فعالان بخش خصوصی در همایش روز ملی صادرات خواستار شدند
حذف سرعتگیر از مسیر صادرات
درخواست معاون اول رییس جمهور در روز ملی صادرات
همکاری بخش خصوصی برای رفع همه موانع صادرات
رییس کل بانک مرکزی: ۱۰۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی داریم
معاون اول رییسجمهور: تحریم مرد
عسگراولادی: آن دو هفتهای که ارز لرزید صادرات دو برابر شد
گروه بازرگانی- چهاردهمین دوره روز ملی صادرات، شامگاه چهارشنبه گذشته در حالی برگزار شد که بهجای رییسجمهور، معاون اول وی در سالن همایشهای صداوسیما سخنرانی کرد. مراسم امسال با حضور وزیر بازرگانی و معاونانش، رییسکل بانک مرکزی، رییس اتاق بازرگانی ایران و صادرکنندگان نمونه برگزار شد.
معاون اول رییسجمهور پس از پایان سخنرانیها و در دقایق پایانی مراسم که تمام مدعوین در انتظار حضور رییسجمهور بودند، وارد سالن شد. محمدرضا رحیمی در سخنانش با تاکید بر پرداخت معوقات جوایز صادراتی در بودجه سنواتی سال آینده خواستار تشکیل کمیته مشترکی از سوی دولت و بخشخصوصی برای رفع موانع صادراتی و جلوگیری از کاهش صادرات غیرکیفی در بازارهای هدف شد و اظهار کرد: صادرات غیرنفتی کشور باید به اوج برسد، به نحوی که صادرات نفتی کشور باید در صادرات غیرنفتی گم شود.
وی افزود: صادرات غیرنفتی از جمله صادرات 700 میلیون دلاری شکلات که ازمیزان صادرات فرش نیز سبقت گرفته است نشان میدهد در کشور منابع زیادی وجود دارد.
این مقام مسوول خطاب به صادرکنندگان اظهار کرد: تعدادی از نمایندگان خود را برای تعامل مستقیم و مستمر با دولت معرفی کنید.
کار تحریم را تمام شده بدانید
معاون اول رییسجمهور با این عنوان که «کار تحریم را تمام شده حساب کنید» افزود: باید گفت که تحریم مرده است دشمنان ایران در حالی تحریمها را سختتر کردند که صادرات ایران در نیمه اول امسال بیش از ۳۰ درصد رشد داشت.
به گفته رحیمی، آنها با تحریم پیش بینی کردند که صادرات ایران بیش از 10 درصد افزایش نیابد، اما این میزان در 6 ماه نخست امسال از 30 درصد نیز گذشت.
معاون اول رییسجمهور تاکید کرد: در حالی آنها موضوع تحریم را مطرح و اجرایی کردند که ۲۱ میلیارد دلار فقط در بخش پارس جنوبی سرمایهگذاری شده و میزان ترانزیت کالا نیز به چند برابر افزایش یافته است.
وی تصریح کرد: در شرایطی که رییسجمهوری در نیویورک آن سخنرانی بزرگ را انجام داد، در لبنان آن استقبال و آن سخنرانی بزرگ انجام شد، دیگر تحریمی وجود ندارد.
رحیمی سپس با اشاره به عملکرد صادرکنندگان، خطاب به آنها گفت: هرچه موانع در راه صادرات هست را باید با همکاری یکدیگر برداریم و راه را برای توسعه و افزایش صادرات تا صددرصد هموار کنیم.
وی با بیان اینکه دولت باید با تمام وجود پذیرای صادرکنندگان باشد، گفت: البته از صادرکنندگان نیز انتظار میرود که در کار خود صداقت داشته باشند و از صادرات کالاهای بیکیفیت به سایر کشورها بپرهیزند.
خسارت ناشی از تحریمها را میپردازیم
وزیر بازرگانی در این مراسم به تلاش مضاعف صادرکنندگان در شرایط بحران و تحریمها اشاره کرد و به تشریح اقدامات دولت و وزارت بازرگانی برای دور زدن تحریمها پرداخت. غضنفری نوید ساده سازی و اصلاح مقررات تجاری کشور را به صادرکنندگان داد و اظهار داشت: هدف اصلی در اجرای طرح هدفمند کردن یارانهها، توزیع عادلانه درآمدهای نفتی است؛ ولی بی شک رقابت مدار کردن تولید و تجارت در دستور کار است. این در حالی است که به جای یارانه مدار بودن باید به سمت رقابت مدار بودن حرکت کنیم.
این عضو کابینه دولت دهم ضمن تاکید بر این نکته که موضوع صادرات در حوزه هدفمند شدن یارانهها فراموش نشده است، عنوان کرد: تصویب بسته حمایتی در حوزه صادرات غیر نفتی این شانس را به سازمان توسعه تجارت خواهد داد که به محض کلید خوردن هدفمند کردن یارانهها از مبلغ ۴۰۰ میلیارد تومان برای حمایت بیشتر از صادرات غیرنفتی بهره گیرد و این تسهیلات، به صورت ارزان قیمت نیز برای صدور خدمات فنی و مهندسی در اختیار است که میتواند بخش زیادی از نگرانی صادرکنندگان را پوشش دهد.
به گفته غضنفری، بسته حمایت از صادرات غیرنفتی تنها بسته حمایتی است که به طور مشخص، در آن مبلغ خاصی برای حفظ رقابتپذیری صادرکنندگان در نظر گرفته شده است.
وی اظهار کرد: بسته حمایت از صادرات غیرنفتی در کنار سایر بستههای حمایتی تولید تصویب شده است و تولیدکنندگان بسته حمایتی خاص خود را دارند و اگر صادرکنندهای، تولید کننده نیز باشد به طور قطع میتواند از دو بسته به صورت همزمان بهره گیرد؛ چراکه شکل حمایت دو بسته متفاوت است.
وزیر بازرگانی به موضوع تحریمها و جلسهای که با حضور معاون اول رییسجمهوری یک روز پیش از مراسم روز ملی صادرات با صادرکنندگان برگزار شد، اشاره کرد و افزود: در این جلسه به طور مفصل بحث ستاد تدابیر ویژه تحریمها به ویژه تدابیری در حوزه تجارت خارجی و صادرات مطرح شد.
وزیر بازرگانی گفت: بر همین اساس، کنسرسیومی از شرکتهای بیمه برای ارائه خدمتی تحت عنوان بیمه «پیاندآی» شکل گرفته است که امروز هم مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران گزارش دادهاند که بسیاری از کشورها انجام این سرویس از سوی ایران را پذیرفتهاند و مشکل کشتیرانی از بابت تحریم رفع شده است. براین اساس، ایران چهاردهمین کشور در دنیا است که دارای سرویس «پیاندآی» است و به شرکتهایی که میخواهند از این تسهیلات استفاده کنند، خوشامد میگوید.
خود تحریمی نداریم
غضنفری گفت: قرار نیست که در کنار تحریمهای بینالمللی، خود را نیز تحریم کنیم به همین خاطر در بسیاری از مقررات ساده سازی صورت گرفته است. به هرحال، فهرستی از پیشنهادات جدید و آنچه که برای دور زدن تحریمها مورد نیاز است ارائه شده که وزارت بازرگانی منتظر تصویب آن است.
این مقام مسوول خطاب به صادرکنندگان در خصوص تحریمها اظهار داشت: تحریمها در این حوزه به فرصتی استثنایی برای اصلاح مقررات تجاری تبدیل شدهاند و این در حالی است که دادگاه ویژهای تشکیل شده و تمام افراد خسارتدیده از تحریمها در این دادگاه طرح شکایت میکنند تا خسارتها را پس بگیریم.
وزیر بازرگانی با ابراز خرسندی از هجوم کشورهای تحریمکننده برای حضور در نمایشگاههای بینالمللی کشورمان عنوان کرد: در ۶ ماه نخست امسال ۱۸۷۵ شرکت خارجی در نمایشگاههای ایران حضور داشتند که اغلب شرکتها نیز از کشورهای تحریمکننده بودند.
وی اظهار داشت: به هیچوجه اجازه نمیدهیم که تجار و صادرکنندگان احساس تنهایی کنند یا به دلیل بروز مشکلات دچار خسارت شوند. بر همین اساس هم طرح جبران خسارت صادرکنندگان را به صورت مصوبه در میآوریم تا نگرانی تجار را از بین ببریم.
وزیر بازرگانی در خصوص برنامه پنجم نیز گفت: لایحه تقدیمی دولت برای برنامه پنجم در توافق اخیر کمیسیون تلفیق بررسی و بسیاری از تبصرههایی که از سوی دولت پیشنهاد شده بود، مجدد مورد بحث قرار گرفت و تدابیر خوبی برای حمایت از صادرکنندگان اندیشیده شد.
غضنفری در تشریح برخی اصول اقتصادی حاکم بر تصمیمات وزارت بازرگانی گفت: اولین اصل «ما میتوانیم است» که باید از توان خدادادی کشور استفاده کنیم و ابتکارات جدیدی داشته باشیم که در حوزه تجارت خارجی جواب میدهد؛ از سوی دیگر، باور به عدالت گستری در تمامی بخشهای اقتصادی، باور دولت به تعامل دوسویه با بخشخصوصی، واگذاری و پذیرش رقابت مداری به جای یارانه مداری و خروج از اقتصاد متکی به نفت و توسعه صادرات غیرنفتی نیز سرلوحه کار است.
ذخایر ارزی ۱۰۰ میلیارد دلاری
در میان این سخنان امید بخش، هیجان انگیزترین بخش مراسم تقدیر از صادرکنندگان نمونه کشوری بخشی از سخنان محمود بهمنی رییسکل بانک مرکزی بود که از ذخایر 100 میلیارد دلاری و انتقال این حجم از ذخایر ارزی به داخل کشور خبر داد.
رییسکل بانک مرکزی در این مراسم به آمار بانک جهانی استناد و عنوان کرد: ایران ۱۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد که به فرض اینکه این رقم درست باشد، ایران قدرت بزرگی در اقتصاد دنیا است که به بن بست نخواهد رسید.
بهمنی همچنین به تصمیمات جدید بانک مرکزی برای حمایت از صادرات اشاره کرد و اظهار داشت: 5/1 میلیارد دلار از منابع بانک مرکزی به صورت اختصاصی در اختیار بانکها قرار داده شده تا به صادرات اختصاص یابد.
رییسکل بانک مرکزی افزود: در سال گذشته زمانی که بانک مرکزی با فشار بانکهای خارجی روبهرو بود، برای اولین بار در طول تاریخ خود ذخایر ارزی را از خارج کشور به داخل کشور انتقال داده و نزد بانکهای خصوصی و دولتی سرمایهگذاری شد؛ برهمین اساس هم پروژههای نفتی به میزان ۷۵ میلیارد دلار مورد حمایت قرار گرفت که به طور قطع، یکسال دیگر آثار آن در اقتصاد ایران مشاهده میشود.
وی تصریح کرد: بانک مرکزی در بخشنامهای، 200 میلیون یورو به بانک توسعه صادرات اختصاص داد و مجددا نیز آن را تمدید کرد تا بتواند به صادرکنندگان اختصاص یابد، البته 200 میلیون یوروی دیگر نیز از محل منابع بانک مرکزی، در قالب سپرده به این بانک تودیع داده شد.
بهمنی اظهار داشت: بانک مرکزی همچنین ۵۰۰ میلیون یورو به ۵ بانک خصوصی برای امر صادرات اختصاص داده است که ۳۰۰ میلیون یورو از آن تخصیص یافته و مابقی هنوز استفاده نشده و قابل مصرف است. از سوی دیگر، بانک مرکزی برای تقویت بنیه صادرکنندگان، با افزایش سرمایه به مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار از محل حساب ذخیره ارزی برای بانکها موافقت کرد که پیشنهاد آن را نیز برای تصویب ارائه کرده است.
وی افزود: سود بخش صادرات در بسته سیاستی بانک مرکزی به صورت حداقل در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر، بانک مرکزی 200 میلیون دلار به صورت وجوه اداره شده برای صادرکنندگانی اختصاص داده که به علت تحریم، وجوه آنها وارد کشور نشده است.
به گفته بهمنی، در راستای حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز بانک مرکزی توافقاتی را به عمل آورده است که بر این اساس، ۲۰۰ میلیون یورو به ۴ بانک به صورت یکساله با نرخ لایبور به علاوه یک درصد اختصاص داده است تا ضمانتنامههای مورد نیاز صادرکنندگان را تقبل کنند.
رییسکل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: برای حمایت از صادرکنندگان در راستای کاهش وثایق صدور ضمانتنامهها، میزان وثایق صدور ضمانتنامه از 3 به 2 درصد کاهش یافته است که در روزهای آتی ابلاغ میشود، ضمن اینکه جوایز صادراتی صادرکنندگان نیز به عنوان وثایق مورد پذیرش بانکها قرار خواهد گرفت.
وی اظهار داشت: با توجه به تحریم برخی از بانکها، بانک مرکزی حیطه اختیارات و فعالیت بانکهای خصوصی را افزایش داده است و صرافیهای بانکها را به همراه دیگر صرافیهای مجاز، فعال کرده تا بخش قابل توجهی از انتقال وجوه متقاضیان را انجام دهند و انتقال ارز را به صورت حواله در قالب مستقیم و غیرمستقیم پشتیبانی کند.
بهمنی گفت: استقلال کشور به صادرات برمیگردد و صادرات محور بودن یک دنیا مفهوم دارد، به این معنا که اگر تولیدات کشور براساس صادرات صورت گیرد، حتما کیفیت ارتقا مییابد و کالاها نیز قابل رقابت در بازارهای هدف خواهند شد حتی اگر صادرات نیز به هر دلیلی صورت نگیرد، کشور از واردات بی نیاز خواهد شد؛ چراکه کالاهای مورد نیاز مردم تامین میشود.
وی با اشاره به گزارشهای رسمی صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی گفت: براساس این گزارشها، ایران از نظر رشد اقتصادی، رتبه هفدهم دنیا را دارد و این امر به دلیل قوی بودن پشتوانه اقتصادی کشور است. این درحالی است که ایران یک کشور صادرکننده نفت است و چند سال قبل، رتبه دوم ذخایر گازی دنیا را داشت، اما هم اکنون با کشف ذخایر گازی جدیدی در شمال کشور، امروز اولین کشور دارنده ذخایر گازی در دنیا هستیم، بنابراین چنین کشوری با داشتن چنین ذخایری به طور قطع، نمیتواند آسیب ببیند.
رییسکل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: ما از تحریم استقبال نمیکنیم، اما برخلاف اینکه برخی از قدرتهای دنیا قصد دارند با تحریم به دولت فشار آورند، اما این مردم هستند که تحت فشار قرار میگیرند. ما باید در مجامع بینالمللی از این موضوع شکایت کنیم.
وی اظهار داشت: براساس اعلام بانک جهانی، ایران ۱۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد و به فرض اینکه این رقم صحیح باشد، اقتصاد کشور قدرتمند است و به راحتی نمیتواند از صحنه اقتصاد جهانی حذف شود و به بن بست بخورد.
بهمنی به چندین برابر شدن ذخایر طلای کشور طی 2 سال گذشته اشاره کرد و افزود: به جرات میگوییم که ذخایر طلای ما نسبت به دو سه سال گذشته چندین برابر شده است.
وی به شرایط خاص کشور از منظر اجرای هدفمند کردن یارانهها، تحریمها و مسائل ارزی اشاره کرد و اظهار داشت: این موضوعات ما را در شرایط خاصی قرار داده و میتواند هر کشوری را در شرایط بدی قرار دهد.
80 درصد ارز و طلای کشور در دست دولت است
بهمنی به موضوع ارز نیز اشاره کرد و گفت: ارز برای واردات، مصرف و نیاز واقعی است و برای نگهداری و ذخیره کردن و لای متکا نگه داشتن نیست. این در حالی است که ۸۰ درصد ارز و طلای کشور دست دولت است، بنابراین اجازه نمیدهیم یک اپسیلون نرخ ارز تغییر کند و نرخ ارز دیگر به صورت حبابی بالا نمیرود.
دو هفتهای که صادرات را تکان داد
اسدالله عسگراولادی، رییس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران در این مراسم خطاب به رییس کل بانک مرکزی گفت: نرخ ترجیحی ریالی دیگر قدیمی شده من به خیالم جنابعالی (رییسکل بانک مرکزی) میخواهید در مورد نرخ ترجیحی ارز صحبت کنید.
وی سپس به نوسانات نرخ ارز در هفتههای اخیر و دو برابر شدن رقم صادرات اشاره و عنوان کرد: آن هفتهای که ارز لرزید، صادرات ما دو برابر شد، اما دیگر پایینآوردن آن به قیمت هزار و 30 تومان هم درست نیست. این گفتههای عسگراولادی با تشویق چندباره حاضران در سالن و صادرکنندگان نمونه رو به رو شد. عسگراولادی در همین مورد خطاب به مسوولان حاضر در این همایش اظهار کرد: پنج شش درصدی که حق است را نگذارید پایین بیاید. اگر میخواهید مانند آن دو هفتهای که صادرات دو برابر شد، در آبان هم این چنین اتفاقی بیفتد نگذارید نرخ ارز به عدد قبلی برگردد.
وی با بیان اینکه صادرات امروز ما با ۳۱ سال قبل تفاوت دارد، یادآور شد: صادرات غیرنفتی ما در آن موقع ۱/۵ تا دو درصد واردات بود، اما امسال این میزان به ۴۸ درصد رسیده و در برنامه پنجم توسعه نیز به ۶۰ درصد خواهد رسید.
کرسی مشاور صادراتی رییسجمهور خالی است
این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه کرسی یک مشاور صادراتی در کنار رییسجمهور را خالی میبینم، رو به صادرکنندگان گفت: چهار محور حفظ کیفیت، بسته بندی مناسب، انجام به موقع تعهدات و برند، ماندگاری شما (صادرکنندگان) در بازار را تضمین میکند.وی با تاکید بر این نکته که در صادرات نیاز به سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی داریم که باید بستر آن توسط دولت فراهم شود، خاطرنشان کرد: توسعه باید با سرمایهگذاریها فراهم شود و این در حالی است که ما برای این موضوع وقت کافی نمیگذاریم.
حوضهای کوچک برای استعدادهای بزرگ ایرانی
در ادامه این همایش انصاری، رییس اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی، خطاب به رییسکل بانک مرکزی عنوان کرد: این حوضها برای استعدادهای شما خیلی کوچک است، در حالی که ما استعدادهایش را داریم. ببینید رقبای شما و کشورهای همسایه با چه مبالغی کار میکنند.
وی افزود: در مواقعی که پول نداریم باید سرمایهگذاری کنیم نه صرفه جویی تا پول به دست آورید.
انصاری به تاثیر جوایز صادراتی اشاره کرد و یاد آور شد: تا سال ۸۱ صادرات خدمات فنی و مهندسی ۱۲ درصد رشد داشته که با تصویب جوایز صادراتی در این بخش ما با رشد ۴۵ درصدی صادرات خدمات فنی و مهندسی مواجه شدیم. وی افزود: بودجه سازمان توسعه تجارت یک چهارم پولی است که نیاز دارد، بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی با هزینههای ۴۰۰ میلیارد تومانی همخوانی ندارد. رییس اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی با بیان اینکه شرکتهای خوشنام بدهکار بانکهای داخلی و خارجی هستند و روی جوایز صادراتی حساب کردهاند خواستار تقویت بودجه سازمان توسعه تجارت برای پرداخت جوایز صادراتی شد و عنوان کرد: ارگانهای دولتی ما به صورت متفرق در توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی عمل میکنند و این اشتباه است، در حالی که سازمان توسعه تجارت قانونا دبیر خانه این موضوع است.
وی در پایان با بیان اینکه بسیاری از شرکتها به دلیل عدم هماهنگی دولت شکست میخورند و متفرق کار میکنند، پیشنهاد کرد که به منظور هماهنگی فرآیند صادرات کمیتهای در دولت شکل بگیرد و اداره دبیرخانهاش به عهده بخشخصوصی باشد.
دادخواهی از مراجع بینالمللی
محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران نیز در این مراسم با بیان این که ما هم اکنون بیش از یک دهه است که روز ملی صادرات را جشن میگیریم و برنامه جهش صادراتی را در دستور کار داریم، اظهار کرد: خوشبختانه از برنامه سوم توسعه تاکنون به سمتی جلو رفتیم که به جای این که تعبیر کالای کیفی، کالای وارداتی باشد، کالای صادراتی مد نظر قرار گیرد.
رییس پارلمان بخشخصوصی در عین حال تصریح کرد: در این میان، آنچه که باید در کانون توجه قرار گیرد، بحث «ماندگاری» در بازار صادراتی است؛ چرا که در بازار امروز همه صادرکنندگان با چالش ماندگاری روبهرو هستند و این موضوع بعد از بحران جهانی پررنگ تر نیز شده است.
او با اذعان به این که در این شرایط صادرکنندگان ایرانی با چالش مضاعفی برای ماندگاری در بازارهای جهانی روبهرو هستند، لازمه تحقق این ماندگاری را حضور مستمر در زنجیره تامین بازارهای هدف دانست و تاکید کرد: صادرکنندگان ایرانی باید با بهبود مستمر کیفیت کالاها نام محصولات ایرانی را در بازارهای جهان حفظ کنند.
نهاوندیان همچنین حمایتهای سیاسی از صادرکنندگان را از ضرورتهای توسعه صادرات در هر کشور برشمرد و در این راستا با اعلام این خبر که اتاق بازرگانی ایران بهزودی علیه تحریمکنندگان کشور اقامه دعوی خواهد کرد، عنوان کرد: بدخواهان میخواهند اراده سیاسی خود را بر اهداف اقتصادی ما تحمیل کنند؛ این درحالی است که تحریمها تنها برای شهروندان ایرانی هزینه ایجاد میکند و تعرض به حقوق اقتصادی یک یک شهروندان است.
او خاطرنشان کرد: از این رو، در این شرایط است که باید پای درد دل صادرکنندگان نمونه نشست و موانع را از جلوی پای آنها برداشت.
رییس پارلمان بخشخصوصی پس از مطرح کردن این سخنان که با تشویق حضار روبهرو شد، در ادامه ضرورت درگیر نشدن صادرکنندگان کشور در گیر و دار رقابتهای مخرب را مورد تاکید قرار داد و متذکر شد که درگیری صادرکنندگان کشور در این روند، به از دست رفتن بازار کالاهای ایرانی منجر میشود.
او گریزی نیز به اهمیت اجرای اصل 44 در کشور زد و با تاکید بر این که اجرای صحیح این اصل نیازمند وجود «استخوانبندی و اندام وارگی لازم» در بخشخصوصی است، تصریح کرد: در این زمینه همه تشکلهای اقتصادی و شوراهای مشترک باید به ایفای نقش خود بپردازند.
رییس اتاق ایران در عین حال تسویه به موقع جوایز صادراتی صادرکنندگان نمونه کشور توسط مسوولان، تنظیم بودجه کشور و نیز، اصلاح سیاستهای ارزی، پولی و مالیاتی به نفع توسعه صادرات را ضروری خواند و در پایان ضرورت محقق شدن وعده سال گذشته رییسجمهور مبنی بر تخصیص دو میلیارد دلار برای راهاندازی مراکز تجاری در کشورهای دیگر را یادآوری کرد.
تاجران گدا نیستند
پس از این سخنان، حسین رحمانینیا، رییس اتاق تعاون کشور نیز پشت تریبون رفت و ضمن تاکید بر ضرورت حمایت گسترده دولت از صادرکنندگان نمونه کشور، خاطرنشان کرد: «تجار ما گدا نیستند که نیاز داشته باشند به آنها کمک شود، بلکه میخواهند مسائل، مشکلات و موانع پیشروی آنها برطرف شود.»
او در ادامه تعامل سیستم بانکی با تجار برای تسویه بدهیهای بانکی شان را یادآوری کرد و در این باره گفت: «سیستم بانکی نباید بدهکاران تاجر خوشنام کشور را همانند بدهکاران بدنام و یک بار مصرف بینند.»
رییس اتاق تعاون کشور همچنین با تاکید بر این که دولت باید از فعالان بخشخصوصی برای راهاندازی مراکز تجاری در سایر کشورها حمایت کند، بیان کرد: اراده دولت باید بر صادرات پایدار استوار باشد.
ارسال نظر