خط اعتباری ویژه برای حضور در بازار عراق

سردار خالدی: فعالان بخش خصوصی در حالی از افزایش سهم ایران در بازار عراق همسو با بحران‌های امنیتی اخیر در این کشور خبر می‌دهند که تجار ایرانی به منظور راهکارهای عملی و موثر صادرات به بازار عراق در پی برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور مقامات دو کشور هستند. ایجاد ارتباطات تجاری و تشکیل شبکه‌های کاری میان تولیدکنندگان، صادرکنندگان، واردکنندگان و سرمایه‌گذاران از سیاست‌گذاری‌های جدی دولت‌ها در راستای بهبود تجارت خارجی است. طی سال گذشته نیز همزمان با نگاه عقلانی و منطقی دولت در زمینه مهیاسازی فضای باز تجارت متناسب با تغییر رویکرد سیاست خارجه کشورمان درباره پرونده هسته‌ای، اهمیت تجارت با کشورهای همسایه و دوست به‌عنوان کشورهای اولویت اول، در دستور کار قرار گرفت. در این میان یکی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی کشورمان عراق است که رتبه دوم را در تازه‌ترین آمار گمرک کسب کرده است؛ به‌طوری‌که براساس کارنامه تجارت خارجی، از ابتدای سال جاری تا پایان مرداد ماه امسال ۶ میلیون و ۳۱۹ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۲۱۱ میلیون دلار به این کشور صادر شده است. اگر چه وزن و ارزش صادرات ایران به عراق در مدت مورد بررسی به ترتیب با کاهش ۶۳/۱۲ و ۴۶/۹درصدی روبه‌رو بوده، اما به گفته فعالان اقتصادی، ایران توانسته سهم خود را در بازار عراق متاثر از بحران داعش و به دلیل کمرنگ شدن اقبال مردم به کالاهای ترکیه و عربستان افزایش دهد، این در حالی است که مقامات بلندپایه ایرانی همچون دبیر ستاد توسعه اقتصادی ایران و عراق همچنان نسبت به از دست رفتن بازارهای در اختیار در عراق هشدار می‌دهد. متناسب با چالش‌های موجود، دولت اعلام کرده در واکاوی محدودیت‌های فعلی برای رفع موانع صادراتی در حال تصمیم گیری است و فعالان اقتصادی نیز از خلق فرصت‌ها به عراق خبر داده اند. در این باره کنفرانس «فرصت‌های ویژه اقتصادی و تجاری ایران با عراق» یکی از فعالیت‌های مشترک دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران و اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق است که از آن با عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی بازرگانان دو کشور یاد می‌کنند.

خط اعتباری 300 میلیون دلاری صادرات

دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق روز گذشته در نشست خبری این کنفرانس که قرار است در دی ماه برگزار شود، ابعاد دیگری از زوایای تجارت دو کشور را تشریح کرد. به گفته جهانبخش سنجابی شیرازی، اگرچه مباحث امنیتی برای عراق یک چالش اساسی بوده اما بحران داعش توانسته فرصت بیشتری در اختیار ایران قرار دهد تا سهم بیشتری را از بازار این کشور به خود اختصاص دهد؛ چرا که اقبال مردم عراق نسبت به کالاهای ترکیه و عربستانی به شدت کاهش یافته است. وی برای تایید گفته‌های خود به آمار اخیر گمرک اشاره می‌کند که براساس آن اگر چه پیش از این عراق شریک چهارم یا پنجم تجاری ایران بوده ولی متاثر از مشکلات امنیتی و بحران داعش، این کشور به شریک دوم ایران تبدیل شده است.

سنجابی درباره رویه صادرات به عراق در گذشته و در شرایط فعلی می‌گوید: در سال‌های اخیر تجربه نامناسبی از حضور برخی کالاهای بی‌کیفیت ایرانی در بازار این کشور به جا مانده که بخشی از آن به دلیل میل و ذائقه بازار هدف برای کالاهای ارزان و کم کیفیت بود، اما اکنون تمهیداتی همچون حضور نمایندگان سازمان استاندارد در مرزهای ایران با عراق اندیشیده شده تا بتوان از صادرات کالاهای بی‌کیفیت ایرانی به عراق جلوگیری کرد. «حمایت‌های مالی و معنوی دولت در قالب منابع انسانی، دانش و تکنولوژی از صادرکنندگان کالا» موضوع دیگری بود که به گفته دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی هم اکنون خط اعتباری ۳۰۰ میلیون دلاری از صندوق ضمانت صادرات ایران برای صادرات به عراق اختصاص یافته است.

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق به واکاوی «کاهش شدید صادرات خودرو ایران به عراق» هم پرداخت. سنجابی شیرازی در بیان توضیح این مطلب به عواملی همچون «نبود مدیریت درست در داخل کشورمان» و «دست‌اندازی مقامات وزارتخانه‌های صنعت و تجارت عراق» اشاره و از آهنگ کند صادرات خودرو در سال جاری به مثابه سال گذشته خبر داد. البته وی با اشاره به خط تولید دو خودروساز بزرگ ایران در عراق که کمتر از ۱۰ هزار دستگاه است، نسبت به تمهیدات جدید دولت همسو با فعالیت‌های بخش خصوصی برای رسیدن به رقم ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلاری در صادرات خودرو به این کشور ابراز امیدواری کرد. این در حالی است که رکورد صادرات (بیشتر تندر و پراید) به عراق چند سال پیش بوده که خودروسازان رقم ۶۵۰ میلیون دلار را تجربه کرده اند.

براساس صحبت‌های وی، در حالی مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران با سهم بالایی از بازار به ترتیب «سیمان»، «کاشی و سرامیک»، «مواد غذایی»، «لوازم خانگی»، «خودرو»، «ماشین‌آلات و لوازم یدکی» بوده که مهم‌ترین اقلام وارداتی از عراق نیز شامل «آلیاژهای آلومینیوم کار نشده»، «قراضه و ضایعات باتری‌ها و آلومینیوم»، «لاستیک رویی چرخ»، «قطعات ماشین‌آلات»، «دستگاه تهویه مطبوع» و «کک نفت» بوده است.

بازار عراق مملو از فرصت‌های کارآفرینی

رئیس دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران نیز صحبت‌هایش را با چاشنی شاخص‌های علمی آغاز کرد. به گفته محمدرضا زالی، کارآفرینی به معنای شناسایی، ارزیابی و بهره‌برداری از فرصت‌ها است، این در حالی بوده که شاخص «انگیزه کارآفرینی فرصت‌گرا» طی دو سال گذشته در ایران به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. زالی در این باره تاکید کرد: هر چه شاخص مذکور افزایش پیدا کند، تولید ناخالص داخلی هم افزایش و به تبع آن رشد اقتصادی را نیز به دنبال خواهد داشت.

به اعتقاد زالی، عراق یکی از کشورهایی است که بازار مناسبی دارد و پر از فرصت‌های کارآفرینانه است. وی در توضیح بیان گفته‌های خود بر این باور است بازار این کشور سالانه صدها میلیارد دلار واردات دارد که سهم ایران از آن رقم بسیار کوچکی است. این استاد دانشگاه همچنین از «وجود ۱۴ پایانه مرزی مشترک» و «۱۶۰ کیلومتر مرز مشترک دو کشور» به عنوان مزیت‌های عمده صادرات ایران به عراق یاد می‌کند.