ابهام در معافیت‌های ایران
عربستان که برای تامین هزینه جنگ در یمن، خرید سلاح و تامین مالی برنامه افق ۲۰۳۰ به منابع مالی بسیار زیادی نیازمند است، در هفته‌های اخیر شاهد کاهش سریع قیمت نفت بوده و در نشست روز یکشنبه وزیر نفت این کشور اعلام کرد ضروری است یک میلیون بشکه در روز از عرضه نفت به بازارهای جهان کاسته شود. در واقع از دید عربستان شرایط بازار نفت به دلیل معافیت خریداران نفت ایران از تحریم‌های آمریکا به کلی تغییر کرده و ضروری است برنامه کاهش عرضه که تا چند ماه پیش اجرا می‌شد به‌طور کامل دنبال شود.
عربستان از دو هفته دیگر عرضه نفت خود را ۵۰۰ هزار بشکه در روز پایین‌تر از میزان ماه جاری قرار خواهد داد، زیرا این کشور معتقد است تداوم وضعیت کنونی به درآمد اوپک و شرکت‌های نفتی لطمات بزرگ وارد خواهد کرد و سبب می‌شود بازار نفت بار دیگر شاهد مازاد عرضه شود. در نشست اوپک و روسیه در ابوظبی به لزوم تدوین استراتژی جدید برای آینده اشاره شد و اکنون کارشناسان بازار نفت می‌گویند با آنکه در نشست یاد شده هیچ تصمیم قطعی اتخاذ نشد، اما بر ابهام‌ها افزوده شده است. از پیش تعداد زیادی از عوامل بر بازار نفت تاثیر داشته‌اند و این امر پیش‌بینی را دشوار کرده است. اکنون شرایط مبهم‌تر شده است.
وزیر نفت عربستان در نشست ابوظبی گفت: «ما قصد داریم هر اقدام ممکن را برای متوازن نگه داشتن بازار از لحاظ عرضه و تقاضا و ذخیره نفت انجام دهیم و معتقدیم پس از مدتی بازار آرام خواهد شد. قصد نداریم زمینه رشد شدید قیمت‌ها را فراهم کنیم.» اما واقعیت این است که عربستان از کاهش قابل ملاحظه قیمت‌ها دچار وحشت شده و قصد دارد زودتر از نشست ماه دسامبر، اقدامی برای بالا بردن قیمت‌ها انجام دهد. قیمت نفت که ماه گذشته میلادی به ارقام بسیار بالا رسیده بود در چند هفته اخیر وارد روند کاهش شده و بسیاری از اعضای اوپک پلاس یعنی اوپک و کشورهای دیگری که در برنامه کاهش عرضه نفت حضور دارند تحت فشار هستند هرچه سریع‌تر روند کاهش قیمت‌ها را معکوس کنند. این کشورها به قیمت‌هایی نیاز دارند که از یکسو بودجه‌شان را متوازن کند و از سوی دیگر سبب نشود به رونق اقتصادی جهان لطمه وارد شود. همچنین عربستان مایل نیست تحت فشار واشنگتن قرار گیرد. بدین ترتیب سه عامل مهم بر تصمیم این کشورها اثر می‌گذارد.
ماه قبل ترامپ که از رشد شدید قیمت نفت به شدت عصبی شده بود عربستان را خطاب قرار داد و از این کشور خواست با افزایش تولید قیمت‌ها را پایین آورد. با آنکه نشانه‌های واضحی از شکل‌گیری مازاد عرضه در آمریکا نمایان نشده عربستان از افزایش ذخیره نفت این کشور در هفته‌های اخیر نگران است. گزارش‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد ذخیره نفت این کشور ده‌ها میلیون بشکه افزایش یافته است. عربستان معتقد است اوپک پلاس باید از ابتدای سال جدید میلادی یک میلیون بشکه از تولید خود بکاهد. امارات و عمان با این دیدگاه موافق هستند اما همه چیز به وضعیت تقاضا و نیز میزان عرضه نفت ایران در ماه‌های آینده وابسته است.
در حوزه تقاضا پیش‌بینی‌هایی که تاکنون مطرح شده نشان می‌دهد امسال و سال آینده تقاضا برای نفت در هر سال حدود ۵/ ۱ میلیون بشکه بالا خواهد رفت. با آنکه صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی خود از نرخ رشد اقتصادی جهان را کاهش داده اما به نظر می‌رسد رقم یاد شده برای رشد تقاضا منطقی است و تحقق خواهد یافت. البته باید دید تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین تا چه حد به ضعف در این دو اقتصاد که بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت در جهان هستند منجر خواهد شد. در حوزه میزان عرضه نفت ایران ابهام‌هایی وجود دارد. با آنکه آمریکا هشت کشور را از تحریم‌های نفتی ایران معاف کرده و آنها می‌توانند به خرید نفت این کشور ادامه دهند. اما وزارت دارایی آمریکا اعلام کرده این معافیت به شرط کاهش خرید نفت ایران از سوی کشورهای یاد شده در آینده، اعطا شده است. آمریکا ابتدا اعلام کرده بود از چهارم ماه جاری میلادی هیچ کشوری نباید از ایران نفت بخرد، اما اندکی بعد با افزایش شدید قیمت‌ها به هشت کشور معافیت از تحریم نفت ایران اعطا کرده است. این کشورها خریداران بزرگ نفت ایران هستند، در نتیجه میزان کاهش عرضه نفت ایران بسیار کمتر از حدی است که قبلا تصور می‌شد.
نکته بسیار مهم این است که مشخص نیست واشنگتن درباره رعایت شرط خود یعنی لزوم کاهش خرید نفت ایران از سوی کشورهای یاد شده، تا چه حد سختگیرانه عمل خواهد کرد. برخی تحلیلگران معتقدند اگر آمریکا به خریداران نفت ایران فشار وارد کند عرضه نفت این کشور به تدریج کاهش می‌یابد البته هرگز به صفر نخواهد رسید. اما تغییر مکرر موضع دولت آمریکا در حوزه تحریم‌های ایران سبب شده درباره افق عرضه نفت این کشور ابهام‌ها بیشتر شود.
در نشست ابوظبی اعلام شد شرایط بنیادی بازار حاکی از آن است که سال آینده میلادی عرضه رشدی سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها خواهد داشت و احتمال شکل‌گیری مازاد عرضه بسیار بالاست، زیرا از یکسو ایران به فروش نفت خود ادامه می‌دهد و از سوی دیگر کاهش نرخ رشد اقتصادی جهان سبب می‌شود شکاف بین عرضه و تقاضا بیشتر شود. به نظر می‌رسد عربستان برای متوقف کردن کاهش قیمت‌ها فعلا قصد دارد عرضه نفت خود را ۵۰۰هزار بشکه در روز کاهش دهد و اعضای اوپک پلاس منتظر می‌مانند تا وضعیت اقتصاد جهان و عرضه نفت ایران مشخص شود. البته اقدام روز یکشنبه عربستان یعنی اعلام کاهش عرضه نفت، تاثیر زیادی بر قیمت‌ها نداشت. روز دوشنبه در ابتدای معاملات، قیمت‌ها تا ۲ درصد رشد کرد، اما در پایان روز قیمت نفت برنت و نفت آمریکا کاهش پیدا کرد. روز سه‌شنبه نیز این کاهش ادامه یافت.
رشد قابل ملاحظه ارزش دلار و ابهام درباره آینده سبب شده رشد قیمت‌ها با موانعی مواجه شود. پیش‌بینی شده اواسط سال آینده میلادی بازار به تعادل می‌رسد بنابراین انتظار می‌رود بین یک میلیون تا ۴/ ۱ میلیون بشکه مازاد عرضه وجود داشته باشد. اگر بازار واقعا دچار مازاد عرضه شود کار عربستان برای متقاعد کردن اعضای اوپک پلاس به کاستن از عرضه بسیار دشوار خواهد بود. برای مثال عراق توانسته تولید نفت خود را به سطوح بسیار بالا برساند و ضعف اقتصاد این کشور سبب خواهد شد در برابر کاستن از عرضه مقاومت کند. تعداد دیگری از تولیدکنندگان نفت عضو اوپک نیز در شرایط مشابه قرار دارند. در ۶ ماه اخیر یعنی از زمان خروج آمریکا از پیمان هسته‌ای ایران، اوپک و روسیه بر تولید نفت خود افزوده‌اند، زیرا تصور می‌شد عرضه نفت ایران ۷/ ۱ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند. حال که این پیش‌بینی تحقق نیافته متقاعد کردن این کشورها به کاستن از عرضه بسیار دشوار است.
ارسال نظر