آنچه انجام می‌دهد غیر‌طبیعی نیست. جانسون یک نخست‌وزیر جدید است و این‌طور صلاح دیده که پارلمان را به‌طور موقت تعطیل کند.

این در حالی است که مخالفان اقدامات آقای جانسون معتقدند مدت تعطیلی پارلمان بیش از حد زیاد است و هدف از اقدام آقای جانسون جلوگیری از اظهارنظر و اقدام نمایندگان مردم در زمانی بسیار حساس است. واقعیت این است که پارلمان می‌تواند با رای خود سرنوشت انگلستان را تغییر دهد و از وارد شدن لطمات بزرگ به اقتصاد این کشور جلوگیری کند. ۵ هفته تعطیلی پارلمان طولانی‌ترین دوره از سال ۱۹۴۵ است.

در ورای اتفاقات سیاسی هفته‌های اخیر و دو سال گذشته، آنچه مایه نگرانی مردم و سیاستمداران انگلستان و اتحادیه اروپاست رویه‌هایی است که خانم ترزا می برای تدوین برنامه خروج و بوریس جانسون برای خارج کردن انگلستان از اتحادیه اروپا در پیش گرفتند. هر دو نفر بدون توجه به استدلال‌های مخالفان و به قیمت بحرانی کردن شرایط سیاسی و اقتصادی کشور سرسختانه در مسیر موردنظر خود حرکت کرده‌اند. البته نتیجه اقدامات آقای جانسون در آینده بیشتر نمایان خواهد شد. ضروری بود خانم می با روشی عقلانی و منطقی برنامه جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا را نهایی می‌کرد تا نقاط ضعف آن بسیار کم باشد. اکنون آن فرصت از میان رفته و قدرت در اختیار آقای جانسون است. باید دید او از این فرصت چگونه استفاده خواهد کرد. در روزهای آینده هر تغییری در حوزه سیاسی در انگلستان رخ دهد، در این واقعیت تغییری ایجاد نمی‌کند که نخست‌وزیران این کشور در سال‌های اخیر روش‌های درستی برای اداره امور کشور نداشته‌اند.