جنگ بر سر تقسیم بدهی‌ها

قدرت اقتصادی کاتالونیا که ثروتمندترین منطقه اسپانیاست یکی از نکات اصلی بوده است که استقلال‌طلبان در تبلیغات خود به آن اشاره کرده‌اند. آنها معتقدند کاتالونیا می‌تواند به‌عنوان یک جمهوری مستقل، موفقیت بیشتری کسب کند. د ر دوره بحران مالی و اقتصادی سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ نرخ رشد اقتصاد، تولید صنعتی و ساخت و ساز کاتالونیا، سریع‌تر از اسپانیا کاهش یافت. اما پس از بحران، نرخ رشد در این حوزه‌ها در کاتالونیا بالاتر از اسپانیا بوده است.

برخی معتقدند یک کاتالونیای مستقل می‌تواند قدرت اقتصادی خود را حفظ کند و با معضلات جدی دست و پنجه نرم کند. مقامات اروپایی اعلام کرده‌اند جدایی کاتالونیا از اسپانیا می‌تواند این منطقه را از بازار واحد اتحادیه اروپا خارج کند. این مساله همچنین می‌تواند بانک‌های این منطقه خودمختار را از حوزه یورو خارج کند. همچنین، ممکن است بخش بزرگی از بدهی‌های دولت اسپانیا به این بخش خودمختار واگذار شود. کسب درآمد مالیاتی می‌تواند برای کاتالونیای مستقل مشکل به‌وجود آورد. آمار و ارقام نشان می‌دهد اقتصاد کاتالونیا از اقتصاد پرتغال قدرتمندتر است و با اقتصاد فنلاند برابری می‌کند. درآمد سرانه در این منطقه خودمختار از میانگین اتحادیه اروپا نیز بیشتر است؛ این در حالی است که درآمد سرانه در اسپانیا از این میانگین بسیار کمتر بوده است. نرخ بیکاری در این منطقه از نرخ بیکاری در اسپانیا کمتر است.

اما ممکن است کاتالونیای مستقل با بدهی دولتی عظیمی روبه‌رو شود. پس از بحران اقتصادی در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸، بدهی‌های کاتالونیا بیش از دیگر نقاط اسپانیا افزایش یافت. این در حالی بود که رشد اقتصادی این منطقه نسبت به دیگر نقاط اسپانیا به‌طور چشمگیری مناسب‌تر بود. اکنون بدهی‌های منطقه خودمختار کاتالونیا حدود ۳۵ درصد تولید داخلی آن است. حال این سوال مطرح می‌شود که چه سهم از بدهی‌ها به کاتالونیا منتقل خواهد شد؟ تصمیم‌گیری درباره این مساله مستلزم بحث‌های پیچیده درباره دارایی‌ها و بدهی هست. معمولا ملاک این است که بدهی‌ها را یا به نسبت جمعیت منطقه یا به نسبت سهم آن منطقه در اقتصاد کل کشور تقسیم می‌کنند. گزینه دوم برای کاتالونیا مطلوب نخواهد بود، زیرا این منطقه ۱۶ درصد جمعیت اسپانیا و ۱۹ درصد تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد. در صورتی که این ملاک مورد نظر قرار بگیرد، ممکن است سهم کاتالونیا در بدهی‌ها به ۱۱۵ از درصد تولید ناخالص داخلی این منطقه برسد.

اگر کاتالونیا تصمیم بگیرد به استفاده از یورو به‌عنوان ارز خود ادامه دهد، این سهم عظیم از بدهی‌ها برای این منطقه مشکل‌ساز خواهد شد. در واقع تحلیلگران اقتصادی معتقدند بهتر است کاتالونیا پس از استقلال از ارز ملی خود استفاده کند تا بتواند از ابزارهای مختلف برای حل مشکلات مالی و اقتصادی‌اش بهره ببرد.

موضوع دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اگر کاتالونیا از اسپانیا مستقل شود وضعیت ارتباط‌های مالی و اقتصادی آن با کشورهای عضو اتحادیه اروپا چگونه خواهد بود. بانک‌های کاتالونیا ممکن است از دسترسی به نقدینگی بانک مرکزی اروپا محروم شوند و به این ترتیب، مجبور شوند به بانک‌های دیگر یا شرکت‌های وابسته خود در حوزه یورو برای دسترسی به نقدینگی در اروپا اتکا کنند. به این ترتیب، در صورت وقوع یک بحران مالی، تزریق اضطراری نقدینگی نیز به سرعت در دسترس نخواهد بود.

اقتصاددان‌ها معتقدند مسیر رونق در اقتصاد کاتالونیا پس از استقلال احتمالی مسیری طولانی خواهد بود به این معنا که این منطقه باید از موانع مختلف عبور کند و نباید انتظار داشت همه چیز به سرعت سامان یابد. در واقع استقلال بدون هماهنگی و مساعدت اسپانیا لطمات بزرگی به اقتصاد کاتالونیا و اسپانیا وارد خواهد کرد. در صورتی که کاتالونیا کمک به توسعه اقتصادی دیگر بخش‌های اسپانیا را متوقف کند، این منطقه می‌تواند درآمدهای مالیاتی بیشتری داشته باشد. کارشناسان این درآمد را بین ۵ تا ۸ درصد تولید ناخالص داخلی این منطقه تخمین زده‌اند. دولت کاتالونیا در یک گزارش تخصصی اعلام کرده بود در صورتی که به‌طور یک‌جانبه و بدون حصول توافق با مادرید از اسپانیا مستقل شود، لازم نیست سهمی از بدهی‌های این کشور را بر عهده بگیرد.

تحلیلگران بر این باورند که اگر کاتالونیا پذیرفتن بدهی‌های اسپانیا را رد کند، در میان‌مدت در پیدا کردن خریداران بین‌المللی اوراق قرضه با مشکل روبه‌رو خواهد شد. همچنین تردیدهایی درباره سرعت عملکرد کاتالونیا در جمع‌آوری مالیات مطرح شده است. در حال حاضر، کاتالونیا تنها ۱۰ درصد از مالیات در این منطقه را دریافت می‌کند.

دولت کاتالونیا در سال گذشته و پیش از برگزاری همه‌پرسی جدایی از اسپانیا، برای تاسیس یک نهاد با مسوولیت دریافت مالیات، میلیون‌ها دلار هزینه کرد و ۱۵ دفتر محلی جدید ایجاد کرد. در مجموع می‌توان گفت اکنون زمان مناسب برای استقلال کاتالونیا از اسپانیا نیست و اگر در آینده رهبران این منطقه بخواهند در مسیر استقلال حرکت کنند ابتدا باید موانع سیاسی و اقتصادی را از میان بردارند.