اجرای اصلاحات ساختاری

هوشنگ نادریان
عضو سابق شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی ایران

اهمیت شفافیت مالی که ارائه واقعیت‌های اقتصادی بنگاه‌ها در گزارش‌های قابل ارائه به استفاده‌کنندگان است، بر کسی پوشیده نیست. این شفافیت موجب جلب اعتماد ذی‌نفعان و سرمایه‌گذاران، ایجاد زمینه پیشرفت، تسهیل درک جامعه از عملکرد بنگاه‌ها، افزایش حسن شهرت و اجتناب از رفتار غیراخلاقی می‌شود. در دنیای امروز بخش اصلی این مسوولیت بر عهده حسابداران و بخش اعتباردهی و راستی‌آزمایی آن بر عهده حسابرسان است. حجم عمده استانداردهای حسابداری و حسابرسی و اخلاقیات حرفه‌ای و فعال بودن نظام‌های نظارتی متعدد در دنیا نشان از اهمیت موضوع در راستای ایفای درست این نقش دارد. در بخش حسابرسی کشور شاهد حال و روز مناسبی نیستیم.

در بخش دولتی حسابرسی، محدودیت‌های جذب نیرو، نظام پرداخت غیرمتناسب با مقتضیات حرفه و نبود پشتیبانی‌های لازم در دستیابی به تکنولوژی روز، موجب کاهش جدی توان تخصصی این بخش به‌رغم مسوولیت‌های خطیر آن شده و در بخش خصوصی حسابرسی نیز رقابت‌های ناسالم، کمبود منابع برای سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه و بهبود، نفوذ مدیران اجرایی در انتخاب حسابرسان و... شرایط و کیفیت مناسبی را رقم نمی‌زند. هر چند در شرایط فعلی هر دو بخش نیز دارای ساز و کارهای نظارتی مستقلی هستند، بر سازمان حسابرسی نمایندگان سه قوه و بر جامعه حسابداران رسمی هیات عالی نظارت مرکب از اعضای منتصب وزیر امور اقتصادی و دارایی نظارت دارند. اما مشکلات ساختاری موجود، موجب کاهش کارآیی نظارت‌ها شده و زمینه بهبود امور را به‌طور محسوس فراهم نکرده است. باتوجه به شرایط موجود و با استفاده از تجارب کشورهای پیشرفته به‌ویژه در امر نهادهای ناظر حرفه‌ای، انجام اصلاح جدی و ساختاری در حسابرسی کشور ضروری بوده، مشروط بر آن که این کار با نهایت دقت، در چارچوب مقتضیات حرفه و با رعایت کلیه جوانب و فارغ از تعصبات و جایگاه افراد اهل فن شاغل در هر دو بخش حسابرسی کشور صورت گیرد.