ظرفیت مغفول شورا

محمد سالاری

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران

در دهه‌های گذشته در مجموعه مدیریت شهری کارگروه یا اتاق فکری با مجموعه‌ای از متخصصان به منظور پرداختن به موضوع صرفه اقتصاد شهر و نحوه کسب درآمدهای پایدار وجود نداشته، چرا که شهروندان تهرانی و متولیان ساخت و ساز برای دریافت پروانه، مجوز و تغییر کاربری صف می‌کشیدند و شهرداری صرفا نحوه دریافت پرداختی شهروندان را مدیریت می‌کرد. باز بودن مسیر کسب درآمد از بارگذاری ساختمانی و تغییر کاربرد باعث شده تا شاهد تغییرکاربری‌های گسترده و پروژه‌های بزرگ باشیم.

هر چند مال‌ها و مگامال‌ها در پهنه‌هایی از شهر به‌عنوان نیازهای شهر در طرح تفصیلی پیش‌بینی شد ولی هیچ کجای سند طرح تفصیلی مشخص نیست که از هرکدام از انواع کاربری‌ تجاری و اداری چقدر و کجا مجوز داده شود. هر چند از تکالیف شهرداری بوده تا کم و کیف مبنای استقرار فعالیت و کاربری‌ها در پهنه‌های فعالیت و مختلط در سال‌های ابتدایی اجرای طرح تفصیلی را تعیین کند اما برای تداوم این مسیر و آزادی عمل به انجام نرسیده است. تکیه صرف بر دریافت عوارض ناشی از صدور پروانه و فروش تراکم نشان می‌دهد، دغدغه‌ای برای ایجاد و افزایش درآمدهای پایدار در شهرداری وجود نداشته است. از این رو هم‌اکنون شاهد هستیم در معاونت مالی شهرداری تهران یک کمیته اقتصاد شهری یا اداره کل اقتصاد شهری وجود ندارد و طرح‌های الزام‌آور شورا در اجرای برنامه‌های اصولی افزایش درآمد‌های پایدار در ادوار گذشته به سرانجام مطلوبی نرسیده و خلأ وجود یک اتاق فکر و واحد تحقیق و توسعه مبتنی بر دانش تخصصی در حوزه افزایش کسب درآمد پایدار بیش از پیش مشهود است که در آینده باید کارگروه‌‌ها و واحدهای تخصصی تحقیق و توسعه برای کسب درآمدهای پایدار در شهرداری تهران ایجاد شود.

از سوی دیگر اعتقاد به خرد جمعی و کلان‌نگری و دوری از روحیه بخشی‌نگری و توجه به ظرفیت‌های نیروی انسانی بدنه شهرداری و ارتقای آنها در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های شهر از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های یک عضو شورای شهر است و استفاده از تمامی ظرفیت‌ها، نیروها، توانمندی‌ها و دیدگاه‌ها ضرورت دارد.

متاسفانه تاکنون تشکل‌های حرفه‌ای و صنفی که از بنیه کارشناسی و ظرفیت‌های مناسبی جهت حضور و حمایت از نهاد شورا برخوردارند به‌واسطه ضعف جایگاه‌شان و عدم‌انسجام درون تشکلی و صنفی در مقابل احزاب و گروه‌های سیاسی فرصت حضور نمایندگان‌شان را در محافل تخصصی مثل شورای شهر نداشته‌اند و این موضوع باید در شورای آینده شهر مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که موضوعات مربوط به شهر تهران چالش‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد به همین علت در کنار اینکه حضور متخصصان در شورای شهر ضروری است باید اعضای شورا برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری دارای تخصص و مهارت کافی در حوزه مسائل عمومی و شهری و امور و حقوق شهروندی، قوانین فرادست، موضوعات مدیریتی و مواردی از این دست باشند، ضمنا مهم است که آنها از نظرات نخبگان جامعه برای قانونگذاری و نظارت موثر بر مبنای مصلحت شهر هم استفاده کنند.