پتانسیل‌های مغفول در تولید انرژی
ردپای سلول‌های انرژی خورشیدی را امروز می‌توان در نقاط مختلف شهرهای بزرگ کشور از جمله در پارک پردیسان تهران، پشت‌بام برخی از منازل یا حتی تعدادی از بانک‌ها، برخی از تابلوهای تبلیغاتی یا در معدودی از پارک‌ها مشاهده کرد. اما واقعیت این است که ظرفیت تولیدی کشور ما بسیار بیشتر از این حرف‌هاست و بنابراین ضروری است که توجه به این مساله دوچندان شود. برعکس دیدگاه عمومی شایع انرژی‌های نو و تجدیدپذیر نه‌تنها مولد و عملی بلکه حتی در اکثر مواقع به صرفه و در عین حال اقتصادی هستند و درست به همین دلیل است که کارشناسان محیط‌زیست کشور نظر به ظرفیت‌های موجود بر لزوم استفاده هرچه بیشتر از آنها تاکید می‌کنند. ایران یکی از کشورهایی است که نه‌تنها روی «کمربند خورشیدی»
(Solar Belt) واقع شده بلکه در عین حال جزو کشورهایی است که پتانسیل بسیار بالایی برای استفاده از انرژی خورشیدی دارند. پروژه‌های امکان‌سنجی نشان می‌دهند که سایر عناصر لازم برای این کار نیز در کشور ما وجود دارد، به‌عنوان مثال می‌توان از دسترسی به منابع غنی سیلیکون در ۹۰ درصد از زمین‌های کشور یاد کرد. سیلیکون همان ماده خامی است که برای تولید سلول‌های فتوولتائیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. منظور از فتوولتائیک پدیده‌ای است که در اثر آن انرژی تابشی مستقیما به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود. یک فاکتور مهم دیگر امکان دسترسی به زمین‌هایی است که عملا هیچ کاربری خاصی ندارند و می‌توانند به راحتی برای نصب و استقرار سیستم‌های خورشیدی مورد استفاده قرار گیرند. از جمله ویژگی‌های مثبت سیستم‌های فتوولتائیک قابلیت آنها در انتخاب توان‌های مختلف، سازگاری‌شان با سیستم‌های الکتریکی موجود (AC/ DC)، عدم نیاز آنها به سوخت یا شبکه سراسری برق و در عین حال عدم آلودگی محیط‌زیست است. کارشناسان باور دارند که جایگزینی تدریجی انرژی‌های پاک بالاخص انرژی خورشیدی با سوخت‌های فسیلی برای کشور ما به دلیل ارزش‌های افزوده‌ای که به همراه دارد، یک اقدام موثر و در عین حال ضروری است. ایران می‌تواند و باید امنیت انرژی خود را در درازمدت افزایش دهد و لازمه این کار تغییر مسیر از سمت سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک است. نباید فراموش کرد که اشتغال‌زایی موثر حاصل از این تغییر رویه، حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار همه و همه از جمله دستاوردهای این تغییر رویه است.
انرژی خورشیدی همچون انواع دیگر انرژی تجدیدپذیر، در ایران با استقبال زیادی مواجه نشده است. علاوه بر دلایلی همچون پیچیدگی نسبی فناوری و هزینه بالا، شاید بتوان فراوانی منابعی همچون نفت و گاز و ارزانی نسبی سوخت‌های فسیلی را از اصلی‌ترین عللی دانست که موجب شده است این انرژی‌ها به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار نگیرند. با وجود این، سازمانی دولتی در وزارت نیرو، مسوولیت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و از جمله خورشیدی را در ایران بر عهده دارد. سازمان انرژی‌های نو ایران موسوم به سانا، پروژه‌های متعددی را در زمینه انرژی خورشیدی در ایران در دست بهره‌برداری و اجرا دارد. پروژه‌هایی همچون برق‌رسانی فتوولتائیک به تعدادی از روستاهای سراسر ایران به ظرفیت ۳۸۶ کیلووات و نیروگاه‌های فتوولتائیک ۹۷ کیلووات سرکویر سمنان، ۳۰ کیلووات طالقان و ۵ کیلووات دربید یزد از جمله این پروژه‌ها هستند. با مقایسه این میزان تولید و ظرفیت تولید بیش از ۶۹ هزار مگاوات برق در کشور، می‌توان متوجه شد انرژی خورشیدی سهم بسیار ناچیزی در تولید برق کشور دارد. بر اساس آمارهای رسمی، سهم کل انرژی‌های نو از ظرفیت نصب‌شده نیروگاهی کشور، معادل ۳۲/ ۰ درصد است.
انرژی‌های نو در جهان
اروپا تا سال ۲۰۵۰ قبل از اینکه سوخت‌های فسیلی در کمربند طلایی خورشید جهان به پایان برسد، ۲۰ درصد از انرژی خود را از طریق سرمایه‌گذاری در بیابان‌های همین کشور‌ها که بیشترین سوخت‌های فسیلی را دارند، به دست خواهد آورد.در جنوب خلیج فارس، وزیر کشور امارات، در حاشیه اجلاس ابوظبی به خبرنگاران مدعی شد با اینکه کشورش سابقه‌ای طولانی در صادرات منابع انرژی فسیلی دارد اما اکنون به صادرکننده انرژی‌های تجدیدپذیر نیز بدل شده است.به زبان ساده، امارات اکنون نه تنها نفت صادر می‌کند بلکه می‌تواند به همسایگان خود برق حاصل از انرژی خورشیدی و باد را نیز صادر کند و این در حالی است که در شمال خلیج فارس یعنی در ایران منابع انرژی‌های تجدیدشونده فراوان‌تر از کشورهای جنوبی است.قطر و امارات در جنوب خلیج فارس در حال تبدیل به الگوهای جهانی مشارکت مردمی و تولید انرژی تجدیدشونده هستند، درست در زمانی که خبر چندانی از تولید انرژی‌های تجدیدشونده شنیده نمی‌شود.به‌طور کلی برآورد دقیق میزان تامین انرژی ایران از منابع تجدیدپذیر، نشان‌دهنده این موضوع است که کل ظرفیت نصب شده تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر تاکنون به بیش از ۱۱۰ مگاوات رسیده است.
اقتصاددان ارشد شرکت نفت و گاز بی‌پی(BP) «اسپنسر دیل» (Spencer Dale) در آخرین واکنش رسانه‌ای خود در روزنامه گاردین به نکته قابل تعمقی اشاره کرده است: «نگرانی‌ها درباره تغییرات اقلیمی و انتشار گازهای گلخانه‌ای بالاخص کربن احتمالا باعث خواهد شد که استخراج باقیمانده منابع نفتی جهان در آینده نزدیک با مشکل جدی مواجه شود. ذخایر موجود سوخت‌های فسیلی اعم از نفت، گاز و زغال‌سنگ اگر به‌طور کامل استخراج شوند، قریب به ۸/ ۲ تریلیون تن دی‌اکسیدکربن تولید خواهند کرد و این در حالی است که یک تریلیون تن دی‌اکسیدکربن دمای جو زمین را بیشتر از ۲ درجه سلسیوس افزایش خواهد داد.» لابد به خاطر دارید که شعار کنفرانس اخیر پاریس نیز جلوگیری از همین ۲ درجه سلسیوس افزایش دما عنوان شد؛ یعنی دقیقا همین‌جاست که می‌توان گفت پاشنه آشیل کنفرانس پاریس خود را نشان می‌دهد. اسپنسر دیل در ادامه سخنان خود می‌افزاید: «قیمت پایین نفت در بیش از یک سال گذشته عملا باعث این شد که بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها معلق بمانند از طرف دیگر دلیل محکمی هم وجود ندارد که برمبنای آن بتوان قیمت نسبی را در آینده افزایش داد، بنابراین حرکت به سمت یک اقتصاد نوین ضروری به نظر می‌رسد.»
ارسال نظر