جنگ قریب‌الوقوع ارزی؟
بحث‌ها با سخنرانی وزیر دارایی آمریکا شروع شد. او در سخنان خود گفت کاهش ارزش دلار به نفع اقتصاد آمریکاست و از این کاهش نگران نیست. پس از انتشار این سخنان، انتقادهای زیادی نسبت به او مطرح شد، زیرا به نظر می‌رسید دولت جدید آمریکا قصد دارد برای بالا بردن رقابت‌پذیری شرکت‌های آمریکایی زمینه را برای کاهش ارزش دلار در برابر یورو و پوند فراهم کند. روز چهارشنبه ارزش دلار پس از سخنان وزیر دارایی آمریکا به‌شدت کاهش یافت. روز پنج‌شنبه دونالد ترامپ تلاش کرد تاثیر منفی سخنرانی وزیر دارایی آمریکا را کمتر کند و گفت از سخنان او سوءبرداشت شده است. همچنین خود وزیر دارایی اعلام کرد برداشت‌ها از سخنرانی وی درست نبوده است. وی در توضیح سخنان قبلی خود گفت منظور من این بود که از وضعیت کنونی دلار در کوتاه‌مدت نگران نیستم اما معتقدم دلار قدرتمند در بلندمدت به نفع آمریکاست.
البته سخنان ترامپ و وزیر دارایی دولت او تاثیری بر ارزش دلار نداشت و به رشد آن منجر نشد. تحلیلگران معتقدند سخنانی که وزیر دارایی آمریکا به زبان آورد حرف جدیدی نبوده است. ترامپ نیز سال گذشته بارها گفته بود ترجیح می‌دهد ارزش دلار پایین بیاید. او سال گذشته هرگاه درباره کسری تجاری آمریکا با دیگر کشورها صحبت کرد به رویه‌های تجاری و دستکاری نسبت به ارزش ارزها در شرکای تجاری آمریکا انتقاد کرد و از کاهش ارزش دلار که سبب رشد صادرات کالاهای آمریکایی می‌شود دفاع کرد. البته واضح است که دولت آمریکا تمایلی ندارد که دیگر کشورها معتقد باشند در نرخ‌های برابری دخالت می‌کند.
سخنان وزیر دارایی آمریکا واکنش‌هایی را به همراه داشت. روز جمعه یکی از اعضای هیات‌مدیره بانک مرکزی اروپا در سخنان خود در نشست مجمع جهانی اقتصاد گفت: «بحث درباره نرخ‌های برابری ارزهای معتبر باید در نشست‌های جهانی نظیر نشست گروه هشت و گروه ۲۰ مطرح شود و مطرح شدن این موضوع در نشست مجمع جهانی اقتصاد خطر بروز جنگ ارزی را افزایش می‌دهد. در شرایط حاضر که وضعیت تجاری جهان تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد، جنگ ارزی بسیار زیان‌بخش خواهد بود. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که از نرخ‌های برابری نباید برای افزایش رقابت‌پذیری تجاری استفاده شود. سخنان اخیر درباره ارزش دلار نوسان‌های شدید در نرخ برابری دلار، یورو و پوند ایجاد کرد و همه ما می‌دانیم که نوسان‌های غیرطبیعی برای اقتصادها مضر هستند. تداوم بی‌ثباتی بانک‌های مرکزی را به اتخاذ تدابیر جدید وادار می‌کند و نگرانی‌هایی در بین شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان پدید می‌آورد.» واقعیت این است که اکنون شرایط حساسی در اقتصاد جهان وجود دارد به این معنا که بانک‌های مرکزی مایلند به شکل کنترل شده و تدریجی سیاست‌های حمایتی خود را محدود کنند.
از اواخر سال ۲۰۱۶ بانک مرکزی آمریکا برنامه بالا بردن نرخ‌های بهره را آغاز کرد و قصد دارد این برنامه را در سال‌جاری میلادی ادامه دهد. بانک مرکزی اروپا از ابتدای سال‌جاری میلادی میزان خرید اوراق قرضه دولت‌های عضو منطقه یورو را کاهش داده و احتمالا در ماه‌های آینده نرخ‌های بهره را بالا خواهد برد. بانک مرکزی اروپا در سه سال اخیر حدود ۲ هزار میلیارد یورو اوراق قرضه خریداری کرده تا به رونق اقتصاد منطقه یورو کمک کند. اقتصاد منطقه یورو اکنون در وضعیت بهتری قرار گرفته و نرخ تورم بالا رفته اما افزایش ارزش یورو بر قیمت کالاهای وارداتی تاثیر می‌گذارد و سبب کاهش نرخ تورم می‌شود. همچنین برخی نقایص سبب خواهد شد درباره ناتوانی بانک مرکزی اروپا در مدیریت سیاست‌های انبساطی نگرانی‌های به‌وجود آید. البته وضعیت شاخص‌های اقتصادی منطقه یورو خوب است و پیش‌بینی شده روند افزایش نرخ تورم ادامه پیدا خواهد کرد. همچنین انتظار می‌رود سطح دستمزدها با سرعت بیشتری افزایش یابد و بخش‌های تولید کارخانه‌ای و خدمات رونق بیشتری پیدا کنند.
اما سیاست‌های بانک مرکزی اروپا در شرایط متعارف و عادی اتخاذ شده و اگر شوک‌هایی به بازار ارز وارد شود، اهدافی که در این سیاست‌ها وجود داشته تحقق نخواهد یافت. سخنان وزیر دارایی آمریکا عملا یک شوک به بازارهای ارز وارد کرد و با آنکه پس از آن تلاش شد دیدگاه‌ها درباره این سخنان اصلاح شود اما این پیام به بازارها ارسال شد که دولت آمریکا با کاهش ارزش دلار نه‌تنها مشکلی ندارد، بلکه ترجیح می‌دهد این روند ادامه یابد.بانک مرکزی ژاپن نیز به احتمال زیاد امسال برنامه‌های حمایتی خود را تغییر خواهد داد. اقتصاد ژاپن از رکود خارج شده و ضروری است نرخ‌های بهره در این کشور که منفی است بالا برده شود. تغییرات بزرگ و غیرمنتظره در بازارهای ارز که حاصل اظهارنظر مقامات مالی و اقتصادی یک کشور است، برنامه‌های بانک‌های مرکزی دیگر برای عادی کردن سیاست‌های پولی را دچار اختلال می‌کند.
روز جمعه نشست مجمع‌جهانی اقتصاد پایان یافت اما این دیدگاه در بین سرمایه‌گذاران پدید آمده که ارزش دلار امسال نیز کاهش پیدا خواهد کرد. شاخص دلار سال گذشته بیش از ۱۰ درصد کاهش یافت و تحلیلگران معتقدند برنامه افزایش نرخ‌های بهره از سوی بانک مرکزی آمریکا در سال‌جاری که باید به افزایش ارزش دلار منجر شود به این نتیجه منجر نمی‌شود. اقتصاددان بانک گلدمن‌ساکس می‌گوید: «ارزش دلار امسال در برابر ارزهای اقتصادهای توسعه‌یافته کاهش خواهد یافت و ارزش آن در برابر ارزهای اقتصادهای نوظهور کاهش بیشتری پیدا خواهد کرد. نکته مهم این است که روند بهبود شرایط اقتصاد آمریکا سبب نخواهد شد ارزش دلار نسبت به دیگر ارزها عملکرد مثبت داشته باشد زیرا اقتصادهای بزرگ دیگر نیز در وضعیت بهتری قرار دارند و نیز بانک‌های مرکزی دیگر قصد دارند از سیاست‌های حمایتی خود بکاهند.»سخنان وزیر دارایی آمریکا در نشست داووس امسال سبب شد بر ابهام‌ها درباره نرخ‌های برابری افزوده شود زیرا اکنون بانک‌های مرکزی مجبورند مدتی دیگر صبر کنند تا مشخص شود برنامه‌های دولت آمریکا چه تاثیری بر بازارهای ارز خواهد داشت. پایان هفته گذشته ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا در کنفرانس خبری گفت: «وقتی یک مقام بانک مرکزی می‌گوید یک روند نرخ برابری ارز برای صادرکنندگان این کشور خوب است، این به آن معناست که آن بانک مرکزی قصد دارد تغییراتی در نرخ برابری ایجاد کند.» در هفته‌ها و ماه‌های آینده، سیاست‌های ارزی دولت آمریکا موردتوجه خاص فعالان اقتصادی قرار خواهد داشت و بر سیاست‌های بانک‌های مرکزی تاثیر می‌گذارد.
ارسال نظر