گروه بازرگانی: واردات کالا از مبدا عربستان سعودی ممنوع شد. هیات دولت در جلسه اخیر خود از ممنوعیت واردات کالاهای تولید عربستان سعودی یا از مبدا این کشور به ایران خبر داد که این ممنوعیت کلیه مبادی ورود کالا از جمله مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را نیز شامل می‌شود. رئیس سازمان توسعه تجارت نیز در راستای این خبر از قفل شدن ثبت سفارش کالا از مبدا عربستان سعودی به محض ابلاغ مصوبه دولت خبر داد. ولی‌الله افخمی‌راد همچنین در مورد کالاهایی که در گذشته از عربستان‌سعودی ثبت سفارش شده، ولی هنوز وارد کشور نشده‌اند، گفت: در ارتباط با ورود این اقلام براساس مقررات مربوطه رفتار خواهد شد.

پیش از این در پی تنش‌های سیاسی بین ایران و عربستان سعودی، عربستان و برخی از کشورهای دنباله‌روی این کشور، روابط خود را با ایران قطع کردند. آمارهای گمرک ایران از تجارت با عربستان سعودی نشان می‌دهد که ایران بیش از اینکه واردات از این کشور داشته باشد بیشتر صادر‌کننده کالا بوده و حجم واردات ایران از این کشور بسیار ناچیز بوده است. براساس گزارش معاونت بازاریابی و تنظیم روابط سازمان توسعه تجارت، کل حجم تجارت عربستان در سال ۲۰۱۳ معادل ۵۲۳ میلیارد دلار بوده که ۳۷۶ میلیارد دلار آن مربوط به صادرات این کشور و ۱۴۷ میلیارد دلار دیگر را نیز واردات این کشور به خود اختصاص داده است. مهم‌ترین اقلام صادراتی عربستان سعودی در سال ۲۰۱۳، نفت و روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری، پلاستیک و مشتقات آن، مواد شیمیایی آلی؛ تجهیزات نیروگاهی و جوشاننده‌ها، کودها، وسایل نقلیه و تراموا، تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، کاغذ و مقوا، محصولات لبنی و آهن و فولاد بوده است. این در حالی است که عمده اقلام وارداتی این کشور از دنیا طی همین مدت، تجهیزات نیروگاهی، جوشاننده‌ها، وسایل نقلیه مجزا تراموا و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، آهن و فولاد، غلات، متفرعات از آهن، دارو، دستگاه‌های اپتیک، عکاسی و قطعات آنها، پلاستیک و مواد ساخته شده از آنها و وسایل نقلیه هوایی و قطعات آنها بوده است.

همچنین عمده مقاصد صادراتی عربستان سعودی کشورهای ژاپن، چین، ایالات‌متحده، کره‌جنوبی، هند و سنگاپور بوده و کشورهای عمده صادرکننده کالا به عربستان سعودی نیز چین، آمریکا، آلمان، کره‌جنوبی، ژاپن، هند و ایتالیا هستند. همچنین عمده محصولات تولیدی این کشور در سه بخش کشاورزی، صنعتی و معدنی بوده است. عمده محصولات کشاورزی عربستان سعودی گندم، جو، گوجه‌فرنگی، خربزه، هندوانه، خرما، برنج، مرغ و تخم‌مرغ، لبنیات، مرکبات و گوشت است. همچنین در بخش محصولات صنعتی، اقلامی از جمله نفت خام، محصولات پتروشیمی، گازها، سیمان، کود شیمیایی و پلاستیک عمده تولیدات این کشور است. محصولات عمده معدنی این کشور نیز طلا، فسفات، مس، بوکسیت، روی، تیتانیوم، کبالت و منیزیم بوده است.

براساس گزارش سازمان توسعه تجارت، ایران با عربستان سعودی روابط اقتصادی ناچیزی دارند و آخرین اجلاس بین این دو کشور نیز اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ در هفتمین اجلاس کمیسیون مشترک دو کشور در ریاض برگزار شده است. ایران و عربستان سعودی در سال ۹۳ تجارتی به میزان ۲۰۳ میلیون دلار را صورت داده‌اند که ۱۵۸ میلیون دلار آن به صادرات ایران به این کشور و تنها ۴۵ میلیون دلار به واردات از عربستان سعودی اختصاص داشت. مهم‌ترین اقلامی که ایران در این سال به عربستان سعودی صادر کرده محصولات آهنی اسفنجی، پسته تازه یا خشک کرده، انواع زعفران در بسته‌بندی تا ۳۰ گرم، محصولات نیمه تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج، انگور خشک کرده، انواع کف پوش‌ها به‌جز گبه از پشم یا موی نرم حیوان، روی غیرممزوج به‌صورت کار نشده، سیمان پودر نشده به‌صورت کلینکر، سیمان سفید و کفپوش‌های غیرمخملی باف بوده است. این اقلام سهمی حدود ۸۶ درصد از کل ارزش صادرات ایران به عربستان سعودی را به خود اختصاص داده‌اند.

این در حالی است که مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران از این کشور وسایل نقلیه موتوری، درب آسان باز شوی آلومینیومی، کارتن، قوطی و جعبه، کودهای معدنی و شیمیایی، کلرورنیل، انواع UPS، اتیلن دی‌آمین و املاح آن، اورتوفتالات‌های دی‌اکتیل، پلی‌اتیلن گیرد لوله با چگالی کمتر از ۹۴ درصد به‌جز نوع پودری و پارچه‌های تار و پود باف هستند. سهم این ۱۰ قلم کالا از ارزش کل واردات ایران از عربستان سعودی معادل ۶۸ درصد بوده است. ایران و عربستان سعودی در حالی تجارت به حجم ۲۰۳ میلیون دلاری را در سال ۹۳ صورت داده‌اند که پیش از این تجارت این دو کشور در سطح بالاتری قرار داشت. در سال ۸۶ حجم تجارت ایران و عربستان سعودی معادل ۸۱۰ میلیون دلار بوده که ۵۰۰ میلیون دلار آن به واردات ایران از عربستان سعودی و ۳۱۰ میلیون دلار دیگر نیز به صادرات ایران به این کشور اختصاص داشته است. در سال ۸۷ نیز حجم تجاری این دو کشور به ۵۶۶ میلیون دلار رسید؛ به‌طوری که ایران معادل ۳۹۴ میلیون دلار صادرات به این کشور انجام داده و ۱۷۲ میلیون دلار نیز کالا از این کشور وارد کرده است.

حجم تجاری این دو کشور در سال ۸۸ با افت ۲۸ درصدی به ۴۰۵ میلیون دلار رسید. از این رقم حجم تجاری ۱۷۷ میلیون دلار صادرات ایران به عربستان سعودی و ۲۲۸ میلیون دلار نیز واردات ایران از این کشور بوده است. روند کاهشی حجم تجاری ایران و عربستان سعودی به سال ۸۹ نیز سرایت یافت، به‌طوری‌که در این سال حجم تجاری این دو کشور با افت ۳۹ درصدی نسبت به سال پیش از آن روبه رو شد. از این رقم حجم تجاری، ۷۵ میلیون دلار مربوط به صادرات ایران و ۱۷۱ میلیون دلار نیز واردات ایران از این کشور بوده است. در سال ۹۰ با اینکه صادرات ایران به عربستان سعودی نسبت به سال ۸۹ افزایش و واردات این کشور کاهش یافت؛ نهایتا حجم تجاری دو کشور در سال ۹۰ نسبت به سال ۸۹ هیچ تغییری نکرد و معادل ۲۴۶ میلیون دلار رقم خورد. در سال ۹۰ صادرات ایران از ۷۵ میلیون دلار سال ۸۹ به ۱۰۸ میلیون دلار و واردات ایران از ۱۷۱ میلیون دلار به ۱۳۸ میلیون دلار رسید. با این حال، با توقف یکساله روند نزولی حجم تجاری ایران و عربستان، در سال ۹۱ روند کاهشی ادامه پیدا کرد. صادرات ایران به عربستان سعودی در سال ۹۱ معادل ۱۱۵ میلیون دلار و واردات ایران از این کشور معادل ۷۰ میلیون دلار رقم خورده که در نهایت حجم تجاری این دو کشور با افت ۲۵ درصدی نسبت به سال ۹۰ به ۱۸۵ میلیون دلار رسید. در ادامه این روند در سال ۹۲ نیز کاهش ۲۷ درصدی در حجم تجاری ایران و عربستان سعودی را شاهد هستیم؛ به‌طوری‌که در این سال از حجم تجاری ۱۳۵ میلیون دلاری این دو کشور ۹۱ میلیون دلار به صادرات ایران به عربستان سعودی و ۴۴ میلیون دلار به واردات ایران از این کشور اختصاص داشته است.

در سال ۹۳ روند نزولی حجم تجاری ایران و عربستان سعودی که از سال ۸۶ شروع شده بود، تغییر کرد؛ در این سال حجم تجاری این دو کشور رشد ۵۰ درصدی را نسبت به سال ۹۲ تجربه کرد که عمده این رشد به دلیل افزایش صادرات ایران به این کشور بوده است. در هشت ماه منتهی به آبان سال جاری نیز ایران و عربستان سعودی تجارتی به حجم ۵/ ۱۷۲ میلیون دلار صورت داده‌اند که از این رقم حدود ۳/ ۴۰ میلیون دلار آن به واردات ایران از عربستان سعودی و حدود ۲/ ۱۳۲ میلیون دلار آن نیز به صادرات ایران به این کشور اختصاص داشته است.

کالاهای سعودی در لیست سیاه