پژو در بازی «برد-برد»

محمدرضا نجفی منش

عضو هیات‌مدیره انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو

اوایل دهه هفتاد بود که پژو پس از عقد قرارداد با ایران خودرو ملزم به ارتقای توان فنی سازندگان ایرانی شد؛ چون قرار بود که از قطعات ایرانی در خودروهای فرانسوی که در ایران مونتاژ می‌شد استفاده کند و برخی از این خودروها را نیز صادر کند. برای این منظور دوره‌های فشرده‌ای در باب کیفیت در ایران برای قطعه‌سازان برگزار کرد و بنده نیز افتخار حضور در این دوره‌ها را پیدا کردم. مطالب بسیار غریب بود، دیدگاه‌هایی مطرح می‌شد که تاکنون در صنعت ما بی سابقه بود و یادم هست که بعضی از قطعه‌سازان مطرح می‌کردند که پژو نمی‌خواهد از قطعات ایرانی استفاده کند و اینها همه بهانه است.

به هر حال ارتقای قطعه‌سازی کلید خورد و بعد هم شرکت ساپکو با قراردادهایی که با شرکت‌های داخلی بست به این امر مهم اهتمام کردند. قطعات پژو مطابق استاندارد به سختی در ایران تولید و روی خودرو‌ها نصب شد و بعد هم شروع به صادرات بعضی از این قطعات به خود کارخانه پژو نمودیم. بنده مجددا این افتخار را داشتم که اولین قطعه خودرو ایرانی که روی تولیدات پژو در فرانسه نصب شد را به فرانسه صادر کردم. کار با پژو در سال‌های متمادی ادامه پیدا کرد و قطعه‌سازانی که مطابق استاندارد پژو در ایران تولید می‌کردند فزونی یافت و صادرات قطعه هم افزایش یافت. بعد از پژو به خاطر شرایط رقابتی بین‌المللی، رنو هم وارد میدان شد و کار پژو را کامل کرد و حدود دو سال با قطعه‌سازان ایرانی برای ارتقای قطعات تولیدی کارکرد و نتیجه آن تولید تندر ۹۰ با ۶۰درصد ساخت داخل در کشور شد؛ البته در این فاصله بازیگران دیگری همچون خودروسازان ژاپنی، کره‌ای و ایتالیایی نیز پا به عرصه تولید و مونتاژ در ایران گذاشتند. قانون خودرو که اوایل دهه هفتاد در مجلس محترم تصویب شد نیز ساخت داخل را تشویق می‌کرد و باعث رشد قطعه‌سازان و افزایش تعدادی و کیفی قطعه‌سازان شد.

البته این مقدمه را برای یادآوری مسائلی که از قبل داشتیم ذکر کردم والا نوشتن تاریخچه این مدت، هم جالب است و هم حوصله زیادی می‌خواهد که از حد این نوشته خارج است. با توجه به شرایط تحریم ظالمانه و فشار بیش از حد آمریکا برای تحت فشار قراردادن ایران و تصور ایشان که اگر به صنعت خودرو ایران فشار وارد شود، باعث رکود اقتصادی و شکست اقتصاد ایران خواهد شد، فشار مضاعفی را به این صنعت وارد کردند. از جمله فشار به خروج خودروسازان از همکاری با ایران و تنها گذاشتن این صنعت که بر اثر این فشار، شرکت‌هایی که سالیان دراز با ایران همکاری می‌کردند، وادار شدند به‌رغم میل باطنی ایران را ترک کنند و البته رنو آن هم به خاطر مسائل خاص سرمایه‌گذاری و پیگیری مسوولان رده اول این شرکت با فعالیت محدودتر در ایران باقی ماند. حال که به لطف تلاش سیاستمداران پرکار ما داستان برجام به فرجام رسید و ما شاهد اقبال دوباره شرکت‌ها به ایران هستیم و به صورت هیات‌های مختلف به ایران می‌آیند، باید هوشیارانه عمل کنیم تا منافع ملی کاملا حفظ شود و حتی المقدور از پیش آمدن شرایط قبلی جلوگیری شود.

۱- با توجه به سابقه وزیر ساخت قبلی پژو در ایران و آمادگی این شرکت برای معرفی مدل‌های تازه به بازار ایران که خوشبختانه همه روی یک پلت‌فرم هستند، آمدن این شرکت توجیه دارد.

۲- قبول پژو مبنی بر جبران خسارات قبلی نکته مثبت این برگشت است و این جبران خسارات در قرارداد لحاظ شده است

۳- با شروع از ۴۰درصد ساخت داخل و ارتقای آن به ۸۰درصد باعث رشد صنعت قطعه‌ در کشور خواهد بود.

۴- صادرات ۳۰درصد از محصولات ساخته شده کمک مهمی در امر صادرات و رسیدن به هدف یک میلیون صادرات پیش‌بینی شده در برنامه ۱۴۰۴ صنعت خودرو است.

۵- در آینده بازار رقابتی بین خودروسازان خارجی که مایل به همکاری با ما هستند به‌وجود می‌آید. رنو قبلا بوده و پژو نیز مجددا آمده، فولکس واگن و فیات در حال بررسی ورود به بازار هستند. ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها هم تلاش خود را افزایش دادند و چینی‌ها هم نمی‌خواهند بازار را از دست بدهند بنابراین ما هوشمندانه باید دست به انتخاب بزنیم که مانند هند ساخت داخلی را به بالای ۸۰درصد برسانیم، صادرات را محقق و رشد این صنعت را چه در خودرو و چه در قطعه‌سازی افزایش دهیم.

۶- ایران می‌تواند به منطقه طراحی برای قطعات و خودرو تبدیل شود. با توجه به توان مهندسی و زیرساخت‌هایی که در کشور داریم و حتما باید روی یک خودرو که قیمت آن بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان بوده و به روز باشد و به بیش از ۸۰ درصد تولید داخلی (مانند KWH ها ۹۷درصد قطعات هندی)، دسترسی پیدا کنیم که اگر این کار را نکنیم آینده خوبی برای قطعه‌سازان ایرانی متصور نیست.

۷- اشکال وارد شده به این قرارداد تیراژ آن است که حداکثر ۲۰۰هزار خودرو در سال پیش‌بینی می‌شود و روی خودروهای با تیراژ بالاتر، با توجه به قدیمی بودن مدل‌های تولیدی فعلی باید فکر جدی شود و بازار به خودرو‌های ارزان قیمت وارداتی واگذار نشود.

۸- با ورود پژو قطعه‌سازان وابسته نیز وارد بازار می‌شوند و کمک به ارتقای توان فنی سازندگان داخلی خواهند داشت که این امر مهم باعث به‌روز ماندن تکنولوژی در کشور شده و بازار خوبی برای محصولات داخلی و صادراتی به‌وجود خواهد آمد.

۹- امکان صادرات قطعات تولیدی در ایران به بازار پژو فراهم می‌شود؛ ضمن اینکه تامین‌کنندگان بزرگ پژو علاوه بر پژو به سایر شرکت‌ها نیز قطعه ارسال می‌کنند، می‌توان به این شرکت‌ها قطعاتی را که ما مزیت داریم و از نظر قیمتی رقابت می‌کنیم، صادر کنیم و در زمره تامین‌کنندگان جهانی قرار گیریم.

۱۰- چون هر شرکت، استاندارد‌های عمومی و ویژه‌ای را دنبال می‌کند، اگر ما مطابق استاندارد پژو و رنو تولید کنیم دیگر تولید مطابق استانداردهای سایر شرکت‌ها مثل فیات، فولکس و شرکت‌های ژاپنی و حتی آمریکایی کار دشواری نخواهد بود به‌خصوص اینکه اخیرا استانداردهای خودرو را ارتقا داده و این باعث ارتقای صنعت قطعه‌سازان داخلی خواهد بود. در پایان امیدوارم از فرصت به دست آمده برای ارتقای توان فنی، کیفی و ایجاد مراکز طراحی، تحقیق و توسعه استفاده بهینه شود و در یک بازی برد- برد همه از آن استفاده کنند.