سازوکار گمرک‌های اختصاصی اعلام شد

گروه بازرگانی- راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی که بر اساس قانون جدید امور گمرکی راهی است برای سرعت بخشی به فرآیند ترخیص و عرضه کالا، وارد فاز اجرایی شد. در این طرح قرار است گمرک‌های اختصاصی زیر نظر گمرک ایران و با همکاری صاحبان هر تخصص راه‌اندازی شود تا میزان انباشت کالا در مبادی ورودی کاهش یابد و در عین حال تامین مواد اولیه تولید، کالاهای اساسی برای عرضه در سطح بازار آسان تر شود. نمایندگان مجلس تابستان سال ۱۳۹۰ در جریان بررسی قانون جدید امور گمرکی، ماده‌ای را تصویب کردند که بر اساس آن گمرک می‌تواند برای نگهداری کالاهای گمرک نشده به جز کالاهای ممنوعه با تاسیس‌ واحدهای گمرکی اختصاصی برای صاحبان کالاها و شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی با دریافت ضمانت موافقت کند و ماموران لازم را برای اجرای مقررات و تشریفات گمرکی در این اماکن مستقر کند. در این میان، دیروز رییس کل گمرک ایران با اعلام اینکه اختصاصی کردن گمرک‌های کشور براساس تقاضا صورت می‌گیرد، گفت: گمرک‌های اختصاصی در حال راه‌اندازی هستند. عباس معمارنژاد از راه‌اندازی گمرک اختصاصی «شهرری» در آینده‌ای نزدیک خبر داد و به خبرگزاری مهر گفت: راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی بر مبنای تقاضا صورت می‌گیرد و اگر تقاضایی به گمرک ارائه شود ما هم بر اساس آن عمل می‌کنیم. وی یکی از این گمرک‌های اختصاصی را گمرک نفت برشمرد و افزود: راه‌اندازی این گمرک بر اساس توافقاتی که پیش از این صورت گرفته بود، انجام می‌شود و با مکان‌یابی‌هایی که صورت می‌گیرد، این گمرک‌ها ایجاد می‌شود. سازوکار گمرک‌های اختصاصی اظهارات رییس کل گمرک در حالی است که محمدرضا نادری، معاون گمرک نیز به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی برای گمرک هزینه‌ای در برندارد و تمام هزینه‌ها از سوی سازمان متقاضی پرداخت می‌شود. وی در توضیح سازوکار راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی می‌گوید: این گمرک‌ها بر اساس درخواست متقاضی و به شرط رعایت استانداردهای موردنظر گمرک راه‌اندازی می‌شوند. به گفته وی، مکان تاسیس و نیروی انسانی فعال در گمرک اختصاصی باید بر اساس توافق گمرک و سازمان متقاضی انتخاب شوند و تشریفات، ارزیابی و دیگر امور گمرکی همه باید زیر نظر مستقیم گمرک باشد. آن طور که نادری توضیح می‌دهد تاکنون توافق بر سر راه‌اندازی گمرک نفت انجام و مکان آن نیز تعیین شده است و در صورت درخواست دیگر دستگاه‌ها، گمرک آمادگی راه‌اندازی دیگر گمرک‌های اختصاصی را دارد. راه‌اندازی گمرک نفت بر اساس توافق سال گذشته وزارت نفت و گمرک ایران در این زمینه انجام می‌شود. تابستان ۱۳۹۱ رستم قاسمی، وزیر نفت و عباس معمارنژاد، رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران تفاهم‌نامه ایجاد گمرک اختصاصی نفت را امضا کردند. کاهش تشریفات گمرکی و ترخیص سریع‌تر کالاها و تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت و در نتیجه تسریع در اجرای طرح‌ها و توسعه میدان‌های نفت و گاز از اهداف ایجاد گمرک اختصاصی نفت است. چهار منطقه عسلویه، تهران، بندر شهیدرجایی و بندرامام خمینی(ره) از اولویت‌های ایجاد گمرک اختصاصی نفت هستند. به تازگی نیز شرکت پشتیبانی، ساخت و تهیه کالای نفت تهران از راه‌اندازی گمرک اختصاصی صنعت نفت استقبال کرده است. به گفته مدیرعامل شرکت، با توجه به اینکه راه‌اندازی گمرک اختصاصی نقش موثری در تامین به‌موقع کالاهای مورد نیاز صنعت نفت دارد، دومین گمرگ اختصاصی با هدف شتاب بخشی در ترخیص کالاهای این صنعت به‌زودی در عسلویه راه‌اندازی خواهد شد. صدری افقه با بیان اینکه با هماهنگی سازمان گمرک فعالیت مبادی گمرک اختصاصی دیگری نیز با هدف ترخیص کالاهای صنعت نفت در دستور کار است، گفت: گمرک اختصاصی عسلویه نیز به عنوان دومین گمرک اختصاصی وزارت نفت در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد. به گفته وی، کمرگ شهرری با هدف ترخیص کالاها و بارهای زمینی و هوایی و بر اساس برنامه گمرک‌های عسلویه و بندرعباس با هدف ورود کالا از راه دریا ایجاد می‌شود. وی گفت: طرح راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی نفت با حمایت وزیر نفت و همراهی رییس کل گمرک کشور محقق شده است و به این ترتیب، بسیاری از کالاهای مرتبط با صنعت نفت، در حوزه صادرات و واردات از مبادی گمرکی وزارت نفت عبور خواهند کرد. این مقام مسوول شتاب‌بخشی در واردات و صادرات را به عنوان مهم‌ترین هدف شکل‌گیری گمرک‌های اختصاصی اعلام و تصریح کرد: با توجه به اهمیت فعالیت‌های صنعت نفت و ضرورت به‌کارگیری قطعات و تجهیزات مورد نیاز در کوتاه‌ترین زمان ممکن، راه‌اندازی گمرک اختصاصی می‌تواند در بهبود روند انجام کار در صنعت نفت بسیار راهگشا باشد. ۱۱۰ گمرک غیرفعال تلاش دولت برای راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی در حالی است که در حال حاضر نیز یکی از انتقادها به نظام امور گمرکی کشور مربوط به وجود تعداد زیاد گمرک‌ها و غیرفعال بودن بسیاری از آنها است. بر اساس آمار رسمی، در حال حاضر ۱۴۰ گمرک در کشور وجود دارد که از این تعداد، ۳۰ گمرک جزو گمرک‌های فعال به شمار می‌روند و ۹۸درصد از تشریفات گمرکی کشور در این ۳۰ گمرک انجام می‌شود. در این شرایط این پرسش پیش می‌آید که آیا راه‌اندازی گمرک‌های تخصصی مشکل تعداد بیش از حد گمرک‌ها در کشور را افزایش نمی‌دهد؟ نادری، معاون گمرک ایران در این مورد می‌گوید: گمرک‌های اختصاصی با بهره‌وری بالایی که دارند، بسیاری از مشکلات را حل خواهند کرد؛ در عین حال که احتمال دارد نیروهای موجود در گمرک‌های غیرفعال به گمرک‌های اختصاصی منتقل شوند. نادری معتقد است گمرک‌های اختصاصی تحولی در نظام گمرکی کشور ایجاد خواهند کرد. طرح منطقه‌ای کردن گمرک‌ها در دستور کار در جریان تحول نظام امور گمرکی و اجرای قانون جدید علاوه بر راه‌اندازی گمرک‌های اختصاصی، طرح منطقه‌ای کردن گمرک‌ها نیز در دستور کار قرار دارد. به گفته معمارنژاد، رییس گمرک و معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی منطقه‌ای کردن گمرک‌ها هم در دستور کار گمرک قرار دارد که هدف از این برنامه ساماندهی فعالیت‌های گمرکی در نظر گرفته شده است. معمارنژاد ادامه داد: در این طرح گمرک‌های کشور به چند منطقه تقسیم‌بندی می‌شوند، یا اینکه یکی از گمرک‌ها مثل گمرک مراکز استان‌ها محور قرار می‌گیرد و سایر گمرکات زیرمجموعه آنها خواهند بود. به گفته وی، اجرای این طرح باعث تسهیل فرآیندها، ارائه خدمات بهتر به مراجعان و روان سازی امور تجاری خواهد شد، همچنین منجر به مدیریت یکپارچه مرزی نیز می‌شود.