نقشه تجارت با قاره سبز عکس: سعید عامری

گروه بازرگانی: تصویب برجام در روزهای اخیر، موج جدیدی از امیدواری را در بین فعالان اقتصادی ایران و اروپا ایجاد کرده است. حضور سفرای برگزیده کشورهای اروپایی در دیدار دوستانه با اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران مهر تاییدی بر این موضوع است. حضوری که موجب شد چالش‌های طرف‌های اروپایی درخصوص ارتقای روابط اقتصادی و درخواست‌های فعالان بخش خصوصی در این راستا مطرح شود.


پس از ورود هیات‌های تجاری اروپایی به ایران و رایزنی آنها درخصوص ارتقای روابط اقتصادی با بخش خصوصی، این‌بار اتاق بازرگانی تهران فاز جدیدی از رایزنی‌های خود را با سفرای برخی از کشورهای اروپایی آغاز کرده است. این اولین‌باری است که جلسه‌ای در این سطح برگزار شده و مشکلات تجارت اروپا با ایران به‌صورت شفاف مطرح شده است. در این نشست دوستانه، که با حضور 26 نفر از مقامات ارشد سفارتخانه‌های خارجی برگزار شد طرفین با تشریح وضع موجود و بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود بر این نکته تاکید کردند که همکاری‌های ایران و اروپا می‌تواند در دوره جدید و پس از لغو تحریم‌ها، شکل تازه‌ای به خود بگیرد و روندی صعودی داشته باشد. این در حالی است که فعالان بخش خصوصی ایران تاکید داشتند همکاری‌های مشترک در حوزه سرمایه‌گذاری و صنعتی باید مشروط به انتقال دانش و تکنولوژی باشد و در مقابل زمینه حضور کمپانی‌های اروپایی از بازار ایران و منطقه نیز تسهیل و تسریع خواهد شد. در این نشست سفرای کشورهای اروپایی از علاقه‌مندی شرکت‌های اروپایی برای حضور در فعالیت‌های اقتصادی مشترک با ایران خبر دادند. در ابتدای این نشست، مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران با بیان اینکه دیوار بزرگ بی‌اعتمادی میان غرب و ایران فروریخته است، گفت: پس از نزدیک به 12 سال تحمل تحریم‌های سخت و طاقت‌فرسا برای هر دو طرف، امکانی ایجاد شده است تا در فضایی به دور از التهاب و خصومت به گفت‌وگو برای توسعه روابط اقتصادی بپردازیم.


وی گفت: توافق هسته‌ای ایران با کشورهای غربی نمادی از نگرش خیرخواهانه و صلح‌دوستانه میان مردم جهان است. برجام یا همان توافق هسته‌ای، حاصل خردجمعی دولتمردان، نخبگان و مردم ایران و کشورهای غربی است. امروز همگی ما با توجه به حصول چنین دستاورد قابل‌ستایشی باید به فکر گام‌های مستحکم، استوار و سودمند بعدی باشیم. خوانساری اعلام کرد که قدم اول از سوی سیاستمداران برداشته شده و گام‌های بعدی به‌طور حتم از طرف فعالان اقتصادی برداشته می‌شود. رئیس اتاق بازرگانی تهران همکاری‌های سودمند با دنیای توسعه‌یافته را از الزامات امروز اقتصاد کشور دانست و تاکید کرد که اقتصادهای اروپایی نیز به ایران به‌عنوان یک قطب باثبات و رو به توسعه در منطقه خاورمیانه نیاز دارند. او افزود: آنچه امروز در مورد توسعه روابط اقتصادی میان ایران و کشورهای اروپایی گفته می‌شود، بر اصل منفعت دوطرفه بنیان گذاشته شده ‌است.


خوانساری اعلام کرد: ایران و اروپا شناخت نسبتا خوبی از ظرفیت‌های یکدیگر دارند. اقتصاد ایران به علت تحمل بیش از یک دهه تحریم، بخشی از توان توسعه‌ای خود را از دست داده ‌است اما قصد دولت و بخش خصوصی کشور، حرکت با تمام توان و با قدرت و عزم ملی به سمت توسعه است. رئیس اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: در این مسیر بهره‌مندی از تکنولوژی و پیشرفت‌های صنعتی اروپا به‌طور حتم برای ما یک فرصت است، برهمین اساس هدف ایران روشن و صریح است. ما از سرمایه‌گذاری‌های مشترک میان کمپانی‌های بزرگ و معتبر اروپایی و بخش خصوصی ایران استقبال می‌کنیم و این قول را می‌دهیم که با اتکا به وحدت داخلی که در ایران ایجاد شده، زمینه‌های قانونی، سیاسی و عملیاتی چنین همکاری را فراهم آوریم.


وی گفت: کمپانی‌های اروپایی می‌توانند در قالب همکارهای مشترک، نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران برای تولید و صادرات کالا به تمامی کشورهای منطقه اقدام کنند. اقتصاد اروپا باید بداند که ایران تنها بازاری ۸۰ میلیون نفری نیست و امکان دسترسی به بازارهای منطقه‌ای از طریق مزیت‌های ایران به سادگی ممکن است.وی تاکید کرد: بخش خصوصی ایران با رعایت تمامی اصول کسب‌و‌کار در فضای بین‌المللی، آماده است از همکاری‌های مشترک استقبال کند. به‌طور حتم چنین فرصتی هم برای اروپا و هم برای ایران سودمند و مفید است و در نهایت بازی با نتیجه برد-برد را برای همگی ما رقم می‌زند.


رئیس اتاق تهران با اشاره به حضور هیات‌های پرتعداد اروپایی در ایران طی دو ماه گذشته گفت: اعتقاد داریم که امروز باید از فرصت توافق استفاده کرد و بدون از بین بردن زمان، زمینه‌های امضای قراردادهای مشترک و عملیاتی را فراهم آورد. خوانساری در ادامه سخنان خود اعلام کرد که اتاق تهران برای توسعه همکاری با کشورهای اروپایی به دنبال یافتن چارچوبی مدون برای همکاری مشترک است و در صورتی که در کمپانی‌های اروپایی آمادگی انتقال دانش فنی و تکنولوژی خود به ایران را داشته باشند، اتاق تهران مسیر حضور و فعالیت آنها را تسهیل می‌کند. او همچنین اعلام کرد که با برقراری ارتباط دوسویه بین اتاق تهران و رایزنان اقتصادی سفارتخانه‌های اروپایی زمینه انتقال اطلاعات و فهرست خدمات در اختیار طرفین قرار می‌گیرد.


البته وی در پایان سخنان خود به بیان انتظارات بخش خصوصی ایران از سفارتخانه‌های اروپایی نیز پرداخت. او گفت:لازم است اعزام هیات‌های تجاری از کانال سفارتخانه‌های متبوع حداقل از دو ماه قبل به اتاق تهران اطلاع داده شود تا بتوان از حضور هیات به‌صورت هدفمند حداکثر فایده را برای دو طرف ایجاد کرد. همچنین در موضوع صدور روادید و تعیین وقت سفارتخانه‌های متبوع برای اعضای اتاق تهران تسهیلاتی فراهم شود. نایب رئیس اتاق تهران نیز با بیان اینکه پارلمان اتاق تهران به دنبال آن است که از شرایط پیش‌آمده برای کشور در دوره پساتحریم، حداکثر استفاده و بهره را برای اقتصاد ایران ببرد، گفت: در اتاق تهران برنامه‌ریزی‌ها برای استخراج اطلاعات کامل و جامع از بنگاه‌های ایرانی و نیز بنگاه‌های خارجی آغاز شده است تا از این طریق دو طرف بتوانند سرمایه‌گذاران آماده همکاری و شرکای خود را پیدا کنند. مهدی جهانگیری با اشاره به اینکه صنعت گردشگری ایران در دوره پساتوافق مورد توجه جدی در داخل و خارج از کشور قرار گرفته است، افزود: رشد گردشگری و ورود گردشگران خارجی به ایران پس از توافق هسته‌ای، نشان از ظرفیت بالای این صنعت در کشور دارد که برای آن باید برنامه‌ریزی داشت. وی خطاب به سفرای برگزیده کشورهای اروپایی حاضر در این جلسه گفت: براساس سند چشم‌انداز توسعه گردشگری ایران، قصد داریم طی ۱۰ سال آینده میزان ورود گردشگر خارجی به ایران را به رقم ۲۰ میلیون نفر در سال برسانیم. به گفته وی، برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز توسعه گردشگری کشور، نیاز به ۴۰۰ هتل چهار و پنج ستاره الزامی است که برای تحقق آن نیز حضور سرمایه‌گذاران خارجی را باید تقویت کرد.


سیده فاطمه مقیمی، عضو هیات رئیسه اتاق تهران در جمع سفرای اروپایی به موقعیت سوق‌الجیشی ایران اشاره کرد که 15 کشور را در همسایگی خود دارد. وی با اشاره به دسترسی ایران به آب‌های آزاد در جنوب گفت: موقعیت جغرافیایی ایران به گونه‌ای است که فرصت مبادلات تجاری از طریق ایران و به‌صورت ترانزیت را دو چندان می‌کند. حمل و نقل مرکب و ایجاد فرودگاه‌های بین‌المللی و همچنین لیزینگ بیش از200 هواپیما فرصت ترانزیت به ایران یا از طریق ایران را فراهم می‌کند. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه گفت: بنادر شمال و جنوب ایران و به ویژه ترمینال شماره 2 بندر شهید رجایی امکان ایجاد پورت اپراتوری را در جنوب ایران فراهم می‌کند. این فرصت‌ها در حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای ایران نیز فراهم است.


محمدرضا بهرامن، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: ایران به لحاظ ذخایر معدنی و تنوع آن جزو کشورهای معدن خیز و رتبه پانزدهم جهان را در این خصوص به خود اختصاص داده است. به گفته این فعال اقتصادی، سرمایه‌گذاری در اکتشاف معادن مس، فسفات، نیکل، بوکسیت، مولیبدن، سنگ آهن و سنگ‌های قیمتی در اولویت بوده و در بخش استخراج نیز بهره‌برداری از معادن زغال سنگ، شورابه‌ها برای استحصال پتاسیم و منیزیم، بوکسیت برای تولید آلومینیوم و سنگ آهن برای تولید فولاد و سرب و روی نیز در اولویت قرار دارد. وی افزود: قانون معادن ایران به تمام سرمایه‌گذاران خارجی این اجازه را می‌دهد تا سهم سرمایه خود را در این صنعت از اکتشاف، استخراج و فرآوری تا صد درصد داشته باشند.


اتاق تهران به شرکت‌های اروپایی کمک کند

در ادامه این نشست سفرای کشورهای منتخب اروپایی دیدگاه‌های خود را درباره توسعه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بیان کردند. در ابتدا، «سوزانا ترستال»، سفیر هلند از اعزام یک هیات تجاری به ریاست وزیر اقتصاد هلند به ایران خبر داد و گفت: باید از زمینه‌هایی که پیش از این در آن خوب کار کرده‌ایم و تجربه داریم شروع به همکاری کنیم. او گفت: هلند به‌طور سنتی، در بخش کشاورزی دارای مزیت است و به‌عنوان دومین صادرکننده این محصولات شناخته می‌شود. همچنین به دلیل آنکه هلند پایین‌تر از سطح دریا قرار گرفته است، یا پر آب است یا کم آب، بنابراین ما در هر دو زمینه تخصص پیدا کرده‌ایم. او با بیان اینکه شرکت‌های هلندی با چالش‌هایی برای سرمایه‌گذاری در ایران مواجه هستند، گفت: شرکت‌های اروپایی، خواهان این هستند که قوانین سرمایه‌گذاری و شروط آن به‌طور شفاف و کافی در اختیار آنان قرار گیرد و این نقش را برای اتاق تهران قائل هستیم که برای همکاری‌های بیشتر به ما کمک کند.


«جولیو ‌هاز» سفیر سوئیس نیز به برخی چالش‌های سرمایه‌گذاری در ایران اشاره کرد و گفت: شرکت‌های سوئیسی، ایران را به‌عنوان کشوری با فرصت‌های بالقوه فراوان می‌شناسند و برای شروع همکاری با ایران منتظر اجرای برجام هستند. هاز تاکید کرد که شرکت‌های سوئیسی اهمیت زیادی برای توافق ایران و غرب قائل هستند و طبق همان عمل می‌کنند. سفیر سوئیس همچنین تاکید کرد که ایران باید در مسیری حرکت کند که ریسک را در اقتصادش کاهش دهد و شرکت‌های ایرانی باید طبق قواعد رقابت در بازارهای بین‌المللی ظاهر شوند.


همچنین سفیر آلمان نیز در این نشست با اشاره به حضور چند هیات تجاری از این کشور در ایران طی دو ماه گذشته گفت: باید از ایران نیز هیات‌های تجاری راهی اروپا شده و از نزدیک با طرف‌های خارجی و سرمایه‌گذاران ملاقات داشته باشند. «میکاییل بارون فون اونگرن اشترنبرگ» ایران را کشوری مناسب برای کسب‌وکار و نیز دارای ظرفیت نیروی انسانی با سواد و به زعم خود، ریسک‌پذیر دانست و گفت: هرچند ایران از لحاظ سیاسی نیز دارای جایگاه مهمی در منطقه است، اما نقاط ضعفی نیز در اقتصاد ایران وجود دارد که باید برطرف شود. وی به اصلاح وضعیت نرخ ارز، بهبود شاخص‌های کسب‌وکار، رفع مسائل و مشکلات مربوط به تامین مالی بنگاه‌ها و نیز نظام بانکی ایران اشاره کرد. بارون فون اونگرن اشترنبرگ خواستار حضور هیات‌های تجاری و اقتصادی از ایران در کشورش و سایر کشورهای اروپایی شد و گفت: «تلاش می‌کنیم شرایطی را به وجود آوریم که دریافت ویزا برای فعالان اقتصادی ایران تسهیل شود.»


در این نشست، سفیر اتریش از حضور یک هیات تجاری در سه هفته آینده خبر داد. «فردریش اشتیفت» با اشاره به تجربه خوب حضور هیات قبلی در ایران، از علاقه‌مندی شرکت‌های اتریشی برای ارزیابی از بازار ایران سخن گفت. وی هم‌چنین با اشاره به مشکلاتی که در سر راه توسعه روابط دو کشور وجود دارد، گفت: دولت‌های ایران و اتریش و بخش‌ خصوصی دو کشور باید زمینه‌ لازم برای همکاری را ایجاد کنند. در همین رابطه ما تعداد پروازهای بین ایران و اتریش را به دوبرابر افزایش می‌دهیم. در حال حاضر در هفته شش پرواز بین ایران و اتریش انجام می‌شود که به زودی این تعداد به دو پرواز در هر روز افزایش می‌یابد که البته وابسته به استقبال مسافران نیز هست. فردریش اشتیفت هم‌چنین خبر داد که یک هیات تجاری از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران در دو ماه آینده به وین خواهد رفت تا طی آن زمینه‌های همکاری دو کشور در حوزه‌های مخالفتی چون انرژی، مدیریت آب و محیط‌زیست، گردشگری و پروژه‌های زیربنایی بررسی شود.


سفیر بلژیک با اشاره به سخنان دیگر سفرای اروپایی عنوان کرد که تقریبا دغدغه‌ها و امیدهای همگی آنها یکسان است و همه امیدوار هستند که بتوانند در کوتاه‌ترین مدت ممکن بر چالش‌های موجود پیروز شوند. «فرانسوا دُله» جمعیت را بزرگ‌ترین ثروت ایران عنوان کرد و گفت: ایران باید قدر جمعیت جوان خود را بداند. ایرانی‌ها چه در داخل و چه در خارج از کشور انگیزه زیادی برای کار و کمک به کشور خود دارند.» سفیر بلژیک عنوان کرد که ایران باید بتواند از انگیزه بالای ایرانیان خارج از کشور کمک کند و آنها را برای سرمایه‌گذاری و فعالیت در ایران جذب کند. وی با بیان کم‌انگیزه بودن بانک‌های اروپایی گفت: ما تلاش می‌کنیم که انگیزه لازم برای حضور بانک‌ها و موسسات مالی اروپا در ایران را فراهم کنیم اما این کار تا برداشتن رسمی تحریم‌ها ممکن نمی‌شود.


سفیر بلژیک با تاکید بر اینکه کمپانی‌های اروپایی علاقه دارند در فضای ساده و آسان کار کنند؛ گفت: تسهیل فضای کسب‌وکار نیز باید از طرف ایران انجام بگیرد تا ترس از فضای سنگین و پر از مقررات از ذهن فعالان اقتصادی اروپایی زدوده شود. وی تاکید کرد که ایران برای جلب گردشگران اروپایی نیز باید تلاش بیشتری داشته باشد؛ چراکه این گردشگران هستند که می‌توانند بهترین سفیران ایران در اروپا باشد. سفیر بلژیک در انتهای سخنان خود خبر داد که یک هیات تجاری دو هفته دیگر از این کشور به ایران می‌آید تا با فعالان اقتصادی ایران گفت‌وگو و مذاکره داشته باشد.


سفیر اسپانیا در ابتدای سخنان خود به تجربه خوب حضور یک هیات تجاری از این کشور در ایران در ماه گذشته میلادی اشاره کرد و سپس به زمینه‌های آماده همکاری بین دو کشور از جمله گردشگری اشاره کرد. «ادواردو لوپز بوسکت» با اشاره به رقم 65 میلیون گردشگری که سالانه از اسپانیا بازدید می‌کنند، گفت: حدود 11 درصد از تولید ناخالص داخلی ما از گردشگری تامین می‌شود و ما دراین زمینه تجربیات بسیار ارزنده‌ای داریم. وی با بیان اینکه کمبود آب و خشکسالی می‌تواند زمینه همکاری دیگری بین دو کشور باشد از تجربیات عملی و علمی اسپانیا در این حوزه گفت. او افزود: اسپانیا می‌تواند در ایجاد بسترهای لازم توسعه با ایران همکاری داشته باشد.


سفیر مجارستان نیز از آمادگی بخش اقتصادی این کشور برای امضای موافقت‌نامه‌های همکاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و صنعتی با ایران خبر داد و گفت: به زودی هیات عالی‌رتبه‌ای از مجارستان برای مذاکره با بنگاه‌های بخش خصوصی به ایران خواهد آمد. یانوش گوواچ، انتقال تکنولوژی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک را جزو اولویت‌های کاری بخش خصوصی مجارستان برای همکاری با شرکای خود در ایران عنوان کرد و افزود: حضور هیات‌های اقتصادی از مجارستان در ایران قبلا نیز تجربه شده است و سال گذشته معاون مجلس مجارستان در راس یک هیات بلندپایه اقتصادی از بخش خصوصی این کشور به تهران آمد. گوواچ افزود: در آن سفر در ملاقات با فعالان اقتصادی در اتاق تهران مذاکرات خوبی صورت گرفت که می‌تواند پیش زمینه مناسبی برای همکاری‌های آتی باشد.


همچنین رومان کراوال، رایزن بازرگانی سفارت فرانسه که به نیابت سفیر این کشور در جلسه حاضر شده بود، اظهار کرد: سابقه مناسبات اقتصادی ایران و فرانسه به چندین دهه پیش بازمی‌گردد و توسعه این مناسبات مورد توجه فرانسه بوده است. کراوال افزود: من صدها پیام از شرکت‌های فرانسوی دریافت کرده‌ام که خواهان بازگشت به ایران هستند. رایزن بازرگانی سفارت فرانسه سپس به زمینه‌های همکاری ایران و فرانسه در بخش نفت، صنایع معدنی، فولاد و همچنین گردشگری اشاره کرد و گفت: پس از لغو تحریم‌ها، راه‌هایی برای تامین مالی پروژه‌های مشترک فراهم می‌شود.