سرنوشت قطر در انتظار لبنان

اما برخلاف قطر که کشوری ثروتمند و بزرگترین تامین‌کننده گاز طبیعی مایع در جهان است و تنها ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد لبنان هیچ منبع طبیعی و مالی برای غلبه بر تحریم‌های احتمالی ندارد و به همین دلیل مردم این کشور بسیار نگران آینده هستند. چند صد هزار نفر لبنانی در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس کار می‌کنند و سالانه میلیاردها دلار پول برای خانواده‌های خود می‌فرستند. این پول برای ادامه حیات اقتصادی لبنان بسیار ضروری است. اگر این منبع درآمد کم شود یا از میان برود شرایط برای اقتصاد لبنان که از پیش دچار مشکلات بزرگ است، بسیار دشوار خواهد شد.

حریری در سخنان اخیر خود در عربستان، در واقع شرایط اعمال نشدن تحریم را بیان کرد و گفت حزب الله لبنان که قدرت اصلی سیاسی را در این کشور در اختیار دارد و بخشی از ائتلاف حاکم است باید از اثرگذاری بر درگیری‌های منطقه‌ای اجتناب کند. منابع مطلع می‌گویند سخنان حریری به روشنی نشان می‌دهد اگر خواسته‌های عربستان تحقق نیابد اقداماتی که علیه قطر انجام شده است علیه لبنان هم انجام می‌شود. حال با توجه به استعفای نخست‌وزیر لبنان، تنش‌ها در این کشور افزایش یافته است. سیاست‌های مسالمت‌آمیز عربستان در قبال لبنان که در گذشته اعمال می‌شد اکنون کنار گذاشته شده است و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نشان داده قصد سازش با مخالفان را ندارد. اکنون او عملا حاکم عربستان است و امور نظامی، سیاسی و اقتصادی این کشور در دست او است. در این میان بعید است حزب‌‌‌الله لبنان با خواسته‌های عربستان موافقت کند و این به معنای افزایش تنش‌ها در لبنان در آینده و نگران‌کننده‌تر شدن وضعیت اقتصادی این کشور است.

البته هنوز واکنش‌های بزرگی از سوی مردم و سرمایه‌گذاران لبنانی مشاهده نشده است. بدین معنا که مردم در حال خارج کردن سپرده‌های خود از بانک‌ها نیستند و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی اعلام نکرده‌اند قصد خروج از کشور را دارند. به نظر می‌رسد همه منتظر تحولات آتی در لبنان هستند. رئیس کل بانک مرکزی لبنان میزان تقاضای دلار را با توجه به شدت بحران ایجاد شده معقول توصیف و پیش‌بینی کرد که التهاب کنونی در روزهای آینده کمتر شود.

بسیاری از تحلیلگران معتقدند دو سناریو در برابر لبنان وجود دارد. در روزهای آینده رویدادهایی که در این کشور رخ خواهد داد تا اندازه زیادی به مهارت سیاسی رئیس‌جمهوری دارد. اگر او به همراه طرف‌های سیاسی موثر بر اوضاع بتواند آرامش را حفظ کند امیدهایی درباره افق اقتصاد لبنان به‌وجود خواهد آمد. به‌ویژه در صورتی که این کشور در مسیر رفع بحران‌ها قدم بردارد می‌تواند روی وام‌های نهادهای بین‌المللی از جمله صندوق بین‌المللی پول حساب کند. سناریوی دوم که بسیار نگران‌کننده است اعمال تحریم از سوی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس بر لبنان یا انجام اقدامات دیگر علیه این کشور است. در این حالت به احتمال زیاد شرایط از کنترل خارج خواهد شد. البته بسیاری از کارشناسان معتقدند احتمال بروز جنگ بسیار کم است. لبنان کشوری نیست که تاکنون با بحرانی مواجه نشده باشد به همین دلیل امیدهای زیادی به کنترل اوضاع از سوی دولت و احزاب لبنانی وجود دارد. به‌ویژه نقش بانک مرکزی بسیار بزرگ است. این نهاد می‌تواند مانند سال‌های اخیر از نگرانی سرمایه‌گذاران بکاهد و زمینه را برای تداوم مسیر رونق اقتصادی فراهم کند. از ماه ژوئن سال جاری میلادی، بانک مرکزی لبنان از طریق ایجاد نرخ سودهای جذاب برای سپرده‌های ارزی میان‌مدت و بلندمدت در بانک‌ها، از موجودی دارایی‌های خارجی خود پشتیبانی کرده است.