چپ‌ها بازنده بزرگ

نخستین سوال این است که انتخابات پارلمان اروپا چگونه برگزار می‌شود؟ شهروندان ۲۸ عضو اتحادیه اروپا حق دارند قانون‌گذاران را برای ایفای نقش نمایندگی ایشان در پارلمان اروپا انتخاب کنند. پارلمان اروپا نهاد قانون‌گذار اتحادیه اروپا و تنها نهاد این اتحادیه است که نمایندگان آن با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. نمایندگان پارلمان اروپا عمدتا قانون‌گذاران وابسته به احزاب مختلف اروپا از جمله حزب محافظه‌کار انگلستان در هر یک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستند. اما در درون پارلمان اروپا این قانون‌گذاران بر مبنای گرایش‌های سیاسی خود جناح‌هایی را تشکیل می‌دهند و برای مثال احزاب لیبرال معمولا به «ائتلاف لیبرال‌ها و دموکرات‌ها برای اروپا» می‌پیوندند. در پارلمان اروپا ده جناح بندی وجود دارد و دیدگاه آنها بر اینکه چه کسی رئیس کمیسیون اروپا شود، یعنی بازوی اجرایی اتحادیه اروپا، اثر می‌گذارد. در سال ۲۰۱۴ سیستم جدید انتخاب رئیس کمیسیون اروپا مورد استفاده قرار گرفت و در این سیستم آقای ژان کلود یونکر یعنی نامزد حزب مردم اروپا به ریاست کمیسیون اروپا برگزیده شد. بحث‌هایی درباره استفاده مجدد از این سیستم در سال جاری مطرح است.

دومین پرسش این است که چرا انتخابات پارلمان اروپا و نتایج آن مهم است. یکی از استادان حقوق در اروپا می‌گوید: «پارلمان جدید اروپا دارای اکثریت قاطع نیست و این به آن معناست که در دوره جدید تصویب و اجرای قوانین در سطح اروپا دشوارتر خواهد بود. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد، دو حزب اصلی یعنی حزب محافظه کار و حزب سوسیالیست اکثریت خود را از دست خواهند داد. تاکنون هنگامی که این دو حزب بر سر جهت سیاست‌ها توافق می‌کردند، کرسی‌های کافی برای تصویب قانون موردنظر خود را در اختیار داشتند. اما به احتمال زیاد این وضعیت پس از انتخابات جاری پارلمان اروپا از میان خواهد رفت. در نتیجه در آینده این احزاب احتیاج دارند با حزب‌های دیگر به توافق برسند و این فرآیندی دشوار و زمانبر خواهد بود. در واقع چالش اصلی دستیابی به توافق از طریق امتیازدهی‌هاست. البته به احتمال بسیار زیاد احزاب هوادار اروپای متحد همچنان بزرگ‌ترین سهم را در کرسی‌های پارلمان اروپا خواهند داشت. این بدان معناست که احزاب اصلی به‌رغم جذاب شدن دیگر حزب‌ها، همچنان حدود دوسوم کرسی‌ها را در اختیار خواهند داشت و اگرچه احزاب رادیکال برنامه‌هایی برای آینده اتحادیه اروپا دارند، اما از حمایت دموکراتیک و مواضع مشترک برای پیشبرد برنامه‌های خود بهره‌مند نیستند. البته با توجه به تحولات سیاسی و اقتصادی اخیر در اروپا ممکن است نتیجه انتخابات جاری با پیش‌بینی‌ها سازگار نباشد.

گزارش جدید شورای اروپا نشان می‌دهد احزاب ضداتحادیه اروپا یک‌سوم کرسی‌های پارلمان اروپا را تصاحب خواهند کرد. تحقق این پیش‌بینی اجرای برنامه‌های احزاب اصلی و حفظ امنیت اروپا را به خطر می‌اندازد. در نهایت ممکن است برنامه‌های اتحادیه اروپا متوقف شود. در واقع این احتمال وجود دارد که احزاب ضد اتحادیه اروپا با همکاری هم سبب کاهش عمق مشارکت‌ها در سطح اروپا شوند و یک پیامد آن متوقف شدن تحریم‌ها علیه روسیه است. در مجموع، انتظار می‌رود، نوسان و بی‌ثباتی سیاسی افزایش یابد و اگر چنین شود، به شکل اجتناب‌ناپذیری از این پس پیشنهادهای کمیسیون اروپا پذیرفته نمی‌شود. کمیسیون اروپا مسوول پیشنهاد قوانین است. پس از ارائه، پیشنهاد مورد بحث قرار می‌گیرد و سپس در شورای اروپا از سوی نمایندگان تک تک اعضا تصویب می‌شود. سپس پارلمان اروپا درباره این پیشنهادها رای‌گیری می‌کند. تاکنون به این شکل بوده که ۹۵ درصد پیشنهادهای کمیسیون اروپا از سوی پارلمان و شورای اروپا تصویب می‌شده و این رقم بالاتر از ارقام مربوط به کنگره آمریکاست. افزایش کرسی‌های در اختیار احزاب ضد‌اتحادیه اروپا سبب می‌شود، اتحادیه اروپا در شرایطی مشابه آمریکا قرار گیرد. یعنی پیشنهادهای کمیسیون اروپا دیگر به‌طور خودکار مورد تصویب قرار نخواهد گرفت.

پرسش بعدی این است که برنده‌ها و بازنده‌های انتخابات کنونی چه کسانی خواهند بود؟ به احتمال زیاد جناح چپ میانه بزرگ‌ترین بازنده این دوره از انتخابات پارلمان اروپا خواهد بود. این باور وجود دارد که رای‌دهندگان از این جناح ناراضی هستند، زیرا به وعده‌های خود عمل نکرده و یکی از این وعده‌ها کاستن از نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی بوده است. بر مبنای پیش‌بینی‌های مطرح شده، سیاستمداران جناح چپ میانه احتمالا حدود ۶ درصد از کرسی‌های خود را در پارلمان اروپا از دست می‌دهند. همچنین جناح راست میانه دو درصد از کرسی‌های خود را از دست خواهد داد. در این میان احزاب راست‌گرا و راست‌گرای افراطی از جمله «گروه آزادی و کشورهای اروپا» تعداد بیشتری کرسی را تصاحب خواهند کرد و برنده انتخابات محسوب می‌شوند.

سوال بعدی این است که چه اقداماتی از سوی راست‌گرایان افراطی برای تصاحب کرسی‌های بیشتر در پارلمان اروپا انجام شده است؟ اکنون که انتخابات آغاز شده نام برخی مقامات اروپا بیشتر در ذهن‌ها می‌آید. ماتئو سالوینی معاون نخست‌وزیر ایتالیا و رهبر حزب لگا یکی از این نام‌هاست. او برای جلب حمایت احزاب همفکر به چند کشور اروپایی سفر کرده تا یک جنبش ملی‌گرا در پارلمان اروپا به‌وجود آورد. اخیرا حمایت‌های عمومی از او افزایش یافته و اگر در انتخابات پارلمان اروپا کرسی‌های بیشتری نصیب احزاب ملی‌گرا شود، او اقدامات گسترده‌تری برای پیشبرد اهداف خود انجام خواهد داد. از سوی دیگر ماری لوپن رهبر حزب راستگرای افراطی جبهه ملی فرانسه امیدوار است ناآرامی‌های عمومی چند ماه اخیر در این کشور سبب افزایش آرای این حزب در انتخابات پارلمان اروپا شود. او شخصا در این انتخابات نامزد نشده، زیرا مایل است جایگاه خود را در پارلمان فرانسه حفظ کند اما یک نفر را به‌عنوان نماینده معرفی کرده است.

پرسش بعدی به مشاغل مهم اتحادیه اروپا مربوطه است. انتخابات جاری پارلمان اروپا سبب تغییر مقامات عالی رتبه در اتحادیه اروپا خواهد شد. در واقع رئیس پارلمان اروپا، رئیس کمیسیون اروپا و رئیس شورای اروپا تغییر خواهند کرد و احتمالا زمینه برای تغییر رئیس بانک مرکزی اروپا فراهم خواهد شد. در نهایت پرسش سرمایه‌گذاران این است که پس از انتخابات چه میزان بی‌ثباتی در بازارها پدید خواهد آمد و در آینده چه قوانینی تصویب خواهد شد، زیرا پاسخ این سوالات بر بازارها تاثیر خواهد گذاشت. البته کارشناسان معتقدند مهم‌ترین پرسش این است که تحت‌تاثیر نتایج انتخابات کنونی چه تغییراتی در سیاست‌های پولی بانک مرکزی اروپا به‌وجود می‌آید. احتمالا رئیس جدید بانک مرکزی اروپا کمتر از رئیس کنونی این نهاد یعنی ماریو دراگی، به اجرای سیاست‌های حمایتی اعتقاد خواهد داشت و این به معنای افزایش نرخ‌های بهره است. به احتمال زیاد بیست و یکم ماه آینده میلادی نام مقامات عالی‌رتبه جدید اتحادیه اروپا اعلام خواهد شد.