گروه صنعت و معدن: اعضای کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران در چهاردهمین گردهمایی خود به مشکلات موجود در صنعت برق کشور پرداختند. فعالان بخش خصوصی صنعت برق کشور در این نشست به تشریح مختصات این صنعت پرداختند و تنگناهای مهم آن را برشمردند تا بنابر آنچه «مهدی پورقاضی» رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران وعده داد، رفع این تنگناها از سوی اتاق تهران مورد پیگیری قرار گیرد.

در ابتدا علیرضا کلاهی، رئیس سندیکای صنعت برق به تشریح جایگاه صنعت برق در اقتصاد کشور پرداخت و گفت: برداشت ما این است که سیاست‌گذاران و افکار عمومی به اهمیت این صنعت در کشور توجه لازم را ندارند و در شرایطی که به گفته مسوولان، صنعت نفت، هنوز در کشور بومی نشده، صنعت برق در ایران، صنعتی بومی است و با وجود برخی بی‌مهری‌ها، چراغ آن هنوز روشن است. رئیس سندیکای صنعت برق با بیان اینکه صنعت برق می‌تواند موتور محرک کل صنعت باشد، گفت: مقیاس تولید برق در ایران حدود 74 هزار مگاوات است و با این میزان تولید، ایران در جایگاه 18 تولید برق در جهان ایستاده است. همچنین قرار است حدود 6 هزار مگاوات نیز به ظرفیت تولید برق افزوده شود که در این صورت، میزان تولید برق در ایران، معادل تولید در روسیه و آمریکا می‌شود. وی همچنین گفت 82 درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی به صنعت برق اختصاص دارد. کلاهی افزود: به‌رغم وجود مواد اولیه در ایران، ارزش صادرات کابل از حدود 150 میلیون دلار فراتر نرفته است. در حالی که حجم صادرات ترکیه در این بخش 3/ 2 میلیارد دلار است. کلاهی سپس به برخی چالش‌های این صنعت پرداخت و گفت: یکی از چالش‌ها در این بخش، اشباع‌ بازار ایران است و البته تعدد واحدها در این صنعت نیز جز اتلاف منابع ملی، عایدی دیگری نداشته است.


به گفته وی، بالا بودن هزینه تامین مالی از دیگر چالش‌های این صنعت است. کلاهی خواستار حمایت‌های منطقی، هدفمند شدن اعطای جوایز صادراتی و اعمال تخفیف در تامین مواد اولیه برای این صنعت شد. در ادامه این نشست پرویز غیاث‌الدین، دبیر سندیکای صنعت برق ایران نیز با اشاره به برخی دستاوردهای صنعت برق در ایران گفت: با وجود وابستگی بالای این صنعت در دوران پیش از انقلاب، اکنون فعالان این صنعت در ایران حدود ۹۵ درصد به خودکفایی دست یافته‌اند. علی میرنژاد، مدیرکل صنایع فلزی، برق و الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز گفت: صنعت برق در ایران، صنعتی به‌روز است. ضمن آنکه قرار است نیروگاه‌ها و توزیع نیز به بخش خصوصی واگذار شود. وی قیمت برق را که اکنون دو سنت تعیین شده کمتر از نرخ میانگین جهانی که به حدود ۱۸ سنت می‌رسد، برشمرد. در ادامه این نشست، علیرضا اسدی یکی دیگر از نمایندگان سندیکای صنعت برق به ارائه گزارشی در مورد این صنعت پرداخت و گفت: شرکت‌ها و بنگاه‌های صنعت برق شامل ۱۶ شرکت برق منطقه‌ای، ۴۰ شرکت توزیع برق و ۱۱۰۰ واحد نیروگاهی و تولید برق است که ۶۰ شرکت مهندسی در بخش برق منطقه‌ای، ۱۳۰ شرکت پیمانکاری در بخش توزیع برق و ۵۲۰ شرکت در بخش نیروگاه فعالیت می‌کنند. ضمن آنکه این صنعت، هفت درصد اشتغال در کل صنعت را به خود اختصاص داده است.


وی ادامه داد: سهم ارزش افزوده بخش برق از ارزش افزوده بخش صنعت، از حدود 3 درصد در سال 1370 به بیش از 12 درصد در سال 1390 رسیده است. درعین حال صادرات صنعت برق از 1380 تا 1390 به‌طور متوسط سالانه 17 درصد رشد داشته است. به گفته وی، صادرات کالا و تجهیزات صنعت برق 245 میلیون دلار برآورد می‌شود که به‌طور متوسط حدود یک درصد از صادرات کالای غیرنفتی کشور را تشکیل می‌دهد. وی در ادامه به راهبردهای توسعه این صنعت اشاره کرد و گفت: اصلاح نظام مالی صنعت برق و ایجاد توازن در درآمدها و هزینه‌های این صنعت، اصلاح رژیم حقوقی و قراردادی بین شرکت‌های دولتی و بنگاه‌های بخش خصوصی، مشارکت بخش خصوصی در جریان سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی آینده صنعت برق، تسهیل مقررات بانکی برای جذب نقدینگی و سرمایه‌گذاری در این صنعت و حمایت از صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی صنعت برق از جمله این راهبرها بود. در ادامه نشست دیگر اعضای کمیسیون به ارائه سوالات و پیشنهادهایی در حوزه صنعت پرداختند. از جمله این پرسش مطرح شد که آیا تلفات خطوط انتقال منجر به گران شدن قیمت برق نمی‌شود؟ پرسش دیگر این بود که خصوصی‌سازی در این بخش تا چه حد مطلوب بوده است؟ همچنین مطالبات این بخش از دولت بابت چه مواردی است و آیا این سندیکا بابت این مطالبات شکایتی را به دیوان برده است؟ محسن خلیلی عراقی نیز این انتقاد را مطرح کرد که سندیکای صنعت برق، چندان در شورای رقابت فعال نبوده است. مهدی پورقاضی نیز گفت: مصرف برق با سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی متناسب نیست. وی همچنین به شکل‌گیری کمپینی به نام «دولت با بدهی صفر» اشاره کرد و گفت اگر سندیکای برق نیز از این کمپین حمایت کند، شاید بتوان به پرداخت مطالبات امید بست. محمد اتابک به پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها اشاره کرد و بهادر احرامیان نیز گفت: با توجه به قیمت گازی که برای تولید برق در اختیار نیروگاه‌ها قرار گرفته است، آیا قیمت کنونی برق منطقی است؟


مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز پرسید: چشم‌انداز بازار این صنعت و ارتباط آن با سایر صنایع چگونه است؟ وی همچنین گفت که سطح دانش‌بنیان بودن این صنعت باید مشخص شود. همچنین این موضوع نیز مطرح شد که سندیکا در تعیین قیمت برق در قانون هدفمندسازی یارانه‌ها باید مشارکت جدی داشته باشد. پس از طرح این موضوعات، علیرضا کلاهی این توضیح را ارائه کرد که سندیکا در حال آماده کردن برنامه راهبردی صنعت برق است. رئیس سندیکای برق گفت: پتانسیل صادرات در برخی رشته‌ها نظیر تولید کابل، دکل و تابلو حدود ۱۰ میلیارد دلار است. وی با تایید سخنان اتابک در مورد پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها اعلام کرد: تعداد واحدهای موجود در برخی رشته‌های صنعت برق، به‌صورت غیرمنطقی بالا است. در چنین شرایطی این انتظار وجود دارد که از ادغام و بزرگ شدن واحدهای صنعتی در این بخش حمایت شود. اما اکنون به جای حمایت از بزرگ شدن واحدها، از ایجاد واحدهای جدید حمایت می‌شود. وی در مورد بدهی مطالبات فعالان صنعت برق نیز گفت: مطالبات فعالان این صنعت از سال ۱۳۸۶ انباشت شده و دولت‌ها به دنبال این بودند که این بدهی‌ها را با نرخ سال ۱۳۸۶ بپردازند. در حالی که پرداخت خسارت دیرکرد یکی از خواسته‌های پیمانکاران این بخش است. در واقع اگر دولت در این زمینه تدبیر نکند، بسیاری از شرکت‌ها زمین‌گیر خواهند شد. وی همچنین گفت: شرکت‌هایی که از دولت مطالبه دارند به این جهت به محاکم شکایت نکرده‌اند که نگران به وجود آمدن مشکلاتی برای شرکت در مناقصات بعدی هستند.