چشم‌انداز تحریم‌ها

۸ مه ‌۲۰۱۸ را باید نقطه عطفی در مسیر تاریخی برجام قلمداد کرد که ادامه حیات آن را با شائبه‌های جدی مواجه کرد. تاریخی که رئیس‌جمهور تازه بر سر کار آمده آمریکایی‌ها، همان‌طور که در دوران مبارزات انتخاباتی وعده داده بود از این معاهده چند جانبه خارج شد و بدون توجه به تبعات مختلف آن، سعی در نشاندن مجدد ایران پای میز مذاکره‌ای داشت که خودش علنا آن را ترک کرده بود. پیرو این اقدام بود که دولت آمریکا جدولی زمان‌بندی شده از مراحل تحریم‌ها را اعلام کرد که آخرین مرحله آن مصادف با ۱۳ آبان اعمال خواهد شد.

مقامات ایرانی بارها عنوان کرده‌اند که بسیاری از این فشارها قبل از این سر رسید اعمال شده و قرار نیست فشاری بیشتر از میزان فعلی بر مردم وارد شود اما با این حال بارها مطرح شده طرح اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا باید قبل از ۲ نوامبر برقرار شود، اما با این حال در صورتی که ایران به این نتیجه برسد که اقدامات جاری نمی‌تواند اثر محسوسی بر اقتصاد داشته باشد، دیگر دلیلی برای پایبندی به برجام وجود نخواهد داشت. اما کشورهای اروپایی در همین مدت نشان داده‌اند که به شدت منتقد تصمیمات ترامپ هستند و اساسا هرگونه امکان برای جریان یافتن مذاکره بر سر مسائل اختلافی را تنها در صورت زنده ماندن برجام ممکن می‌دانند.  در همین رابطه، دو روز قبل از جلسه شورای امنیت سازمان ملل، ایران و اروپا طی بیانیه‌ای مشترک از نزدیک شدن به راه حلی مشترک برای حل و فصل مشکلات و دغدغه‌های اصلی ایران برای فروش و نقل و انتقالات مالی خبر دادند، خبری که به سرعت با واکنش آمریکا مواجه شد و تهدیدات ترامپ خطاب به دولت‌ها و شرکت‌هایی که با ایران همکاری کنند بخش ثابتی از سخنرانی‌های او بود. باید منتظر ماند و دید که بسته اروپا تا چه حد مثمر ثمر خواهد بود و آیا فشار ترامپ را کاهش خواهد داد یا شاهد جان باختن برجام خواهیم بود.  باشگاه اقتصاددانان به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته است.

امیر جهانی