تولیدکنندگان بزرگ جهان

حمید رضا شیرزاد
پژوهشگر اقتصاد سیاسی بین‌الملل

بیش از ۳۲ کشور به تولید موبایل مشغولند که تنها ۴ کشور آمریکا ژاپن، کره‌جنوبی و چین بیش از ۸۰ درصد این بازار را در اختیار دارند که از 10 شرکت اصلی در این چهار کشور ۶ تای آنها در چین قرار دارند.

دو کشور ژاپن و فنلاند از لیست 10 تای اول اخیرا خارج شده‌اند. کشور هندوستان با تولید نزدیک به ۱۰۰ میلیون موبایل در سال به جرگه تولید‌کنندگان پیوسته، اما توفیق هند نیز تنها ناشی از عدم ورودش به حوزه موبایل‌های هوشمند و گران نسل ۳ و ۴ و مشتریان بی‌بضاعت انحصار اپراتورهای داخلی است. امروزه هر چه پیش‌تر می‌رویم تولید و رقابت در بازار تولید موبایل امری دشوارتر و کم‌صرفه‌تر است. بررسی بازار مخابرات و موبایل جهان بیانگر آن است که بیشترین بخش درآمد در این صنعت از حوزه‌های سخت‌افزاری و بسترهای اپراتوری به سمت بخش‌های نرم‌افزاری و اپ‌ها و خدمات ارزش افزوده و موبایل محور سوق پیدا کرده است. تولید موبایل به این ترتیب صرفه اقتصادی برای کشوری با جمعیت ایران ندارد. اگر صرفه در تولید موبایل نیست پس علت تولید موبایل در تمامی کشورهای صاحب ادعا و قدرت‌های بزرگ جهانی به چه علت است؟

پاسخ آن در اهمیت اقتصاد موبایل محور و کاهش قدرت ملی در صورت عدم وجود زنجیره ارزش کامل مخابرات و موبایل و عقب‌ماندگی تکنولوژیک کشور در صورت وابستگی صددرصد به سایر کشورهای قدرتمند جهانی است. صنعت مخابرات خون جهان پساصنعتی و مغز جهان دانش‌بنیان است، بنابراین کشور بدون بهره‌برداری از آن مترسکی بیش در بازی بزرگان نیست. با توجه به توضیحات فوق، قاچاق موبایل تنها باعث از دست دادن سالانه ۲۰۰ میلیون دلار درآمدی می‌شود که برای تزریق به این بخش غیراقتصادی اما استراتژیک کشور نیاز است

تولید موبایل توسط شرکت‌هایی همچون صا ایران امری درست و بجا بوده ولی تنها در حد اقتصاد مقاومتی و باقی ماندن کشور در دور رقابت سیاسی جهان در صورت دستیابی به بازار خاص یا گوشه بازار می‌توان به تولید اقتصادی نیز اندیشید. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس دلیل اصلی رشد ناگهانی قاچاق موبایل در سال‌های ۱۳۸۶ در دولت سابق با افزایش ناگهانی نرخ تعرفه‌ها برای حمایت از تولید داخلی بودکه اصلا موجود نبوده یا حداکثر به ۳ درصد بازار می‌رسیده است. کاهش‌های بعدی در سال‌های بعد نتوانست کانال‌ها و افراد جا افتاده در این کسب و کار پر رونق را تغییر دهد. دولت باید کانال‌ها قاچاق را به کانال‌های رسمی پسابرجامی تغییر دهد .

تولیدکنندگان بزرگ جهان