سناریوی صادراتی پساتحریم

گروه بازرگانی: با توجه به فضای جدیدی که پس از توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ پیش‌روی اقتصاد ایران قرار گرفته، متولیان تجارت، استراتژی صادرات غیرنفتی در سه سال آینده را اعلام کردند. فعالان اقتصادی، معتقدند لغو تحریم‌ها با کاهش هزینه‌های تجارت و تسهیل صادرات همراه خواهد بود؛ از این رو می‌توان به آینده صادرات ایران بسیار خوش‌بین بود؛ به‌طوری‌که به گفته متولیان تجارت، امید می‌رود صادرات غیرنفتی کشور در سه سال آینده به سه برابر و صادرات صنعت و معدن نیز به چهار برابر این رقم در سال ۹۳ برسد.


سال گذشته، صادرات غیرنفتی ایران (بااحتساب میعانات گازی) حدود 50 میلیارد دلار ثبت شد که پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 96، به حدود 150 میلیارد دلار برسد. این در حالی است که هدف‌گذاری صادرات کالاهای غیر‌نفتی (بدون احتساب میعانات گازی) سال 93 به میزان 47 میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود که از این رقم حدود 36 میلیارد دلار آن تحقق یافت؛ به‌عبارتی صادرات غیرنفتی کشور در سال 93، به میزان 11 میلیارد دلار کمتر از میزان هدف‌گذاری شده رقم خورد.


پیش از آن نیز در سال ۹۲، رقم هدف‌گذاری شده برای صادرات غیرنفتی کشور(بدون احتساب میعانات گازی) حدود ۴۱ میلیارد دلار بوده که این رقم به میزان ۳/ ۳۱ میلیارد دلار محقق شد، یعنی در سال ۹۲ نیز صادرات غیرنفتی کشور، با اختلاف حدود ۱۰ میلیارد دلاری کمتر از میزان هدف‌گذاری شده ثبت شد. از سویی در سال ۹۱ نیز میزان صادرات غیرنفتی کشور( بدون احتساب میعانات گازی) حدود ۳۴ میلیارد دلار رقم خورد که با سطح هدف‌گذاری شده در آن سال (۵/ ۳۵ میلیارد دلار)، اختلاف حدود ۵/ ۱ میلیارد دلاری را تجربه کرد.


از سویی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در ابتدای سال‌جاری، رقم‌هایی را برای صادرات کالاهای غیرنفتی (با احتساب میعانات گازی) در سال‌های 94، 95 و 96 هدف‌گذاری کرده است؛ به‌طوری‌که برای سال 94 صادرات 1/ 61 میلیارد دلاری، برای سال 95، رقم 4/ 72 میلیارد دلاری و برای سال 96 نیز رقم 2/ 91 میلیارد دلاری پیش‌بینی شده است. این در حالی است که اکنون که احتمال لغو کامل تحریم‌ها شدت یافته، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز آینده خوش‌بینانه‌تری را برای صادرات کشور در سال 96 پیش‌بینی می‌کند. محمدرضا نعمت‌زاده، در همایش تجلیل از صنعتگران نمونه آذربایجان‌شرقی در تبریز، با بیان اینکه استحقاق ملت ما این نیست که 50میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته باشیم، اعلام کرد: بر‌اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تلاش می‌کنیم در یک برنامه استراتژیک در سه سال آینده صادرات غیرنفتی را تا سه برابر افزایش دهیم.


وی ادامه داد: بر اساس این برنامه استراتژیک که در آینده نزدیک در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد، ما تلاش می‌کنیم تا در مدت سه سال آینده صادرات بخش صنعت و معدن را نیز تا چهار برابر افزایش دهیم.


وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به رفع برخی از مشکلات فراروی صنعت در سایه توافق هسته‌ای و لغو برخی از تحریم‌ها گفت: کار بزرگی در عرصه دیپلماسی به وقوع پیوسته است؛ اما این علت تام نیست، اینها مسیری برای برداشتن یک سری موانع است تا بهتر تولید و بهتر صادر کنیم، نه اینکه بازار را در اختیار دیگران قرار دهیم.


نعمت‌زاده با تاکید بر ضرورت دقت در گزینش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کشور پس از لغو تحریم‌ها گفت: سرمایه‌گذاری خارجی باید در بخش‌هایی صورت گیرد که به صادرات، انتقال تکنولوژی و مسائل فنی کشور کمک کند و قطعا سیاست‌های دولت نیز بر این منوال است.


وی تصریح کرد: اگر شرکت خارجی اقدام به سرمایه‌گذاری در ایران می‌کند باید بخشی از تولیدات آن قابل صدور بوده و صادر شود همچنین شرایط پرداخت باید در قراردادها لحاظ شده تا ضمانت اجرایی داشته باشد، چرا که گشایش صورت گرفته باید به توسعه اقتصادی، صنعتی، سرمایه‌ای و فناوری کشور کمک کند.


وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه هم اکنون بازار ما ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد و باید بازار کشور مقابل نیز چنین جمعیتی داشته باشد تا تعادل خوبی در این میان برقرار شود، اظهار کرد: ملت ما این توانایی را دارد همان‌طور که تا به امروز برنامه ریزی کرده است، بعد از این هم بتواند روی پای خود بایستد؛ از این رو اگر ما با خارجی‌ها وارد مذاکره شده‌ایم و مورد استقبال آنها قرار گرفته‌ایم، شرط اول این است که این ارتباط باید دو سویه و متقابل باشد، به‌طوری‌که اگر ما بازار خود را در اختیار شرکت خارجی قرار می‌دهیم، آنها نیز باید متعهد شوند که بازارهای خود را در اختیار ما قرار دهند.


وی با تاکید بر ضرورت کسب دانش روز دنیا در زمینه‌های مختلف علمی گفت: طی روز‌های گذشته مذاکراتی با چند شرکت بزرگ تجهیزات پزشکی داشته‌ایم؛ اما نگاه ما رقابتی است و هر شرکتی امتیاز بیشتری بدهد، ما با آن کشور معامله کرده و بازار خود را به وی می‌دهیم.


نعمت‌زاده متذکر شد: اگر می‌خواهیم در زمینه برخی موارد ضروری خریدی انجام دهیم باید در قبال آن امتیازاتی بگیریم و دانش فنی، مدیریت و تجربه منتقل شود. اتفاق صورت گرفته در امر لغو تحریم‌ها از لحاظ سیاسی اتفاق بزرگی است و باید بهره‌برداری عقلایی و با برنامه صورت بگیرد.


وی ادامه داد: توجه به اقتصاد رقابتی، اقتصاد مقاومتی، تاکید بر توانمندی تولید داخل و تقویت بازاریابی بین‌المللی از جمله مباحثی است که باید در کشور مورد توجه ویژه قرار گیرد.


نعمت‌زاده با اشاره به صادرات غیرنفتی قابل‌توجه کشورهای همسایه گفت: کشور همسایه ما دارای ۲۶۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی است و ما باید تلاش کنیم تا خود را در این حد ارتقا دهیم.


وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به رکود حاکم بر کشور اظهار کرد: طی سال 91 حدود 36 درصد رشد منفی در اشتغال صنعتی داشتیم و 10 درصد رشد منفی ارزش افزوده صنعت را شاهد بودیم، هم اکنون نیز هر چند توانسته‌ایم تا حدودی به این وضع سامان بدهیم، اما اینکه روند منفی را در یک سال جبران کنیم، با شرایط اقتصاد کشور مقدور نیست اما در سال آینده با سرعت بیشتر حرکت خواهیم کرد.


وی با بیان اینکه به‌دنبال تشویق سرمایه‌گذاران هستیم، گفت: باید با تشویق سرمایه‌گذار خارجی در پی بومی‌سازی دانش و مدیریت وی باشیم.


وزیر صنعت همچنین در ادامه از روند تبلیغ صداوسیما از کالاهای خارجی انتقاد کرد و گفت: صدا و سیما به‌عنوان یک رسانه دولتی اقدام به تبلیغ کالاهای خارجی می‌کند و در هنگام سوال از این رسانه نیز پاسخ می‌دهند که خارجی‌ها بیشتر از داخلی‌ها پول می‌دهند، در حالی که این پاسخ به هیچ وجه قانع‌کننده نیست.


وی با اشاره به ضرورت تعامل بین دولت و مجلس افزود: نمایندگان مجلس همکاری خوبی در این مدت با دولت داشته‌اند؛ در امر صنعت در قانون رفع موانع تولید ۳۰ ماده تقدیم مجلس کرده بودیم که ۵۹ ماده خروجی داشته است، از این رو امیدواریم این موارد به رفع برخی از موانع کمک کند.