گروه بازرگانی - به اعتقاد برخی فعالان اقتصادی، دلار «۱۲۲۶ تومانی» در حالی به یک رانت تبدیل شده که به دست مصرف‌کننده واقعی نرسیده است. آن طور که این افراد در توجیه دلایل رانت‌زا بودن ارز مرجع می‌گویند: «این روزها قیمت ارز لحظه‌ای تغییر می‌کند؛ بنابراین در حاشیه مرزهای کشور هیچ کالایی فروخته نمی‌شود و محصولاتی که با ارز مرجع ۱۲۲۶ وارد کشور شده است، با قیمت ارز بازار آزاد محاسبه و به مشتریان فروخته می‌شود.» اعضای بخش خصوصی بر این اعتقادند که ارز مرجع یا همان دلار ۱۲۲۶ تومانی برای اقتصاد کشور کاری از پیش نبرده و باید هرچه سریع‌تر از بازار حذف شود تا رانت‌های ناشی از آن، بیش از این، به بدنه اقتصاد ضربه وارد نکند. این اظهارات در نشست اخیر کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران مطرح شد. اعضای حاضر در این نشست، علاوه بر انتقاداتی که به اصرار دولت بر ادامه نگه داشتن ارز مرجع در نظام پولی - مالی کشور دارند، در مورد اتاق معاملات ارزی نیز معتقدند: «اتاق مبادلات ارزی صرفا برای جبران کسری بودجه جاری دولت راه‌اندازی شده است؛ بنابراین این اتاق اثری روی کنترل بازار ارز و ایجاد آرامش در این بازار نخواهد داشت.»

در این باره، احمد پورفلاح، رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: تنها راهکاری که پیش روی فعالان اقتصادی برای رفع مشکلات ارزی باقی‌مانده، این است که واحدهای تولیدی برای تامین نیازهای ارزی خود، به سراغ محصولاتی بروند که ارز بری کمتری دارد.

از سوی دیگر، محمدرضا نجفی منش، دیگر عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران هم معتقد است: بخش خصوصی باید راهکارها و راه‌حل‌های کارشناسی خود را به اندازه‌ای تکرار کند که سرانجام شنیده شود، او گفت: در شرایط پرنوسان بازار ارز، برخی کالاها بدون دلیل افزایش قیمت یافته‌اند، اما معلوم نیست که به چه دلیل، فروشندگان افزایش قیمت ارز را بهانه می‌کنند، در حالی که گرانی ارز هیچ اثری روی قیمت این کالاها ندارد.

رانت ارز مرجع ۱۲۲۶

به اعتقاد محمدرضا بهرامن نیز، «ارز مرجع» به یک فاجعه در اقتصاد کشور تبدیل شده است. عضو هیات نمایندگان اتاق تهران معتقد است که عده‌ای با سوءاستفاده از ارز مرجع، بخش زیادی از دارایی‌های کشور را در بیرون از ایران هزینه می‌کنند که برای مقابله با این پدیده، باید راهکاری اندیشید. او گفت: دلار ۱۲۲۶ تومانی به یک رانت تبدیل شده و به دست مصرف‌کننده واقعی نمی‌رسد و محصولاتی که با ارز مرجع ۱۲۲۶ وارد کشور شده است، با قیمت ارز بازار آزاد محاسبه و به مشتریان فروخته می‌شود. نایب رییس خانه معدن افزود: این روزها که قیمت ارز لحظه‌ای افزایش می‌یابد، در مرزهای کشور هیچ کالایی فروخته نمی‌شود.

بهرامن خواستار بازگشت اقتصاد ایران به دوران «عرضه کوپنی کالاها» شد؛ چرا که شرایط پیش آمده چاره‌ای جز کوپنی کردن کالاها باقی نمی‌گذارد. او همچنین پیشنهاد کرد که دولت به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز اجازه دهد که ارز را ۵ درصد بیشتر از قیمت ارز اعلامی دولت به مشتریان ارائه دهند تا به این طریق، بازار سوم ارز برچیده شود.

محسن خلیلی عراقی، پدر صنعت ایران نیز در این نشست گفت: باید کاری کنیم که خرید و فروش ارز و سکه در ایران را تحریم کنیم. به اعتقاد او، خرید و فروش ارز و سکه حرام است و باید این را به جامعه القا کرد. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران ادامه داد: امروز در ایران شرایط به گونه‌ای شده است که برخی پیاز فروش‌ها نیز به بهانه گرانی ارز محصول خود را گران‌تر از قبل می‌فروشند.

اما نوسانات اخیر ارزی، تاثیرات نامطلوبی را بر فضای اقتصادی کشور گذاشته و همین موضوع، برخی نمایندگان مجلس را به پیگیری استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت سوق داده؛ اما فعالان بخش خصوصی، طرح موضوع استیضاح «مهدی غضنفری» را در شرایط فعلی به صلاح نمی‌دانند.

اعضای کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران در نشست اخیر خود اعلام کردند: طرح سوال و استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت در شرایط نابسامان فعلی اقتصاد کشور، به زیان بخش خصوصی است. در این باره، پورفلاح، رییس کمیسیون معتقد است: گرفتاری‌های بخش تولید در جای دیگری است که دست وزیر صنعت، معدن و تجارت را نیز برای حل مشکلات بسته است. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: وزیر صنعت، معدن و تجارت نباید در تشکیل اتاق مبادلات ارزی مشارکت می‌کرد؛ چرا که به نظر می‌رسد تمام مشکلات ارزی کشور قرار است سر او خراب شود.

محسن خلیلی عراقی نیز از طرح استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت انتقاد کرد و افزود: بانک مرکزی مسوول مشکلات و گرفتاری‌های اخیر در بازار ارز است، نه وزیر صنعت، معدن و تجارت. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه خواستار «تشکیل دولت در سایه» با حضور خبره‌های اقتصادی و سیاسی کشور شد تا آنها برای حل مشکلات به کمک دولت رفته و راه‌حل‌های عبور از شرایط فعلی را پیش پای دولت بگذارند. او همچنین از مجلس به عنوان وزنه‌ای قوی و کارآ برای همراهی با دولت یاد کرد و افزود: مشکل تحریم را استیضاح حل نمی‌کند، بلکه این عقل است که برای عبور از تحریم‌ها به کار می‌آید.