ابهامات تاسیس بانک اصناف

هما کبیری: با وجود آنکه وزیر صنعت، معدن و تجارت در همایش روز ملی اصناف در نخستین روز تابستان سال جاری از حمایت دولت از تشکیل بانک اصناف خبر داد، اما هنوز اقدام موثری در این خصوص صورت نگرفته به طوری که روز گذشته مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که بانک‌ها، راه‌اندازی بانک اصناف را رقیب خود می‌دانند و به همین دلیل با راه‌اندازی این بانک همکاری نمی‌کنند. اما رئیس اتاق اصناف ایران معتقد است مشکل اساسی برای ایجاد بانک اصناف ریشه در خود اصناف دارد و در اولین اجلاس پس از ماه رمضان، برای ایجاد نظام پولی و مالی اصناف کمیته‌ای تشکیل خواهد شد و شرایط ایجاد بانک اصناف مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مشکلات درون اصناف است

محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در اول تیرماه در همایش روز ملی اصناف اعلام کرد که اگر جامعه صنفی کشور برای راه‌اندازی بانک اصناف جدی است، دولت از آنها حمایت خواهد کرد. او تاکید کرد که اگر قرار است بانک اصناف ایجاد شود، راه‌اندازی آن نباید مدت زمان زیادی طول بکشد؛ بنابراین چنانچه راه‌اندازی بانک اصناف به مصلحت جامعه صنفی کشور است، باید اصناف همت کرده و آن را راه‌اندازی کنند و اگر به مصلحت نیست، پرونده آن را بسته و سراغ پروژه دیگری بروند.

این موضوع نخستین بار نبود که از سوی یک مقام دولتی مطرح می‌شد. تیرماه سال ۱۳۸۷ بود که برای اولین بار، مسعود میرکاظمی، وزیر وقت بازرگانی از تشکیل بانک اصناف و تهیه سازوکارهای لازم برای اجرای آن خبر داد. پس از آن چندین بار اصناف کشور برای راه‌اندازی این بانک مصمم شدند؛ به‌طوری که نایب رئیس اول اتاق اصناف تهران تاکید دارد مجوز تاسیس این بانک نیز صادر شده اما در دولت دهم به دلایل متعدد، از راه‌اندازی این بانک جلوگیری شد. همچنین در زمان‌هایی نیز قرار بر این شد که به پیشنهاد دولت، یکی از بانک‌های موجود کشور که در حال خصوصی شدن بود، از سوی اصناف خریداری شود. حتی بانک صادرات هم برای این کار پیشنهاد شد، اما بنا به دلایلی از سوی اصناف با اقبال مواجه نشد. علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران نیز با تاکید بر اینکه چند سالی است ایجاد بانک اصناف در حد حرف و شعار باقی مانده، گفت: مهم‌ترین مشکل در ایجاد این بانک در خود مجموعه اصناف بوده و دلیل آن هم این است که باید شرایطی برای راه‌اندازی این بانک فراهم باشد که یکی از آنها فراهم کردن سرمایه لازم است.

وی افزود: مجموعه اصناف کشور برای فراهم شدن شرایط لازم برای ایجاد این بانک در تلاش است اما در ابتدا باید ساز‌وکار این اقدام در اتاق‌های سراسر کشور فراهم شود. چرا که هنوز جلساتی در این رابطه تشکیل نشده و بعد از ماه رمضان برای ایجاد نظام پولی و مالی و همچنین بیمه اصناف جلسه خواهیم داشت و کمیته‌ای در دست تشکیل است.

فاضلی درباره مشکل ایجاد بانک اصناف توضیح داد: برای ایجاد این بانک باید حداقل ۴۰۰میلیارد تومان سرمایه موجود باشد و باید اصناف این سرمایه را تامین کنند. به همین دلیل باید تعامل بیشتری برای فراهم کردن این سرمایه میان اصناف وجود داشته باشد، ضمن اینکه شروط دیگری هم لازم است. وی همچنین درباره عدم موافقت بانک‌های دیگر با راه‌اندازی بانک اصناف گفت: زیاد موافق این ایده نیستم که بانک‌های دیگر مانع هستند. به نظر من خود اصناف موانع را ایجاد کرده‌اند که امیدواریم به زودی کارهای زیربنایی برای ایجاد این بانک انجام شود.

دولت به اصناف کمک می‌کند

روز گذشته قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه بانک‌ها، راه‌اندازی بانک اصناف را رقیبی برای خود می‌دانند و به همین دلیل با راه‌اندازی آن همکاری نمی‌کنند، به خبرگزاری مهر گفت: شورای پول و اعتبار میزان سرمایه اولیه و ضوابط تشکیل این بانک خصوصی را اعلام خواهد کرد.

خسروتاج درخصوص آخرین وضعیت راه‌اندازی بانک اصناف گفت: در حال حاضر، ۳میلیون واحد صنفی در کشور وجود دارد که نشان می‌دهد به ازای هر ۲۵ نفر، یک واحد صنفی در کشور فعال است. این درحالی است که همین تعداد واحد صنفی به راحتی می‌توانند سهامدار بانک شده و سرمایه اولیه مورد نیاز آن را تامین کنند. بنابراین مشکلی از لحاظ تامین سرمایه وجود ندارد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: به نظر می‌رسد تجمیع سرمایه‌های اندک واحدهای صنفی ظرفیت مالی وسیعی را به وجود می‌آورد تا این بانک برای تامین مایحتاج مالی جامعه صنفی کشور راه‌اندازی شود، اما این گونه که خود اصناف می‌گویند در گذشته عزم جدی برای راه‌اندازی این بانک از سوی سیستم بانکی کشور وجود نداشته است.

خسروتاج گفت: میزان سرمایه اولیه و شروط راه‌اندازی این بانک از سوی شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود، چراکه بانک اصناف نیز ازجمله بانک‌های خصوصی است بنابراین باید ضوابط شورا را رعایت کند؛ اما در نهایت اصناف باید تصمیم‌گیری کنند و اگر مصمم به این کار باشند، حتما دولت نیز در مسائل مالی به آنها کمک خواهد کرد.

قائم به تشکیلات باشیم

ابراهیم درستی، نایب رئیس اتاق اصناف تهران نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» معتقد است ایجاد بانک اصناف یکی از معضلات اساسی است که ناشی از عدم مدیریت صحیح در گذشته است. وی در این‌باره گفت: اگر در سال‌های گذشته مدیریت اصناف صحیح بود، موانع نیز برطرف می‌شد. اما در حالی که مجوز ایجاد بانک اصناف سال‌هاست که صادر شده، اما کارشکنی‌ها موجب شده تا این بانک ایجاد نشود. این در حالی است که اگر اصناف در سال‌های گذشته منطقی‌ و متحد بودند، می‌توانستند به ایجاد این بانک کمک کنند.

درستی با اشاره به اینکه با توجه به رویکرد دولت، آینده اصناف در دولت یازدهم روشن است، ادامه داد: تجربه نشان داده که دولت تاجر خوبی نیست و تنها باید زیرساخت‌ها را درست کند و نظارت داشته باشد و کارها باید به بخش خصوصی واگذار شود. همان‌طور که معاون اول رئیس‌جمهور در همایش روز اصناف تنظیم بازار را وظیفه اصناف دانست.

نایب رئیس اتاق اصناف تهران تاکید کرد: امیدواریم بانک اصناف هر چه زودتر ایجاد شود، چون ایجاد آن یک ضرورت است. این موضوع مستلزم آن است که اصناف از خودمحوری خارج شوند و تشکیلاتی پیش بروند. چرا که هر چیزی که قائم به فرد باشد، نتیجه ندارد. امیدواریم با ساختار جدید اتاق اصناف، نظر کارشناسی حاکم باشد، نه نظر فرد؛ آن وقت می‌توانیم به ایجاد این حرکت امیدوار باشیم.