پس از حل مناقشات پرونده هسته‌ای ایران و گام‌ گذاشتن در جهت بستن قراردادهای جدید به ویژه با اروپا، هنوز تنگناهایی وجود دارد که نگرانی‌هایی را در این زمینه به وجود آورده است. یکی از این مسائل و شاید عمده‌ترین آنها که این روزها بسیار شنیده می‌شود، «تحریم U-turn» است. اما این تحریم چیست و چه پیامدهایی داشته که تا این حد توانسته است حاشیه‌ساز باشد؟ به‌طور کلی می‌توان گفت تحریم U-turn ممانعت از معاملات مالی انجام شده توسط یک بانک در یک کشور (برای مثال ایالات متحده آمریکا) به سود یک بانک در کشور دیگری (مانند ایران) از طریق بانک‌های فراساحلی (مانند سوئیس) است (بانک فراساحلی به بانکی گفته می‌شود که در خارج از محل سپرده‌هایش مستقر شده و معمولا مالیات پایین و معافیت‌های مالیاتی دارد، این بانک‌ها در معاملات خارجی فعال هستند).

این راه گریز توسط بانک‌های ایرانی برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده برای معاملات بر پایه دلار آمریکا تا سال ۲۰۰۸ صورت می‌گرفت. کلمه U-turn به این دلیل به کار می‌رود که سرمایه‌ها به یک بانک آمریکایی انتقال یافته و فورا به‌صورت دلار به یک بانک اروپایی برگردانده می‌شوند. از سال ۲۰۰۸ به این سو، بر اساس مصوبه وزارت خزانه‌داری آمریکا، دسترسی ایران به خدمات مالی و استفاده از دلار در معاملات بانکی ممنوع شد. این به معنای آن بود که ایران دیگر نمی‌تواند در قراردادهای مبتنی بر دلار آمریکا از خدمات U-turn استفاده کند و این خود موجب دشواری در فروش محصولاتی همچون نفت خام می‌شد.

اکنون در شرایط پسابرجام و از سر گرفته شدن روابط تجاری ایران و غرب، این تحریم دوباره زیر ذره‌بین قرار گرفته است. تحریمی که به نظر می‌رسد نگرانی‌هایی را برای کسانی که قصد دارند وارد روابط تجاری با ایران شوند، ایجاد کرده است. ظاهرا طبق آنچه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌گوید قرار نیست تحریم نهادهای مالی و خدمات مالی آمریکا رفع شود. با توجه به اینکه معاملات دلاری نیز جزو این خدمات محسوب می‌شوند، دشواری‌هایی در مورد ورود سرمایه‌گذاران و تاجران به ایران به وجود خواهد آورد. همچنان رایزنی‌ها در مورد نحوه رفع این مشکل وجود دارد. به نظر می‌رسد در روزهای اخیر با توجه به سفر دولتمردان ایرانی و مقامات بانک مرکزی ایران به آمریکا، مسوولان درصدد هستند تا راهی برای حل این مشکل بیابند. در ادامه به بررسی وضعیت تحریم ایران به ویژه تحریم u-turn خواهیم پرداخت.