صدور کارت بازرگانی «تخصصی» در کشور

هر دارنده کارت بازرگانی از این پس فقط در سه رشته تخصصی می‌تواند تجارت کند

رشته‌های تخصصی قابل تغییر هستند

همه تجار ملزم به دریافت کارت هوشمند شده‌اند نفیسه آفرین زاد - متولیان تجارت کشور ایجاد تغییرات اساسی در فرآیند تجارت را کلید زده‌اند تا نه تنها کارت‌های بازرگانی الکترونیکی شود، بلکه تخصص‌ها در این حوزه هم در اولویت قرار گیرد. به موجب تفاهم‌نامه‌‌ای که میان رییس اتاق ایران و رییس سازمان توسعه تجارت منعقد شده است، صدور کارت‌های جدید و تمدید این کارت‌ها، براساس رشته فعالیت تخصصی صورت می‌گیرد؛ به گونه‌‌ای که از این پس، فعالان اقتصادی خارج از رشته‌هایی که در کارت‌ها درج می‌شود، اجازه ثبت سفارش نخواهند داشت.

این تفاهم نامه با هدف ضابطه‌مند کردن مسیر ثبت سفارش کالاها میان یحیی آل اسحاق، رییس اتاق تهران و حمید صافدل، رییس سازمان توسعه تجارت ایران منعقد شده تا از این پس، تجار اجازه ثبت سفارش کالا در هر رشته‌ای، خارج از حیطه فعالیت صادراتی یا وارداتی خود نداشته باشند. البته برای اینکه تجار در این زمینه متضرر نشوند، مقرر شده که برای هر تاجر از میان ۱۶ مجموعه فعالیتی که برای تجارت در نظر گرفته شده، سه مجموعه فعالیت تخصصی لحاظ شود تا شاهد تشدید محدودیت تجاری برای تجار نباشیم.

این مجموعه فعالیت‌ها براساس سرفصل‌هایی است که در کتاب مقررات صادرات و واردات وجود دارد و تجار بر اساس این سرفصل‌ها می‌توانند سه مجموعه فعالیتی خود را انتخاب کنند.

در عین حال مجموعه فعالیت‌های مندرج برای تجار امکان تغییر دارد و بر این اساس، تجار هر زمان که بخواهند، می‌توانند مجددا رشته فعالیتی خود را تغییر دهند. اما سرنخ شکل‌گیری این تفاهم‌نامه از آنجا بوده که چندی پیش، فعالان اقتصادی در گردهمایی خود در نشست هیات نمایندگان اتاق ایران نسبت به ورود تجار در هر حیطه تخصصی اعتراض کردند؛ چنانچه به گفته آنها، امروز شاهد آن هستیم که برخی واردکنندگان کالاهای الکترونیکی، گوشت و مواد پروتئینی وارد می‌کنند و از سوی دیگر، برخی وارد‌کنندگان اقلام اساسی، سراغ واردات تیرآهن و مصالح ساختمانی می‌روند!

درباره جزئیات این تفاهم‌نامه، محمد مهدی راسخ، دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران در گفت و گویی با «دنیای اقتصاد» تاکید کرد که بنابراین تفاهم‌نامه قرار است از این به بعد، صدور کارت‌های بازرگانی کاملا تخصصی و بر اساس صبغه و سابقه تاجر صورت گیرد. به گفته دبیرکل اتاق بازرگانی تهران، تخصصی شدن کارت‌های بازرگانی نه تنها خواسته فعالان و کارشناسان اقتصادی بوده، بلکه رییس کل گمرک ایران هم به عنوان یکی از اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران، پیش از این رتبه‌بندی و تخصصی شدن کارت‌های بازرگانی را خواستار شده بود. آن طور که راسخ می‌گوید: تسریع در تخصصی کردن و رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی می‌تواند منافع ملی و منافع بازرگانان را به نحو مطلوب تری، تامین و صادرات و واردات در کشور را نیز تسهیل کند. او همچنین با اشاره به علت درخواست جدی گمرک مبنی بر تخصصی کردن کارت‌های بازرگانی گفت: مسوولان گمرکات کشور اعلام کرده‌اند که با تخصصی شدن کارت‌های بازرگانی و رتبه‌بندی آنها، بسیاری از مشکلاتی که هم اکنون گمرک و سازمان امور مالیاتی را درگیر کرده، از بین خواهد رفت.

الزام تمامی تجار به دریافت کارت هوشمند

در این بین، اهمیت تخصصی شدن کارت‌های بازرگانی همزمان با هوشمند و الکترونیکی شدن این کارت‌ها که عملا از ابتدای سال‌جاری کلید خورده، بیشتر هم می‌شود. آن طور که اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران اعلام کرده است: صدور و توزیع آزمایشی کارت هوشمند بازرگانی از سوی این اتاق آغاز شده و با ورود طرح به مرحله نهایی در سال ۹۱، تمامی تجار ملزم به ثبت‌نام برای دریافت کارت هوشمند تجاری شده‌اند. کارت هوشمند بازرگانی که با مشارکت اتاق‌های بازرگانی و تعاون و سازمان توسعه تجارت طراحی شده، در مرحله اجرای آزمایشی با هماهنگی اتاق‌های بازرگانی منتخب در کشور قرار دارد و یکی از شاخصه‌های آن، قابلیت رتبه‌بندی است؛ به طوری که با توجه به ثبت ویژگی‌های بازرگانان و تجار در یک سامانه هوشمند ملی، سابقه تجاری افراد امتیازبندی می‌شود.

مسیر تجارت شفاف می‌شود

اما یکی از اهداف امتیازبندی و رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی، اولویت‌بخشی به صدور کارت بازرگانی برای متقاضیان است. رییس اتاق ایران و مجری طرح کارت هوشمند بازرگانی در این باره اعلام کرده که اساسا در صدور کارت بازرگانی برای افراد باید میان کسانی که سال‌ها سابقه فعالیت تجاری در کشور دارند، با کسانی که چند روزه وارد کار شده‌اند و عملا در پشت پرده، مقاصدی غیر از تجارت شفاف را دنبال می‌کنند، تفاوت قائل شد. دقیقا با نگاه به همین موضوع است که تخصصی شدن کارت‌های بازرگانی هم در دستور کار متولیان تجارت کشور قرار گرفته تا دیگر تجارت برخی افراد در مسیری غیرشفاف قرار نگیرد. اما به گفته محمد نهاوندیان، در حال حاضر این واقعیت تا حدی مغفول مانده و با تجار و بازرگانان بر اساس یک نوع مقررات واحد در تخصیص کارت بازرگانی برخورد می‌شود، اما با رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی و صدور کارت‌های هوشمند، سوابق تجار و بازرگانان مورد بررسی قرار می‌گیرد تا حقی از کسی ضایع نشود. در این میان، سازمان توسعه تجارت هم اعلام کرده که این سازمان همزمان با الکترونیکی و تخصیصی کردن صدور کارت‌های بازرگانی، رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی را نیز در دستور کار قرار داده تا بر این اساس، کارت‌های بازرگانی صادرکنندگان با توجه به میزان صادراتشان و وارد‌کنندگان با توجه به میزان وارداتشان رتبه‌بندی شود. به گفته کیومرث فتح ا... کرمانشاهی، معاون سازمان توسعه تجارت، از این طریق، تجار خوشنام به خوبی شناسایی می‌شوند و در نتیجه ارائه تسهیلات به صادرکنندگان و واردکنندگان خوش‌سابقه، سریع‌تر و راحت‌تر انجام خواهد شد.

این مقام مسوول اعلام کرده که با اجرای سامانه کارت هوشمند بازرگانی، اطلاعات مربوط به بازرگانان به صورت روزانه، در سامانه‌های ذی‌ربط نظیر ثبت سفارش واردات، جوایز صادراتی و کدینگ گمرکات کشور در سازمان توسعه تجارت قرار می‌گیرد.

درج رشته فعالیت در کارت بازرگانی

در این خصوص اما، رییس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و گمرک اتاق ایران هم به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بر اساس توافقات صورت گرفته میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی، سازمان توسعه تجارت به نمایندگی از وزارتخانه متبوع به عنوان متولی اصلی ساماندهی امور مربوط به تجارت در کشور، موظف شده است که کارت‌های بازرگانی را رتبه‌بندی کند و مانند کارت واحد صنفی، رشته فعالیت در کارت بازرگانی مشخص شود.

به گفته مسعود دانشمند، به این ترتیب دیگر هر کسی نمی تواند به هر بهانه‌‌ای هر کالایی را وارد کند و صرفا در رشته‌‌ای که کارت بازرگانی خود را دریافت کرده است، مجاز به واردات کالا خواهد بود. رییس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و گمرک اتاق ایران همچنین اعلام کرد که بر اساس طرح تخصصی و رتبه‌بندی کردن کارت‌های بازرگانی، کارت بازرگانی دارای سه یا چهار رتبه «طلایی»، «نقره‌ای»، «برنزی» و احتمالا «عادی» است و تجار دارای هر کدام از این کارت‌ها می‌توانند تا سقف مشخصی کالا وارد کنند. اما تنها نگرانی که تاجران در ارتباط با تجارت الکترونیکی با کارت‌های الکترونیکی دارند، موضوع امنیت آن است. موضوعی که رییس کمیسیون تجارت اتاق تهران در مورد آن، تاکید می‌کند که نباید هیچ نگرانی در این زمینه داشت؛ چرا که بر عکس تصوری که در مورد عدم‌امنیت تجارت الکترونیکی با کارت‌های هوشمند وجود دارد، باید گفت که این کارت‌ها مسیر تجارت را شفاف‌تر می‌کنند و بر این اساس، پیگرد تخلفات در حوزه تجارت آسان‌تر هم می‌شود.