سرزمین وعده‌ها

اکونومیست

ایران به لحاظ اقتصادی بزرگ‌ترین بازار جدید در این دهه است. تجار انگلستان در ژانویه بیش از یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری برای ۱۰ سال آینده در ایران پیش‌بینی کردند. بعد از تصمیمات آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، ایران موقعیت‌های ارزشمندی برای معامله با شرکت‌های اروپایی خواهد داشت. از جمله این موارد می‌توان گفت: «شرکت هواپیمایی ایرباس ۱۱۸ فروند هواپیما به ایران خواهد فروخت. شرکت پژو و نیسان نیز برای صادرات به ایران ماشین مونتاژ می‌کنند.»نخست‌وزیر ایتالیا متئورنزی، اعلام کرده معاملات و روابط با ایران افزایش می‌‌یابد و یک دوران طلایی صنعتی را برای ایران پیش‌بینی کرده است. شرکت‌های مد ایتالیا و برخی شرکت‌های فرانسوی به‌دنبال باز کردن فروشگاه در ایران یا برنامه‌ریزی در این زمینه هستند.بیشتر شرکت‌های تجاری مشتاق هستند با کمک ایرانی‌ها و اجاره کردن مکان مناسب و ریسک کردن در این زمینه به فعالیت در ایران بپردازند. در محافل عمومی تهران شایعه شده است که فعالیت‌های اجرایی با کمک نیروهای توانمند اروپایی و خصوصا آلمان شروع خواهد شد. نیروهای یکپارچه‌ای که کمک مالی نیاز خواهند داشت. با این حال بزرگ‌ترین مشکل این همکاری فقدان منابع مالی است که همچنان از جانب آمریکا بلوکه شده است.

با این حال انتظار می‌رود بخشی از سرمایه ایران برای رونق سرمایه‌گذاری آزاد شود، ولی از همه مهم‌تر این است که آمریکا اجازه نمی‌دهد شرکت‌های خارجی از سرمایه خود برای سرمایه‌گذاری در ایران استفاده کنند و برای آنها جریمه در نظر گرفته است. همچنین وزارت خزانه‌داری آمریکا قادر نیست معیاری را برای اینکه ایران بتواند به سیستم مالی آمریکا بازگردد، مشخص کند. بسیاری از تاجران آمریکایی معتقدند بهتر بود که تحریم‌ها همچنان پابرجا می‌ماند؛ چون در حال حاضر بانک‌ها، وکلا و سازمان‌ها نمی‌دانند چه‌کاری باید انجام دهند و پیشرفتی در روابط حاصل نشده است.

اصطکاک‌های موجود

یک تولید‌کننده انگلیسی می‌گوید: ما نمی‌توانیم مته و سایر ملزومات حفاری سکوهای نفتی را که از ۶ سال پیش ایران خریداری کرده برای آنها بفرستیم؛ زیرا بانک‌های ما پرداختی‌های ایران را قبول نمی‌کنند. چند بانک اروپایی، از جمله «کی بی سی» بلژیک و بانک «دی زد» آلمان، انجام معاملات با ایران را آغاز کرده‌اند و این به خاطرعدم حضور بانک‌های آمریکایی در معاملات است. با این حال آنها نمی‌توانند به دلار معامله کنند، مگر اینکه آمریکا اجازه دهد. در تهران همه معتقدند موانع از دور همچنان وجود دارد. چشم‌انداز صندوق‌های نفتی چندان مناسب نیست و بر این اساس درآمدهای نفتی مایوس‌کننده است. در سال ۲۰۱۰ درآمدهای نفتی ایران ۱۲۵میلیارد دلار بوده است؛ ولی امسال در بهترین حالت فقط ۲۵ میلیارد دلار درآمد نفتی خواهید داشت. بسیاری از صنایع ایران رو به افول هستند و مردم نقدینگی کمی دارند و اکثرا به خرید ماشین‌آلات و قطعات ارزان و چینی بسنده کرده‌اند؛ به‌نحوی‌که کمتر به تجهیزات مشابه اروپایی آنها روی می‌آورند. از سوی دیگر قوانین کارهمچنان مشکل بزرگی است. ایران در شاخص سهولت کسب‌وکار بانک جهانی در رتبه صدوهجدهم قرار گرفته است. البته همه چیز ممکن است بهبود یابد؛ اگر مجلسی که به‌تازگی انتخاب شده است به تصویب قوانین مناسب و سهولت فرآیند بازار کار اقدام کند. برخی از مقامات نیز درمورد بازسازی شرکت‌های دولتی، مانند ایران ایر صحبت کرده‌اند. البته با وجود همه این اصلاحات، بهبود روابط ایران و آمریکا به این سرعت اتفاق نخواهد افتاد. از سوی دیگر آمریکا ممکن است به راحتی نتواند این موقعیت را تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری حفظ کند. اگر یک جمهوری‌خواه پیروز شود ریسک‌هایی برای سرمایه‌داران وجود دارد. ایران هنوز هم امید بسیاری دارد و تلاش می‌کند اتفاقات مناسب و بهتری رخ دهد.