پیش‌بینی کارشناسان حاکی از بهبود عرضه و تقاضای مستمر مواد غذایی در نیمه دوم سال‌جاری میلادی است
گروه بازرگانی- پس از یک سال التهاب در بازار جهانی مواد غذایی بالاخره شاخص نرخ اقلام اساسی در مقیاس کلی قدری افت کرد و به این ترتیب برای نخستین بار طی این مدت آمار «فائو» نشانگر افت بهای غذا در جهان است.

فائو در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است قیمت جهانی مواد غذایی طی ماه آوریل با کاهش روبه‌رو شده و به ویژه قیمت گندم نسبت به ماه قبل یک درصد، ذرت 5/2 درصد و شکر ۵ درصد کاهش داشته است.به گزارش سازمان خواربار جهانی، میانگین قیمت جهانی مواد غذایی در جهان طی ماه آوریل نسبت به سه ماه نخست 2012 میلادی کاهش یافته است.بر اساس این گزارش افزایش قیمت سویا در این مدت موجب شده است تا نگرانی‌های بین‌المللی نسبت به افزایش تورم در کشورهای در حال توسعه و فقیر همچنان وجود داشته باشد. حتی گفته می‌شود که افزایش قیمت جهانی مواد غذایی موجب تشدید انقلاب‌های عربی در خاورمیانه و شمال آفریقا شده است. گرچه قیمت مواد غذایی در جهان طی شش ماه دوم 2011 تا حدی کاهش یافت ولی روند صعودی قیمت‌ها از ماه ژانویه 2012 میلادی مجددا آغاز شد.این گزارش حاکی از این است که شاخص فائو برای قیمت مواد غذایی که نشانگر تمام نوسانات قیمتی است در ماه آوریل به 214 واحد رسیده است. این شاخص در ماه مارس به بیش از 217 واحد رسیده بود. این در حالی است که قیمت جهانی سویا همچنان در بالاترین حد خود از جولای 2008 قرار دارد. بر این اساس قیمت جهانی ذرت در این مدت نسبت به ماه مارس با کاهش 5/2 درصدی، گندم با کاهش یک درصدی و قیمت شکر نیز با افت 5 درصدی روبه‌رو شده است. در این مدت قیمت سبزیجات و روغن نباتی نیز با رشد 2/2 درصدی روبه‌رو شده است.
بر اساس گزارش فائو میزان تولید جهانی گندم امسال به کمتر از ۶۷۵ میلیون تن خواهد رسید که این رقم نسبت به سال گذشته با افت ۶/۳ درصدی روبه‌رو خواهد شد. تولید گندم امسال در کشورهای اوکراین، قزاقستان، چین، مراکش و اتحادیه اروپا کاهش خواهد یافت. البته میانگین قیمت جهانی گندم امسال به علت کاهش مصرف و افزایش ذخایر جهانی با کاهش روبه‌رو خواهد شد. بر اساس گزارش فائو میزان تولید غلات جهان نیز امسال با ۱/۱ درصد رشد نسبت به سال قبل به بیش از ۳۷۱/۲ میلیارد تن خواهد رسید. میزان ذخایر جهانی غلات نیز تا پایان امسال با ۷/۱ درصد رشد به بیش از ۵۲۴ میلیون تن خواهد رسید. این گزارش حاکی از این است که میزان تولید جهانی سویا نیز امسال با ۵/۹ درصد کاهش به ۲۴۰ میلیون تن خواهد رسید.
افت 4/1 درصدی قیمت مواد غذایی
به طور کلی قیمت‌های جهانی مواد غذایی که توسط شاخص قیمت غذای فائو اندازه‌گیری شده، از ماه مارس تا آوریل سال‌جاری میلادی سه درجه و یا ۴/۱ درصد کاهش داشته است. این کاهش در حالی عینیت یافته که برای سه ماه متوالی شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم و اگر چه شاخص مذکور نسبت به سطح ثبت شده شاخص ۲۳۵ آن در ماه آوریل کاهش معنی دار و محسوسی داشته، اما هنوز از رقم‌هایی که در بحران غذایی سال ۲۰۰۸ ثبت شده‌اند بالاتر است.
این شاخص در آخرین چشم انداز غذایی فائو، با عنوان تحلیل بازار جهانی، که هر سال دو بار اعلام می‌شود، منتشر شد و در آن به این موضوع اشاره شد که دورنماها برای نیمه دوم سال‌جاری عموما حکایت از بهبود عرضه و همچنین تقاضای مستمر و قوی دارند. در نتیجه ارزش واردات غذای جهانی در سال‌جاری میلادی به 24/1 تریلیون دلار کاهش یافته، که این کاهش قدری کمتر از رقم ثبت شده 29/1 تریلیون دلاری در سال گذشته است. پیش‌بینی تولید غلات، برای یک توسعه متعادل در سال 2012 رقمی در حدود 2371 میلیون تن بود؛ حال آنکه این رقم در سال گذشته 2344 میلیون تن گزارش شده بود. به هر حال در بخش غلات، انتظار می‌رود تولید گندم در سال‌جاری میلادی کاهش 6/3 درصدی در مقایسه با سال گذشته داشته باشد، رقمی در حدود 675 میلیون تن. همچنین پیش‌بینی می‌شود بیشترین کاهش در کشور اوکراین رخ دهد و در پی آن قزاقستان، چین، مراکش و اتحادیه اروپا نیز متاثر شوند.
جزئیات تولید محصولات کشاورزی
انتظار می‌رود در سال‌جاری کاهش تولید گندم به واسطه تولید 1207 میلیون تنی حبوبات، در مقایسه با میزان 1164 تنی سال گذشته جبران شود. در عین حال انتظار می‌رود که میزان تولید ایالات‌متحده آمریکا رشد کند. از سوی دیگر سطح بسیار پایین موجودی‌ها، به ادامه فشار بر قیمت‌ها منجر خواهد شد.
تولید برنج نیز انتظار می‌رود که در سال‌جاری رشدی ۷/۱ درصدی داشته باشند و به حدود ۴۸۸ میلیون تن برسد، اما تقاضای در حال کاهش واردات و بازگشت هند به عنوان تولید‌کننده اصلی، عواملی هستند که قیمت‌های این کالا را پایین نگه می‌دارند. تولید جهانی برنج امسال انتظار می‌رود از تقاضا برای هشتمین سالی متوالی پیشی بگیرد.
همچنین پس از دو فصل عرضه نسبتا مناسب و وسیع، در حد فاصل 2012-2011 بازار دانه‌های روغنی و محصولات مشتق شده از آنها دوباره در حال محدود شدن است. تولید جهانی محصولات روغنی در تامین تقاضای در حال رشد برای این محصولات مناسب و کافی نخواهد بود. برآورد می‌شود تولید جهانی سویا کاهشی تقریبا 10 درصدی داشته باشد، یکی از تندترین کاهش‌های سال به سال در نتایج ثبت شده.
تولید جهانی شکر نیز در سال ۲۰۱۲-۲۰۱۱ با رشدی نزدیک به ۸ میلیون تن یا ۶/۴ درصد افزایش در مقایسه با ۲۰۱۱-۲۰۱۰، به ۱۷۳ میلیون تن رسیده است و برای دومین سال متوالی انتظار می‌رود که تولید از مصرف پیشی بگیرد که در نتیجه با یک مازاد ۴/۵ میلیون تنی همراه خواهد بود.
در پی روند افزایش تولیدات به ویژه تولید مرغ، تولید جهانی گوشت با افزایشی نزدیک به 2 درصد در سال 2012، به رقمی در حدود 302 میلیون تن رسیده است. بخش قابل توجهی از این رشد، احتمالا ریشه در افزایش تولیدات کشورهای در حال توسعه دارد. همچنین در سال‌جاری تشدید چالش‌های دنباله‌دار در بازارهای جهانی دور از انتظار نیست، آن هم به دلیل روند نزولی افزایش تولید در کشورهای کلیدی وارد‌کننده که نهایتا تجارت جهانی گوشت را کندتر خواهد کرد. این موضوع وقتی با عرضه محدود کشورهای توسعه یافته صادرکننده ترکیب می‌شود، سهام بازار بین‌المللی را به سمت کشورهای در حال توسعه به خصوص هند و برزیل سوق می‌دهد.
در مورد تولید جهانی شیر در ۲۰۱۲ نیز پیش‌بینی می‌شود که با ۷/۲ درصد افزایش به رقمی نزدیک ۷۵۰ میلیون تن برسد. در این میان آسیا برای بیشترین میزان افزایش تولید حساب باز کرده است، گر چه غالبا در بیشتر نواحی سطح بالاتری از تولید را انتظار داریم. همچنین انتظار می‌رود تجارت جهانی محصولات لبنیاتی روند در حال توسعه خود را در سال ۲۰۱۲ ادامه دهد. تقاضا به طور معمول همراه با وارداتی که انتظار می‌رود به میزانی معادل ۷/۵۲ میلیون تن برسد باقی می‌ماند.
با این اوصاف به رغم مقاومت مصرف‌کنندگان در بازارهای سنتی اروپای جنوبی، تقاضای مداوم برای ماهی و محصولات غذایی دریایی باعث افزایش تولید شیلات و افزایش قیمت‌ها در تمام دنیا شده است. انتظار می‌رود مجموع تولید سالانه با 1/2 درصد افزایش به 3/157 میلیون تن برسد که ناشی از 8/5 درصد افزایش در خروجی شیلات است.

اوضاع تولید و واردات مواد غذایی در ایران
بنا به گزارش «فائو» تولید انواع گوشت در ایران در سال ۲۰۱۱ برابر با ۶۵۴/۲ میلیون تن بوده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال‌جاری به ۷۱۳/۲ میلیون تن افزایش یابد. همچنین واردات انواع گوشت ایران در سال ۲۰۱۱ برابر با ۲۵۸ هزار تن و صادرات برابر با ۲۸ هزار تن بوده است. این سازمان پیش‌بینی کرده است واردات انواع گوشت این کشور در سال‌جاری میلادی به ۲۶۱ هزار تن برسد و صادرات ایران نیز بدون تغییر نسبت به سال قبل در رقم ۲۸ هزار تن باقی بماند.بر این اساس، واردات گوشت گاو ایران در سال ۲۰۱۱ برابر با ۱۹۴ هزار تن و صادرات برابر با یک هزار تن بوده است؛ صادرات گوشت گاو ایران در سال ۲۰۱۲ نیز یک هزار تن و واردات در همین سال ۱۹۵ هزار تن پیش‌بینی شده است.در ادامه این گزارش آمده است، تولید گوشت گاو در ایران در سال ۲۰۱۱ برابر با ۴۱۵ هزار تن بوده و انتظار می‌رود این رقم در سال ۲۰۱۲ برابر با ۴۲۰ هزار تن باشد.همچنین تولید گوشت گوسفندی ایران در سال‌جاری میلادی ۵۰۲ هزار تن پیش‌بینی شده است. این رقم در سال ۲۰۱۱ به ۵۰۰ هزار تن رسیده بود. رقمی در مورد صادرات و واردات گوشت گوسفند ایران منتشر نشده است.بر اساس گزارش فائو بخش عمده تولید گوشت ایران مربوط به گوشت ماکیان است. ایران در سال ۲۰۱۱ حدود ۷۲۳/۱ میلیون تن گوشت مرغ و انواع پرندگان تولید کرد و انتظار می‌رود این رقم در سال‌جاری به ۷۷۵/۱ میلیون تن افزایش یابد.بر اساس گزارش فائو، تولید شیر در ایران در سال ۲۰۱۱ برابر با ۵/۷ میلیون تن بوده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۲ نیز همین مقدار شیر در ایران تولید شود. بر اساس این گزارش، واردات شیر ایران در سال ۲۰۱۱ برابر با ۵/۰ میلیون تن برآورد شده و در سال ۲۰۱۲ برابر با ۴/۰ میلیون تن تخمین زده شده است.