معجزه ترامپ برای داوجونز

دانیل درزنر

استاد سیاست بین‌الملل واشنگتن پست

معامله‌گران حاضر در طبقه تجاری اصلی بورس اوراق بهادار در نیویورک (داوجونز) دقایقی پس از بازگشایی نمادها در روز ۲۵ ژانویه ۲۰۱۷ شاهد شکسته شدن رکورد ۲۰ هزارتایی شاخص بودند که بالاترین میزان شاخص میانگین صنعتی داوجونز در طول تاریخ است. بعد از اعلام چند دستور اجرایی از سوی رئیس‌جمهور ترامپ، بازار سهام ایالات متحده در روز چهارشنبه هفته گذشته روندی کاملا صعودی را طی کرد و یکی از بهترین عملکردهای مالی را بر جای گذاشت. در این روز شاخص داوجونز رکورد ۲۰ هزارتایی را برای اولین بار شکست و نتایج مثبت بسیاری برای بوئینگ، گلدمن ساکس و ‌ای‌بی‌ام به همراه داشت. جان استدلر، رئیس صنعت خدمات مالی در پی‌دبلیو‌سی می‌گوید: «مردم می‌بینند که دولت در مسیر حرف‌هایی که وعده داده، حرکت می‌کند». او می‌گوید: «به نظر می‌رسد روند صعودی بازار سرمایه ادامه داشته باشد.» شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ نیز رشدی ۸/ ۰ درصدی را تجربه کرد.

از زمانی که ترامپ برنده انتخابات ۲۰۱۶ شده، بازارهای مالی تعجب بسیاری را برانگیخته‌اند و تحلیلگران در مورد اینکه انتخاب ترامپ چگونه توانسته جو مثبتی را بر بازار حاکم کند، دچار سردرگمی شده‌اند. بسیاری از اقتصاددانان بعد از انتخاب ترامپ پیش‌بینی یک بحران مالی را می‌کردند و حالا این اتفاق نیفتاده است. در واقع به نظر نمی‌رسد بادکنک محاکمه ترامپ توانسته باشد، بازارها را به لرزه درآورد. پدرو داکاستا هفته گذشته به این موضوع عجیب اشاره کرد: تا الان، بازارها روی جنبه مثبت اقتصادی پیشنهادها و طرح‌های ترامپ متمرکز شده‌اند. اما آنها تا حد زیادی پتانسیل ویرانگر ترامپ برای تجارت را نادیده می‌گیرند. امری که بر اساس برآوردهای دانشمندان موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون می‌تواند منجر به یک جنگ تجاری مخرب و طولانی شود.

متیو یاگلسیاس نگرانی‌های مشابهی در مورد بازار دارد: «بسیاری از مردم ترامپ را چندان جدی نمی‌گیرند و به نظر می‌رسد این اتفاق در مورد سهامداران وال‌استریت نیز رخ داده است. آنها انتخاب ترامپ را همچون جب بوش و مارکو روبیو انتخاب یک ارتودکس بازار آزادی ارزیابی کرده‌اند. اما درک این یقین وال‌استریت کمی سخت است. ترامپ یقینا تلاش زیادی برای محدود کردن واردات به ایالات متحده خواهد کرد و هیچ جنبه‌ای از شخصیت او نشان نمی‌دهد که در برابر اقدامات متقابل سایر کشورها واکنش نشان ندهد. پیش‌بینی عواقب چنین سیاست‌هایی بسیار مشکل است، چرا که واقعا هیچ‌کس در دوران مدرن چنین چیزی را تجربه نکرده است. اما با توجه به صحبت‌ها و اعتقاد روشنی که ترامپ برای ایجاد تشنج و اختلاف در سیاست‌های تجاری دارد،‌ به نظر می‌رسد ما نمی‌توانیم تجربه مشابهی برای پیامدهای حضور او پیدا کنیم.»

تری ساندون استراتژیست ارشد بانک آمریکایی مدیریت ثروت معتقد است: «واضح است که بازار یک دوره خرید و فروش بسیار بالا را طی می‌کند. به‌گونه‌ای که منجر به شکستن رکورد ۲۰ هزارتایی داوجونز شده است. در بیرون این بازار ترامپ با فرمان‌های خود در حال حرکت بازار رو به جلو است.» او می‌افزاید: «مهم‌تر از آن، درآمد شرکت‌ها در آستانه افزایش است و این موضوع نقش کلیدی در ادامه این روند خواهد داشت.» شاخص مرکب نزدک نیز با افزایش ۹۹/ ۰ درصدی به رکورد بالایی دست یافت. نئیم اسلام، تحلیلگر ارشد بازار در بازارهای فکری می‌گوید: «معامله‌گران در انتظار جزئیات بیشتری از هزینه‌های درنظر گرفته شده برای توسعه زیرساخت هستند و حالا آنها را به‌صورت بسیار روشن مشاهده می‌کنند. هیچ‌چیز بزرگ‌تر از این وجود ندارد. شکست رکورد ۲۰ هزارتایی داوجونز جان تازه‌ای به سرمایه‌گذاری می‌بخشد و سرمایه‌های جدیدی را روانه این بازار می‌کند.

سرمایه‌هایی که در انتظار پیدا کردن مکانی مناسب و سودآور هستند.» سه‌شنبه گذشته بود که ترامپ با امضای اسنادی فرمان‌های اجرایی ساخت دو خط لوله کی‌استون ایکس‌ال و بخش نهایی ناتمام باقی مانده از خط لوله داکوتا را ابلاغ کرد. هر دوی این خط لوله‌ها در دوران اوباما به حالت تعلیق درآمدند. این دو خط لوله شامل خط لوله مشهور کی‌استون ایکس‌ال که نفت استخراج شده از ماسه‌های نفتی کانادا را به پالایشگاه‌های آمریکا در منطقه ساحل خلیج منتقل می‌کند و همچنین خط لوله انتقال نفت مناقشه‌برانگیز از منطقه داکوتای شمالی است. این خبر با توجه به تجهیزات و امکانات موردنیاز برای نهایی کردن این دو پروژه، بازار کالاها را با رشد ۵/ ۲ درصدی در همان روز روبه‌رو کرد. پیتر کاردیلو اقتصاددان ارشد در شرکت اولین استاندارد مالی معتقد است: «شکی نیست که برخی از اقدامات و مصوبه‌های ترامپ مناسب هستند، به‌ویژه تصمیم او درخصوص مقررات زدایی. اما در هر حال نتیجه هر سیاست دیگری باید به‌عنوان یک علامت سوال دیده شود. ما نمی‌دانیم که ایجاد دیوار در مرز مکزیک چه مفهومی برای «نفتا» خواهد داشت.»

بازار سهام ایالات متحده پس از انتخابات ریاست‌جمهوری به‌طور قابل‌توجهی رشد کرده است. این امر بیش از هر چیزی ناشی از چشم‌انداز مثبت برای کاهش مالیات شرکت‌ها، مقررات‌زدایی از بخش‌های اقتصادی و احتمال افزایش هزینه‌های دولتی بوده است. اگرچه، جرمی کلاین، استراتژیست ارشد بازار اوراق بهادار در شرکت امنیتی FBN می‌گوید: با وجود این رشد، سرمایه‌گذاران باید مراقب گیر افتادن در قلاب فریبنده این سطوح بازار باشند. او تاکید می‌کند: اگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری به شیوه کنونی خود در رقابت برای متمرکز کردن سرمایه‌ها در بازار سهام، در فضای نامساعد سرشار از نااطمینانی ادامه دهند، پس از آن ممکن است سهم‌ها با سقوطی بسیار بزرگ‌تر و طولانی‌تر از آنچه من پیش‌بینی می‌کنم روبه‌رو شوند. شرایطی که همه سهام به‌طور یکجا و ارزان به فروش می‌رسد و قیمت‌ها ناگهان فرو می‌پاشد.» سرمایه‌گذاران همچنین به مجموعه‌ای از نتایج عملکرد سه‌ماهه شرکت‌ها پرداخته‌اند، آمارهای بوئینگ به‌عنوان یکی از اجزای شاخص داوجونز نشان می‌دهد این شرکت با تغییر انتظارات وال‌استریت، عملکرد مثبتی داشته و به سود رسیده است. میزان فروش و سود شرکت تکنولوژی‌های ایالات متحده، جزء دیگر شاخص تا حد زیادی انتظارات تحلیلگران را برآورده کرد. ‌ای‌تی‌اندتی، ‌ای‌بی‌ام و کوالکوم لاس وگاس ساندز، شرکت دارویی ورتکس و وسترن دیجیتال نیز وضعیت خوبی دارند. در بازار مسکن خاص FHFA قیمت خانه در ماه نوامبر ۵/ ۰درصد افزایش یافت و نرخ وام مسکن نیز در هفته گذشته رشد ۴ درصدی را تجربه کرد.

تعجبی ندارد که اقتصاددانان بسیار عصبانی هستند؛ بازارها به جای اینکه سقوط کنند، رکورد می‌شکنند؛ ‌شاخص میانگین صنعتی داو جونز هفته گذشته رکورد ۲۰ هزارتایی را شکست. دلار در حال تقویت شدن است. پس چه اتفاقی افتاده است؟ حتی اگر آن طور که گفته می‌شود خطر جنگ در تجارت جهانی ۱ به ۴ باشد، یکی از بخش‌هایی که انتظار می‌رود در حال حاضر بسیار متاثر شود، همین بازار سهام است. درست است؟

فقط چند دلیل مختلف وجود دارد که می‌توانم با آنها خودم را قانع کنم. اول اینکه شاید، فقط شاید، بازارها ارزیابی دقیقی از وضع موجود داشته‌اند. دولت ترامپ به احتمال زیاد حمایت کنگره برای اجرای سیاست‌های متعارف GOP مانند مقررات زدایی و کاهش مالیات‌ها را به همراه خواهد داشت. موضوعی که صاحبان کسب و کار آن را دوست دارند و از آن استقبال می‌کنند. از این رو تعجب برانگیز نیست که بازارهای مالی هدایت‌کننده رونق اخیر هستند. مطمئنا جنگ تجاری بسیار بد خواهد بود اما شاید بازارها خیلی این اتفاق را جدی نمی‌گیرند. اگر ترامپ تنها ۵ درصد روی واردات مالیات تنظیم کند، بازارها به شدت آسیب می‌بینند. اما بازارها ممکن است فکر کنند جنگ تجاری تا حدود زیادی نمادین خواهد بود: موانع کمی افزایش می‌یابند اما نه خیلی، جریان زنجیره عرضه جهانی قطع ‌نشود و برای سهامداران منافع تصمیم کاهش مالیات و مقررات زدایی ترامپ حمایت‌کننده باشد.