600میلیون دلار در برابر 8/12میلیارد دلار

گروه بازرگانی- از رابطه تجاری با کشورهای آفریقایی چه بهره‌ای برده‌ایم، این پرسشی است که یکی از خوانندگان روزنامه با ما در میان گذاشته و خواستار روشن شدن وضعیت مبادلات تجاری با کشورهای قاره آفریقا شده است. حقیقت این است که ظرف چند روز گذشته بارها به سایت‌های مرتبط داخلی و خارجی سر زدیم، اما از این مبادلات آنچه می‌جستیم و می‌خواستیم دستگیرمان نشد؛ سهل است که سرگردان هم شدیم. فهرست بلند بالایی از اعزام هیات‌های تجاری به کشورهای آفریقایی در دست داریم که اغلب فقط شرح سفر و گزارش انعقاد قراردادهای صوری است. به عنوان مثال طی سال جاری چند هیات تجاری از طرف اتاق‌های بازرگانی کشور و سازمان‌های دولتی به قاره آفریقا اعزام شده اما هیچ گاه ندانسته‌ایم که ماحصل آن چه بوده است.

رسم این است که بعد از بازگشت هیات‌های مذکور خبری منتشر می‌شود، وصف بازدید از صنایع کشور فرضی را می‌خوانیم و قضایا به همین جا ختم می‌شود.

ذکر عبارت‌ها و گزاره‌های کلی، وجه مشترک اظهارات برگشتگان از سفرهای تجاری است. بد نیست به عنوان نمونه، به یکی از این اظهارات اشاره‌ای داشته باشیم:

«ساحل عاج دارای اقتصاد آزاد و اولین تولید‌کننده کاکائو و سومین تولید‌کننده قهوه در دنیا به شمار می‌رود. در حال حاضر زمینه بازسازی و تقویت زیرساخت‌های این کشور فراهم شده است و تجار ایرانی می‌توانند از این فرصت برای توسعه روابط با ساحل عاج به خوبی استفاده کنند.»

همچنین مستشار سفارت سیرالئون نیز اظهار کرد: سیرالئون کشور کوچکی است که یکی از ثروتمندترین و در عین حال فقیرترین کشورهای جهان به حساب می‌آید.

وی خاطرنشان کرد: گرچه معادن غنی نظیر طلا و الماس در این کشور وجود دارد، ولی از نظر دانش فنی در فقر به سر می‌برد.

وی تصریح کرد: ایران دارای دانش فنی بسیار خوبی است و دو کشور می‌توانند در زمینه استخراج معادن روابط مفید و ثمربخشی داشته باشند.

این‌گونه اظهارات را که عبارت از همان گزاره‌های کلی است، بارها درباره بسیاری دیگر از کشورها شنیده‌ایم، اما نتیجه چه بوده است؟ در این چند سال که نگاه به شرق و آفریقا با جدیت دنبال شده، آیا تحولی در تجارت خارجی کشور به وجود آمده است. اگر آمار دقیق منتشر شود، امکان قضاوت داریم، اگر نه، دست ما کوتاه و خرما بر نخیل است.گفته می‌شود که سهم صادرات کالاهای ایرانی به آفریقا نسبت به کل صادرات ایران به جهان ۱۳/۲درصد است که خود حدیث مفصل بخوانید از این مجمل.

و اما ترکیه:

آمار رسمی نشان می‌دهد که حجم روابط تجاری ترکیه با کشورهای آفریقایی در سال ۲۰۰۷ به ۸/۱۲میلیارد دلار رسیده است.

مقامات تجاری ترکیه در چشم‌انداز سال ۲۰۱۰ مبادلات ۳۰میلیارد دلار را با قاره سیاه برنامه‌ریزی کرده‌اند و .... اما ارزش مبادلات تجاری ایران و آفریقا در حدود ۶۰۰میلیون دلار برآورد شده که مقایسه آن با آمار تجارت ترکیه و آفریقا نشانگر راه‌های نرفته و فرصت‌های از دست رفته‌ای است که باید به گونه‌ای استراتژیک به آن بنگریم.