هراس سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی
برخی تجار و سرمایه‌گذاران از این تحولات استقبال کرده‌اند زیرا به باور آنها، از میان رفتن فساد مالی سبب افزایش شفافیت می‌شود و زمینه را برای فعالیت‌های اقتصادی سالم فراهم می‌کند اما به باور برخی دیگر، این دیدگاه بسیار خوشبینانه است. از دید این گروه، اقداماتی که از سوی محمد بن سلمان انجام شده اهداف سیاسی داشته و در نهایت قدرت در دست یک نفر یعنی خود او تمرکز پیدا خواهد کرد. همین تمرکز زمینه فساد را فراهم می‌کند.
واقعیت این است که تداوم برنامه محمد بن سلمان برای حذف مخالفان به بهانه‌های مختلف سبب خواهد شد او تنها تصمیم گیرنده در حوزه‌های گوناگون اقتصادی، تجاری، امنیتی و اجتماعی شود. همچنین به این نکته اشاره شود که تضمینی برای اجرای سیاست‌های مناسب و شفاف از سوی او وجود ندارد. این عاملی بسیار مهم است که سبب هراس سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌شود. خارج از عربستان تحولات هفته گذشته بر بازارهای مالی، بازار نفت و شرکت‌های سرمایه‌گذار در عربستان تاثیر داشته و پیش‌بینی می‌شود این تاثیر تداوم پیدا کند.
مدیران شرکت‌های خارجی با شنیدن خبر دستگیری ولید بن طلال، میلیاردر عربستانی که صاحب بخش‌هایی از سهام بانک سیتی‌گروپ، شرکت توییتر و چندین شرکت بزرگ دیگر غربی است دچار سردرگمی شده‌اند. نمی‌دانند هدف اصلی از این دستگیری‌ها چیست و سیستم قضایی عربستان در رسیدگی به پرونده بازداشت شدگان تا چه حد منصفانه عمل خواهد کرد.تاکنون حدود ۲ هزار حساب بانکی مسدود شده و ارزش دارایی‌هایی که در معرض خطر مصادره است به حدود ۸۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. عده‌ای از سرمایه‌گذاران که دچار نگرانی شده‌اند آنهایی هستند که محمد بن سلمان قصد دارد از آنها برای سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی عربستان دعوت کند.
در شرایطی که بن‌سلمان برنامه‌های بزرگ برای کاهش وابستگی اقتصاد عربستان به درآمدهای نفتی تدوین کرده و این کشور بدون سرمایه‌گذاری خارجی قادر به اجرای برنامه‌های یاد شده نیست، اقدامات هفته گذشته منطقی به نظر نمی‌رسد. اقدامات بن‌سلمان به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران در بورس عربستان منجر شده است. احتمال فرار سرمایه‌ها و کاهش حضور سرمایه‌گذاران در بورس این کشور وجود دارد. یکی از علل افزایش قیمت نفت به بالاترین میزان در دو سال اخیر، بازداشت‌های هفته گذشته در عربستان است. محمد بن سلمان از افزایش قیمت نفت خشنود است، زیرا رشد قیمت‌ها باعث می‌شود، سهام شرکت نفتی آرامکو برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر شود اما سرمایه‌گذاران به وجود امنیت و حاکمیت قانون در عربستان اهمیت می‌دهند.
آنها مشاهده می‌کنند شرکت آرامکو متعلق به کشوری است که ولیعهد آن به جای غلبه بر مخالفان از طریق استدلال و مذاکره، به بازداشت آنها اقدام کرده است. به این ترتیب اقداماتی که هفته گذشته از سوی محمد مسلمان انجام شده بر بازار مالی این کشور و اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی تاثیر منفی داشته و به نظر می‌رسد این تاثیر در آینده نزدیک از میان نرود. کارشناسان می‌گویند محمد بن سلمان باید هر چه زودتر به وضعیت نگران‌کننده کنونی سامان دهد.بحران کنونی که سبب سردرگمی سرمایه‌گذاران شده تنها چالش حکومت عربستان نیست. دو سال و‌نیم جنگ عربستان علیه یمن که با هدف از میان بردن حوثی‌ها آغاز شده به باتلاقی پرهزینه برای عربستان تبدیل شده است. حوثی‌ها همچنان بخش‌های بزرگ شمال یمن از جمله صنعا را در کنترل خود دارند. پیش‌بینی عربستان درباره جنگ یمن درست نبوده و مشخص نیست عربستان برای آینده چه برنامه‌ای دارد.
از سوی دیگر تنش‌های سیاسی بین عربستان و قطر ادامه پیدا کرده است. عربستان تصور می‌کرد اقداماتی که علیه قطر انجام می‌دهد منجر خواهد شد این کشور به حمایت از گروه‌های اسلامی پایان دهد، اما این هدف تحقق نیافته و عملا در شورای همکاری خلیج فارس تفرقه به وجود آمده است. شرایط در عربستان به سمت پیچیده‌تر شدن می‌رود و پرسش‌های متعددی درباره آینده مطرح است. برای مثال این پرسش مطرح است که آیا محمد بن سلمان در برنامه دستگیری هفته گذشته تمامی مخالفان خود را بازداشت کرده یا هنوز هم کسی هست که دستگیر نشده و می‌تواند جنبشی علیه او را رهبری کند؟ همچنین این پرسش مطرح است که بن‌سلمان قصد دارد با بازداشت‌شدگان چه کند؟ آیا آنها محاکمه خواهند شد و اگر محاکمه شوند و گناهکار شناخته شوند آیا به زندان می‌روند یا تبعید خواهند شد؟ هر سرنوشتی در انتظار این افراد باشد تبعاتی برای اقتصاد عربستان خواهد داشت.
نکته مهم دیگر این است که تمرکز قدرت در دست یک نفر بسیار خطرناک است و سرمایه‌گذاران خارجی از این خطر آگاه هستند. با آنکه در بلندمدت مبارزه با فساد به رونق اقتصاد کمک می‌کند اما اگر روش‌های دموکراتیک در عربستان حاکم نشود، ریسک سرمایه‌گذاری در این کشور بالا خواهد رفت. در این حالت شرکت‌ها برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را به تعویق می‌اندازند تا اوضاع به حالت طبیعی بازگردد. همچنین ثروتمندان عربستان از خرید کالاهای لوکس اجتناب می‌کنند تا مورد ظن قرار نگیرند. این فرآیندی است که در سال‌های اخیر در چین مشاهده شده است. در این کشور نیز در دوره مبارزه با فساد مالی خرید کالاهای لوکس به شدت کاهش یافت و ثروتمندان از اینکه متهم به فساد مالی شوند از خرید اجتناب می‌کردند.برای عربستان که اقتصادش دچار رکود است، کاهش مصرف یک عامل منفی مضاعف به حساب می‌آید. سومین تاثیر منفی تحولات هفته گذشته، افزایش سرعت خارج شدن اندوخته مردم از عربستان است. از مدت‌ها پیش مردم این کشور بخش‌هایی از پس‌انداز خود را به خارج منتقل می‌کرده‌اند و انتظار می‌رود در ماه‌های آینده این روند سرعت بیشتری پیدا کند.
ارسال نظر