چین و سرمایهداری خزنده
گروه بازرگانی- گسترش شهرنشینی و گسترش بیابانها در چین باعث تغییر الگوی کشاورزی و از دست رفتن ۲۵میلیون هکتار زمین قابل کشت شده است. پیشرفت شتابنده اقتصاد چین در سالهای اخیر و گسترش شهرنشینی در این کشور یکی از مهمترین تغییراتی که به همراه آورده است، تغییر الگوی مصرف است که بالطبع بر کشاورزی تاثیر میگذارد، هر چند هنوز جامعه چین به جامعهای مصرفکننده تبدیل نشده است و کالاهای تولیدی چین از صنعت غذایی گرفته تا تکنولوژی راهی بازارهای خارجی میشود و از این رو است که مازاد تجاری چین بیش از اندازه افزایش یافته است. اما به هر حال الگوی مصرف مردم در حال تغییر است و تغییر الگوی مصرف باعث شده است که کشاورزان نوع محصولی را که کشت میکنند تغییر دهند.
در زمینهای کشاورزی شمال چین، معمولا عادت بر کشت گندم به میزان وسیع بوده، زیرا که گندم تامینکننده نان مصرفی بوده است، اما درحالحاضر در مقیاس وسیع به جای گندم، کلم میکارند. کشاورزان برای این تغییر دلایل روشنی دارند. آنها میگویند مردم در حال حاضر پول بیشتری دارند و میتوانند گوشت، سبزیجات و میوهجات مصرف کنند. یکی از کشاورزان خردهپا در قطعه زمین کوچکی از کشت گندم در حدود ۳۹۵دلار در سال در میآورده است، اما درحالحاضر با کشت کلم سه برابر این رقم در میآورد. علاوه بر این، در تابستان با کشت گوجه فرنگی ۱۳۰۰دلار درآمد دارد افزایش تقاضا برای سبزیجات و درآمد نسبتا بالایی که از کشت سبزیجات نصیب کشاورزان میشود، باعث کاهش کشت گندم در چین شده است. افزایش شهرنشینی هم باعث شده تا مناطق دور از شهر و روستایی حالا به مناطق حومه شهرها تبدیل شوند، جمعیت آنها افزایش یافته است و الگوی کشاورزی آنها بسته به مصرف شهر تغییر کرده است. از طرف دیگر موج مهاجرت به شهرها در چین آغاز شده است و به دلیل کاهش سطح کشاورزی تقاضا برای غذا در حال افزایش است. برخی تحلیلگران دلیل ترقی قیمت غذا در چین را کاهش سطح کشاورزی زیر کشت میدانند. بسیاری از کارشناسان با توجه به تغییر جامعه چین و رشد اقتصادی این کشور پیشبینی میکنند که کشوری بزرگتر از ایالات متحده با چینیهای جدید شهری تا سال ۲۰۲۰ ایجاد خواهد شد. به هر حال اگر موتور مصرف در چین مانند موتور تولید آن به راه افتد وضع ایالات متحده هم بهتر خواهد شد که درحالحاضر به تنهایی جور مصرف کالاهای تولیدی جهان را میکشد و بزرگترین بازار مصرف جهان است. به هر حال با اینکه تحول اخیر جامعه چین با توجه به صنعتی شدن بیش از پیش این جامعه و گسترش شهرنشینی اجتنابناپذیر است، اما دلیل کاهش و زوال کشاورزی در این کشور تنها تغییر الگوی مصرف در این کشور نیست. کشاورزی با مساله و مشکل مهم مالکیت مواجه است.
کشاورزان چینی مالک زمین نیستند و صرفا کارگران زمین هستند. آنها مالک زمینی که روی آن کار میکنند، نیستند و نمیتوانند آن را بفروشند. کشاورز بیتعلق و بیملک به نیروی مهاجری تبدیل میشود که میتواند تحت تاثیر کار با درآمد بیشتر در شهرها قرار گیرد و زمین را رها کرده و به شهر برود. به نظر میرسد رهبران پکن در برنامههای اصلاحی خود این نکته را از نظر دور نخواهند داشت.
به ویژه اینکه کشاورزان مهاجر به شهرها باعث میشوند که خودکفایی چین در زمینه محصولات کشاورزی به یادگاری خوش از ایام گذشته تبدیل شود. هماکنون چین بخش زیادی از نیاز خود به سویا را وارد میکند، بنابراین به نظر میرسد چین هم مانند دیگران رو به ایالات متحده، آمریکای جنوبی و استرالیا برای سیر کردن شکم مردمش کند.
ارسال نظر