محمد داود فصاحت

کارشناس کارگزاری بورس بیمه ایران

با انتشار گزارش‌های ۱۲ماهه حسابرسی شده مشخص شد شرکت‌های گروه دارویی در سال ۹۵ به‌طور میانگین با افزایش ۱۰درصدی سود خالص خود روبه‌رو بوده‌اند. افزایش دوره وصول مطالبات و عدم افزایش نرخ دارو در سال گذشته از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران شرکت‌های دارویی عنوان شده در مجامع بوده است. سال گذشته دوره وصول مطالبات شرکت‌های گروه دارویی با افزایش حدودا ۲۰درصدی به محدوده ۳۰۰ روز رسیده است که چرخه گردش مالی این صنعت را با مشکلات جدی مواجه کرده است. اگرچه با گشایش‌های نسبی بانکی انجام‌شده پسابرجام و تدابیر صورت گرفته از سوی شرکت‌ها، هزینه‌های مالی شرکت‌ها کنترل شده و افزایش چندانی نداشته است. لیکن در صورت عدم توجه ویژه مسوولان و ادامه این روند در سال جاری، شرکت‌های دارویی با چالش جدی در این زمینه روبه‌رو خواهند شد.

به‌رغم همه این مشکلات، امسال نیز شرکت‌های دارویی که معمولا مجامع خود را در اردیبهشت ماه و خرداد ماه برگزار می‌کنند، همانند سال‌های گذشته سیاست تقسیم سود حداکثری خود را داشتند و به‌صورت میانگین در مجامع این گروه ۸۳درصد سود خالص بین سهامداران توزیع شد. از این بین نمادهایی نظیر دالبر، دتولید، دسبحان، کی بی سی و دفارا تقسیم سود بیش از ۹۰درصدی را در مجمع امسال خود مصوب کردند. در مقایسه هلدینگ‌های دارویی مشخص شد که بیشترین درصد تقسیم سود مربوط به گروه سرمایه‌گذاری البرز با میانگین تقسیم سود ۹۰درصدی بوده است. مجموعه گروه دارویی تامین میانگین تقسیم سود ۸۴درصدی و گروه شفادارو میانگین تقسیم سود ۷۲درصدی داشته‌اند.

با توجه به سختگیری‌های سازمان غذا و دارو در رابطه با رعایت اصول GMP، نوسازی و اصلاح خطوط تولید از اولویتهای شرکت‌های دارویی در سال‌های گذشته بوده است؛ به‌طوری که اکثر شرکت‌ها در گزارش‌های خود در مجامع، اخذ گواهینامه GMP سازمان غذا و دارو برای یک یا چند خط تولید شرکت را از مهم‌ترین دستاوردهای خود برشمرده‌اند. شرکت تولیددارو از این منظر سرآمد بوده و سال گذشته موفق شده است برای چهار خط تولید جامدات(قرص و کپسول)، مایعات (شربت)، نیمه جامدات (پماد و کرم) و خط تولید محلول‌های ضدعفونی‌کننده گواهینامه GMP سازمان غذا و دارو را دریافت کند.

این موضوع از چند منظر بر روند آتی شرکت‌های دارویی تاثیرگذار خواهد بود:

۱- تمدید پروانه‌های قبلی

۲- دریافت پروانه تولید برای محصولات جدید

۳- امکان همکاری با شرکت‌های معتبر خارجی و تولید داروی تحت لیسانس

۴- امکان ثبت دارو در سایر کشورها و در نهایت افزایش صادرات دارو.

افزایش حجم صادرات

افزایش حجم صادرات در سال گذشته و ثبت رسمی داروها در کشورهای بازار هدف از دیگر خبرهای مجامع شرکت‌های دارویی بود که نویدبخش افزایش حجم صادرات دارو در سال‌های آتی است. کشورهای همسایه شامل عراق، افغانستان، یمن، سوریه و کشورهای آفریقایی از مهم‌ترین بازارهای هدف صادرات دارو برای شرکت‌های دارویی بوده است. شرکت داروسازی اکسیر با فروش ۷/ ۷میلیون دلاری یکی از بیشترین مبالغ فروش صادراتی را در سال ۹۵ داشته است. این شرکت سال گذشته توانسته است محصولات خود را به ۱۰ کشور از جمله افغانستان، یمن، عراق، اوگاندا، اوکراین، لیبی و فیلیپین صادر کند.

میانگین P/ E این گروه بعد از برگزاری مجامع به محدوده ۳/ ۶ واحد رسیده است. این در حالی است که میانگین P/ E این گروه در ابتدای سال ۹۶ در محدوده ۸/ ۶ واحد قرار داشت. در این بین ۶ نماد دجابر، دارو، دسبحان، دتولید، دفارا، دکیمی P/ E کمتر از ۵ واحد دارند. به‌نظر می‌رسد به‌رغم همه مشکلاتی که صنعت دارو این روزها با آنها روبه‌رو است، همچنان می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای مطلوب برای سرمایه‌گذاری مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. چنانچه بنابر پیش‌بینی موسسه مکنزی صنعت دارو و توریسم درمانی با رشد ۱۰ درصدی و پیشی گرفتن از صنعت پتروشیمی در رتبه اول ایران قرار خواهد داشت. صنعت پتروشیمی با رشد ۹درصدی در رتبه بعدی قرار دارد.