ورود نفت ایران به اروپا

خاویر بلاس

تحلیلگر بلومبرگ
نخستین محموله نفتی ایران پس از ۴ سال به اروپا رسید و در حال تخلیه نفت صادراتی ایران در سواحل اسپانیا است. تانکر نفتی «مونته تولدو» پس از پشت سر گذاشتن ۱۷ روز سفر دریایی، در کمال امنیت و بدون هیچ حادثه‌ای یک میلیون بشکه نفت ایران را به اروپا انتقال داد. این تانکر اولین تانکری لقب گرفت که از اواسط سال ۲۰۱۲ (تابستان ۹۱) نفت خام ایران را در یک بندر اروپایی تحویل داده است. تحریم‌های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران در ماه ژانویه لغو شد تا یک دهه تحریم علیه ایران به پایان برسد.

این تانکر تخلیه محموله خود را نزدیک «آلگسیراس»، در فاصله چند مایلی از گیبرالتار اسپانیا، به‌وسیله شرکت پالایشگاهی «کیا اسپانولا دی پترولاس» آغاز کرد. تا اواسط روز، این تانکر غول‌پیکر تقریبا یک‌‌پنجم محموله خود را در ساحل خالی کرده بود. رسیدن این محموله به ساحل جنوب اسپانیا سروصدای چندانی به پا نکرد. روز گذشته برای این پالایشگاه اسپانیایی و کارکنانش یک روز ساکت بود، زیرا مونته تولدو فقط یکی از ۸ تانکری است که آنها انتظار دارند در ماه جاری میلادی دریافت کنند. با وجود این، رسیدن این محموله به ساحل اسپانیا از اهمیت زیادی برخوردار است. همزمان با آغاز تخلیه محموله مونته تولدو، «حسن روحانی»، رئیس‌جمهوری ایران اعلام کرد به ‌زودی صادرات نفت باز هم افزایش خواهد یافت.

در سراسر اروپا، تانکرهای دیگری حامل نفت ایران در حال رسیدن به مقصد هستند. بر اساس آمارها، در ماه فوریه، ۲۹ نفتکش از ایران بارگیری شده‌اند. از این تعداد ۳ محموله به ‌سمت اروپا در حرکتند (نفتکش یوروهوپ در مسیر بندر نفتی کونستانتا در رومانی و نفتکش آتلانتاس در مسیر بنادر فرانسه هستند). یک نفتکش دیگر به‌نام دیستیا آکولا در ماه جاری در کانال سوئز لنگر انداخته و احتمالا در مسیر بندری در دریای مدیترانه است. موسس سوئیسی پترو لوجستیکس برآورد کرده که صادرات نفت ایران در ماه فوریه به حدود ۱.۴ میلیون بشکه در روز برسد که ۳۵۰ هزار بشکه بالاتر از متوسط صادرات سال ۲۰۱۵ این کشور است. پس از اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران، فعالیت روسیه، عربستان و عراق در اروپا پررنگ‌تر شد. ایران تلاش می‌کند با لغو تحریم‌ها بار دیگر جایگاه سابق خود را در بازار انرژی اروپا به دست آورد و به مشتریان قدیمی نفت صادر کند. با ادامه این روند، ایران می‌تواند خیلی زود به صادرات ۶/ ۳ میلیون بشکه نفت در روز که سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) در اختیار داشت، بازگردد.


تخصیص ۸ میلیارددلاری ژاپن

«پی ال کلاب» یا شرکت بیمه حمایت و جبران خسارت ژاپن که عضو کلوب بین‌المللی بیمه حمایت و جبران خسارت است، اعلام کرده که دولت ژاپن برای بیمه نفتکش‌هایی که نفت ایران را به این کشور منتقل می‌کنند و عمدتا برای نفتکش‌های ایرانی؛ نزدیک به 8 میلیارد دلار اختصاص داده است. ژاپن از اواسط سال 2012 که تحریم‌های نفتی، بانکی و بیمه‌ای ناعادلانه اتحادیه اروپا و آمریکا علیه ایران اعمال شد، پوشش بیمه حمایت و جبران خسارت برای نفتکش‌های حامل نفت ایران را متوقف کرد. بیمه حمایت و جبران خسارت شامل پوشش بیمه‌ای حوادث جانی و مالی وهمچنین نشت نفت به دریاها است که بدون این بیمه هیچ کشوری به نفتکش‌ها اجازه تردد یا لنگر انداختن در آب‌های خود را نمی‌دهد. این مساله باعث شد نفت صادراتی ایران از نزدیک به سه میلیون بشکه در روز به یک میلیون بشکه در روزکاهش یابد. «اسامه سوکیموری» تحلیلگر مسائل انرژی در ژاپن می‌گوید که میزان واردات نفت ژاپن از ایران که قبلا 156 هزار بشکه بود در ماه فوریه (بهمن - اسفند) امسال به بیش از 202 هزار بشکه رسیده است.

شرکت بیمه حمایت و جبران خسارت ژاپنی یادآور شد که از قول منابع دولتی موثق مطلع شده است که دولت در حال کسب رای پارلمان ژاپن برای تمدید بیمه نفتکش‌های ایرانی است. ممکن است در ماه جاری میلادی برای واردات نفت ایران و پهلو گرفتن نفتکش‌های ایرانی مشکلاتی به همین دلیل به‌وجود بیاید؛ به همین منظور دولت توکیو در تلاش است تا به سرعت مساله بیمه را حل کند. اگرچه بر اساس لغو تحریم‌ها مشکل بیمه نفتکش‌ها حل شده است اما ظاهرا وزارت خزانه داری آمریکا محدودیت مبلغ برای بیمه نفتکش‌ها را در نظر گرفته و دولت ژاپن قصد دارد پس از حل این مساله از طریق پارلمان لایحه تمدید نفتکش‌ها را تصویب کرده و نفتکش‌های ایرانی را بیمه کند.

برنامه بیمه نفتکش‌های حامل نفت ایران به ژاپن یک برنامه خاص دولت ژاپن است که برای تمدید آن دولت به رای پارلمان آن کشور نیاز خواهد داشت. ژاپن اواخر خرداد ماه سال جاری با نادیده گرفته تحریم‌های آمریکا و غرب اعلام کرده بود که برای حمل نفت ایران؛ نفتکش‌های حمل‌کننده نفت ایران را بیمه می‌کند. سازمان کشتیرانی ژاپن بدین منظور با صدور بیانیه‌ای خاطرنشان کرد که توکیو برای این منظور سرمایه‌ای به ارزش 7 میلیارد و 300 میلیون دلار در نظر گرفته است. اقدام دولت توکیو در آن مقطع زمانی با استقبال گسترده رسانه‌های گروهی ژاپن مواجه شد.

قرار بود این مبلغ برای بیمه نفتکش‌هایی استفاده شود که در سال کاری 2015 و 2016 میلادی نفت ایران را به مقصد ژاپن حمل می‌کنند. واردات نفت ژاپن از ایران که دو سال قبل به دلیل تحریم‌ها کاهش چشمگیری داشت، در سال گذشته میلادی (2015) به حدود روزانه 210 هزار بشکه رسید و ایران در سه ماه نخست سال 2015 میلادی ششمین صادرکننده بزرگ نفت به این کشور بوده است. البته این صادرات همچنان روند افزایشی به خود گرفت و ایران همزمان با از سرگیری صادرات نفت به اروپا، توانست با افزایش 34 درصدی فروش به ژاپن در دسامبر 2015 ضمن پشت سر گذاشتن عربستان، کویت و امارات متحده عربی بالاترین رکورد رشد را بین شرکای نفتی ژاپن به نام خود ثبت کند.

ورود نفت ایران به اروپا