مبارزه با فساد، سیاسی شد

گروه بازرگانی - رییس اتاق بازرگانی ایران سرانجام به اختلاس ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومانی واکنش نشان داد و گفت: اگر در ۱۰ سال گذشته در برخورد با فساد مسابقه سیاسی نمی‌گذاشتیم حتما زمینه فساد کمتر می‌شد.

محمد نهاوندیان در گفت‌وگو با «فارس» در خصوص اختلاس صورت گرفته و راهکار مناسب برای برخورد و ریشه کردن آن اظهار کرد: در واقع اگر ما بخواهیم هر از گاهی اخبار ناگوار و تکان دهنده از فساد نداشته باشیم باید ریشه‌های فساد در سیستم اقتصادی را جست‌وجو کنیم. یکی از ریشه‌های اصلی فساد ضعف رقابت‌پذیری است تا زمانی که از مکانیزم رقابتی که به کار گرفتن نظارت عمومی در اصلاح سیستم است بهره نگیریم در واقع کار جلوگیری از فساد را به مکانیزم‌های نظارت اداری که نیازمند نظارت است واگذار کرده‌ایم که می‌شود نظارت بر نظارت بر نظارت که یک بروکراسی پر هزینه است.

وی افزود: قاعده رفتارمان در فساد ستیزی باید تقویت مبنای رقابتی بوده باشد، مگر اینکه به دلایلی مثل انحصارات طبیعی که امکان رقابت وجود نداشته باشد که باید از ابزارهای مختلف برای اصلاح سیستم استفاده کنیم.

رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: وقتی سیستم غیر رقابتی باشد و تخصیص منابع براساس بازار رقابتی نباشد و براساس ساز و کار اداری و دولتی باشد، در چنین سازوکاری رانت ایجاد می‌شود. وی افزود: منتفعان از رانت برای حفظ وضع موجود، با اقدامات اصلاحی مقابله می‌کنند. نهاوندیان گفت: تا زمانی که ریشه‌های تولید رانت را در اقتصاد نخشکانیم و فقط به دنبال این باشیم که چه کسی در چه مقطعی از رانت استفاده کرده است، در یک برهه زمانی دیگر فرد دیگری و گروه دیگری تلاش خواهند کرد و به این رانت دست پیدا خواهند کرد و منتفع خواهند شد.

وی افزود: متاسفانه در یک سیستم مبتنی بر رانت پیوند نامبارکی بین حوزه اقتصاد و سیاست شکل می‌گیرد و حامیانی ولو در اقلیت ناچیز، ولی موثر پیدا می‌کند که با دامن زدن به فساد مالی کل مجموعه را آلوده و متهم می‌کنند و صدمه اساسی از اینجا حاصل می‌شود که اولا اعتماد عمومی آسیب می‌بیند و از سوی دیگر در شیوه‌های حاکمیتی از حوزه اقتصاد خلل‌های جدی پیدا می‌شود.

وی افزود: اگر در ۱۰ سال گذشته در برخورد با فساد به جای اینکه این موضوع را به صورت مسابقه سیاسی در بیاوریم و از منظر سیاسی به آن نگاه کنیم از منظر فنی اقتصادی به ریشه‌یابی سرچشمه‌های فساد می‌پرداختیم و با تقویت درجه رقابت در اقتصاد اقدام کرده بودیم، اگر نگاهمان از اصل ۴۴ محدود به واگذاری چند بنگاه نمی‌شد، بلکه اقتصادمان را به اقتصاد رقابتی تبدیل می‌کردیم، فضای فعالی را برای بخش خصوصی باز می‌کردیم، دخالت‌های متصدیانه دولتی را در حوزه‌های مختلف کاهش می‌دادیم حتما زمینه فساد کمتر می‌شد. نهاوندیان گفت: سوء استفاده بزرگ بانک ناشی از عوامل مختلف است اگر در سیستم بانکی‌مان به سمت ساز و کار رقابت همراه با نظارت جدی بانک مرکزی حرکت می‌کردیم و امکان گزارش گیری‌های لحظه‌ای داشتیم، این‌گونه نمی شد.

وی خاطرنشان کرد: چگونه است که این همه هزینه کرده‌ایم دستگاه‌های الکترونیک در سیستم بانکی ایجاد شده است، اما بعد از سه سال باید متوجه شویم که شعبه‌ای از بانک در ابعاد نجومی مرزهای تعیین شده مقررات را شکسته است و در لایه‌های مختلف نظارتی زنگی به صدا در نیامده است. به گفته رییس اتاق بازرگانی ایران تغییرات مکرر مدیریتی امکان تسلط و اشراف بر مجموعه تحت مدیریت را از مدیران سلب می‌کند، به خصوص اگر ملاک عزل و نصب‌ها به جای تخصصی و فنی بر اساس ملاک‌های سیاسی باشد.