فراسوبرنده نوبل اقتصاد در همایش جهانی‌شدن:
نفت نفرین سیاه است
پرفسور جوزف استیگلیتز، برنده جایزه نوبل اقتصاد و معاون اسبق بانک‌جهانی که به صورت ویدئوکنفرانس در همایش جهانی شدن، خصوصی‌سازی و عدالت اقتصادی در تهران شرکت کرد به بررسی روند جهانی شدن و ارائه راه‌های موثر برای ایران به منظور پیوستن به تجارت‌جهانی پرداخت. جوزف استیگلیتز، استاد برجسته دانشگاه‌های کلمبیا و آکسفورد در زمینه وضعیت اقتصادی ایران گفت: رشد اقتصادی ایران طی چند سال اخیر بسیار سریع بوده و ایران از نیروی جوان و ذخیره ارزی خوبی برخوردار است که با توجه به افزایش قیمت نفت رشد بهتری نیز خواهد داشت.
وی درباره ارزیابی موفقیت اقتصادی کشورها تصریح کرد: تولید ناخالص داخلی (GDP) شاخص مناسبی برای ارزیابی موفقیت به حساب نمی‌آید، زیرا رشد مستمر را نشان نمی‌دهد. به طور مثال ضریب استهلاک در GDP لحاظ نشده است، بنابراین نمی‌تواند نشان‌دهنده عملکرد مناسب باشد.
وی ادامه داد: از این رو باید GDP سبز را در نظر بگیریم، به این معنا که استهلاک منابع طبیعی را نیز به حساب آوریم و ایران به دلیل استفاده زیاد از منابع طبیعی نظیر نفت باید به این شاخص توجه کند.
استیگلیتز با بیان این مطلب که ایران نیاز به سرمایه‌گذاری مجدد دارد، تاکید کرد: ایران سرمایه‌های خود را مصرف می‌کند، به طور مثال نفت را استخراج و مصرف می‌کند، اما بر روی منافعی که بهره‌برداری زیادی دارند، سرمایه‌گذاری نمی‌کند.
وی افزود: از میان کشورهایی که دارای منابع نفت و گاز هستند، کشورهای اندکی به اصل سرمایه‌گذاری در سایر زمینه‌ها توجه می‌کنند.
استیگلیتز همچنین از نفت به عنوان «نفرین سیاه» یاد کرد و گفت: کشورهایی که اقتصاد آنها متکی به نفت است به بهره‌برداری از سایر منابع توجه زیادی نمی‌کنند و سوءمدیریت در این عرصه وجود دارد.
وی تصریح کرد: قیمت منابع طبیعی فوق‌العاده بی‌ثبات است، بهای نفت هر روز افزایش پیدا می‌کند و کشورهای دارای ذخایر نفتی هر روز آن را استخراج کرده و می‌فروشند، اما اگر ذخایر خود را نگه می‌داشتند اکنون با افزایش قیمت آن به طور مثال نسبت به چهار سال گذشته سود هنگفتی می‌بردند، بنابراین باید نسبت به مدیریت منابع خود جدی‌تر باشند.
این نوبلیست اقتصادی تصریح کرد: امروزه امور مالی بین‌المللی در بسیاری از کشورهای دنیا بدتر شده است و آنها باید برای جبران این بی‌ثباتی از صندوق‌هایی که می‌توانند ثبات را به آنها برگردانند، کمک بگیرند.
وی با بیان این مطلب که کشورهایی که دچار بیماری هلندی اقتصاد هستند، دارای ضعف در مدیریت منابع طبیعی و نیروی کار خود هستند، افزود: بسیاری از کشورهایی که منابع خوبی دارند، می‌توانند مردم فقیر خود را ثروتمند کنند، اما در عمل ثروتمندهای آنها ثروتمندتر می‌شوند.
به گفته وی برای جبران این نقص باید به عدالت اجتماعی توجه کرد. همچنین جهانی شدن برای کشورهایی که مدیریت آن را یاد گرفته‌اند مزایای فراوانی داشته است. وی یادآور شد: اگر دولت‌ها مشکلات را درک کنند و در راس کارهای خود برای آن برنامه‌ریزی و سیاست متناسب اتخاذ کنند، می‌توانند فاصله بین فقیر و غنی را کاهش دهند.
استاد دانشکده‌های بازرگانی، اقتصاد و روابط عمومی و بین‌الملل دانشگاه کلمبیا یادآور شد: تحقیقات اقتصادی نشان می‌دهد آزاد کردن بازار سرمایه باعث ثبات اقتصادی می‌شود، اما مسلما سبب رشد اقتصادی نمی‌شود.
وی در ادامه توجه به چند نکته را برای جهانی شدن اقتصاد ایران ضروری دانست و گفت: اولین نکته نحوه مدیریت در جهانی شدن است نکته بعدی این است که جهانی شدن موجب افزایش بهره‌وری می‌شود، بنابراین باید در زمینه‌های زیرساخت، بازار سرمایه و آموزش سرمایه‌گذاری شود که در این زمینه‌ها ایران سرمایه‌گذاری زیادی نداشته است.
وی افزود: دولت و بخش‌خصوصی نیز باید نقش و دیدگاه متوازن داشته باشند. طی یک دهه گذشته ایالات متحده، کشورهای شرق آسیا را مورد انتقاد قرار می‌داد که شفافیت قانون و مدیریت مناسب ندارند و سعی کردند کاری کنند که آمریکا را الگوی خود قرار دهند.
استیگلیتز ادامه داد: فکر نکنم کسی آمریکا را الگوی مناسب بداند، زیرا خود این کشور دارای نقص قانونگذاری و عدم شفافیت در قوانین است و این اجماع نظر وجود دارد که آمریکا به زودی دچار بحران اقتصادی می‌شود و در حال حاضر زیر توان اقتصادی خود عمل می‌کند.
پرفسور جوزف استیگلیتز دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه MIT و برنده جایزه نوبل اقتصادی در سال ۲۰۰۱ است. وی همچنین استاد دانشکده‌های بازرگانی، اقتصاد و روابط عمومی و بین‌الملل و رییس انجمن «تفکر جهانی» دانشگاه کلمبیا و آکسفورد و معاون بانک جهانی (۲۰۰۰-۱۹۹۷) بوده است. استیگلیتز همچنین دارای ۳۷ دکترای افتخاری و استاد بیش از ۲۰ کرسی بین‌المللی است.
ارسال نظر