کاربرد ابزارهای نوین ارتباطی

سیدمحسن طباطبایی‌مزدآبادی
دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران

ازدحام ترافیک واقعیت موجود در بسیاری از کلانشهرهای جهان و مدیریت ترافیک یکی از ضروریات این شهرهاست. با وجود اینکه در اروپا و آمریکا شهرهای پرازدحام وجود دارد اما از 10 شهر پرترافیک جهان 9 شهر در کشورهای در حال توسعه قرار دارد و برزیل تنها کشوری است که بیش از یک شهر در بین 10 شهر پرترافیک دارد. بسیاری از شهرهای جهان سالانه زمان و هزینه زیادی را در ترافیک هدر می‌دهند. برای حل معضل ترافیک برخی راهکارهایی مانند ساخت و افزایش بزرگراه و آزادراه و ساخت زیرگذر و روگذر و تونل را در پیش می‌گیرند و برخی شهرهای دیگر گذار از حمل و نقل خصوصی به حمل و نقل عمومی و احداث مترو و BRT و سایر گونه‌های حمل و نقل عمومی را در دستور کار قرار داده‌اند. در مقیاس جهانی به علت رشد شهرها و افزایش جمعیت شهری از سال 2008 تاکنون 13درصد بر ترافیک شهرهای جهان افزوده شده است. طبق آمار سال 2016 مکزیکوسیتی شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین شهر جهان است و روزانه به‌طور متوسط 59 درصد و در ساعات اوج ترافیک 103 درصد زمان اضافه صرف سفر درون شهری می‌شود. یعنی یک سفر درون شهری در ساعات اوج ترافیک بیش از دوبرابر حالت عادی زمان می‌برد و در سال 219 ساعت اضافه، در ترافیک هستند.

در این آمار که توسط مجله فوربس منتشر شده است شهرهای بانکوک، استانبول، ریودوژانیرو و مسکو در رده‌های بالای بدترین شهرهای جهان به لحاظ تراکم ترافیک قرار دارند. نگاه به 10 شهر پرازدحام جهان نشان می‌دهد که کلانشهر تهران جزو این شهرهای پر ترافیک نیست، اما مشاهده وضعیت روزمره تهران و نیز نگاهی به آمار و ارقام نشان می‌دهد که تهران نیز با معضل ترافیک و تبعات ناشی از آن مانند اتلاف زمان، هدررفت انرژی، آلودگی هوا و ناراحتی‌های عصبی مردم به‌شدت درگیر است. کلانشهر 8 میلیونی تهران با بیش از 4 میلیون خودرو و 2 میلیون دستگاه موتورسیکلت 4 برابر بیش از ظرفیت واقعی خود پذیرای خودروها شده است و سالانه نیز بیش از 400هزار دستگاه بر این میزان افزوده می‌شود. این مقدار خودرو سالانه بیش از 5 میلیارد لیتر بنزین مصرف می‌کنند! در واقع کلانشهر تهران تقریبا یک پنجم کل بنزین مصرفی کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

از طرفی دیگر کمبود پارکینگ سبب شده است که خیابان‌ها نقش پارکینگ را ایفا کرده و سرعت را بیش از پیش کند کرده و بر معضل ترافیک بیفزایند. تحقیقات نشان می‌دهد که به بودجه 20هزار میلیاردی برای روانسازی ترافیک تهران نیاز است که به هیچ‌وجه در توان مالی شهرداری نیست و برای تامین این بودجه بیش از 40سال زمان نیاز است. با این تفاسیر حرکت به سمت حمل و نقل عمومی و گسترش فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه عمومی شاید تنها راه کم کردن از مشکل ترافیک تهران باشد، ضمن اینکه استفاده از ITC و ابزارهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی برای مدیریت ترافیک بیش از پیش ضروری است.