الزامات در ایمنی شهری

جعفر قادری

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران

امروزه در ارزیابی کیفیت زندگی در شهرها مقوله ایمنی یکی از شاخص‌های مهم تلقی می‌شود. یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزی شهری، ایمنی شهری است که آسایش و آرامش را برای شهروندان در پی دارد. یک شهر امن، شهری است که ایمنی را برای تمامی کسانی که در شهر زندگی می‌کنند، کار می‌کنند، گردش می‌کنند و یا به هر طریقی در محیط فیزیکی شهر قرار دارند، فراهم می‌کند.

ایمنی شهری ارتباط تنگاتنگی با توسعه اقتصادی شهر دارد. یک شهر امن از مخاطرات، شهری با سطح بالای توسعه اقتصادی است. با نگاهی به فهرست ایمن‌ترین شهرهای جهان می‌بینیم که توکیو، سنگاپور، اوزاکا و استکهلم در صدر رده‌بندی آن قرار دارند، متوجه این نکته مهم می‌شویم. به‌عنوان مثال سنگاپور موفق‌ترین سیاست‌ها را در زمینه مقابله با آتش‌سوزی داشته است و سال به سال تعداد آتش‌سوزی در این کشور کاهش چشمگیری دارد.

آتش‌سوزی‌های بزرگ در بسیاری از شهرهای جهان رخ داده و رخ خواهد داد اما یکی از مباحث مهم در زمینه‌آتش‌سوزی و پیشگیری از آن بحث آموزش است. آموزش عمومی برای مردم از سوی مربیان متخصص در این زمینه بسیار راهگشاست. باید به شهروندان آموزش داده شود که چگونه می‌توانند با تغییر در رفتار خود و نیز تغییر در محیط ساختمانی که در آن قرار دارند به مقابله با آتش‌سوزی بپردازند. به‌عنوان مثال نصب و تعبیه زنگ‌های هشداردهنده حساس به بو، صدا و نور مربوط به آتش‌سوزی در داخل ساختمان و اتاق‌ها و اتصال این زنگ‌ها به گوشی‌های تلفن همراه در این زمینه بسیار موثر است.

موضوع دیگر در زمینه آموزش این است که باید اولویت را به افراد و اقشار آسیب پذیر در برابر آتش‌سوزی مانند بزرگسالان و کودکان بدهیم و به هر گروه سنی آموزش مختص به خود او داده شود. یک دستورکار آموزشی برای همه گروه‌های سنی نمی‌تواند مناسب باشد، آموزش باید منطبق بر شرایط و نیاز افراد باشد. حتی آموزش مقابله با آتش‌سوزی برای شهرهای مختلف نیز باید متفاوت باشد. نوع آتش‌سوزی در یک کلان‌شهر با یک شهر کوچک بسیار متفاوت است.

علاوه بر آموزش‌های عمومی، سازمان آتش‌نشانی باید هم در زمینه نرم‌افزاری و هم سخت‌افزاری مدرن شود. باید هر شهر یک استراتژی کلان مقابله با بحران و مشخصا آتش‌سوزی داشته باشد. برای این کار نخست لازم است وضعیت موجود شهر به‌خوبی تجزیه و تحلیل شود. ساختمان‌ها، اماکن و معابر در معرض ریسک شناسایی شوند و حتی ویژگی‌های جمعیت شناختی و اقتصادی شهروندان تحلیل شود. گونه‌شناسی آتش‌سوزی‌ها در شهر باید به دقت انجام شود که منشا آنها چه بوده است و فراوانی و تکرار آنها چقدر بوده و میزان دقیق خسارات آنها چه مقدار بوده است. سپس برای تدوین استراتژی افراد، گروه‌ها و سازمان‌های مختلف را به مشارکت دعوت کرده تا به ارائه پیشنهاد و راهکار بپردازند و در نهایت راهکار نهایی را انتخاب کرد.