دو نرخی بودن سوخت، عامل رشد قاچاق

گروه بازرگانی - معاون ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه شبکه‌های قاچاق تنها ۴۵ روز بعد از هدفمندی یارانه‌های فرآورده‌های نفتی خود را با شرایط جدید تطبیق دادند، دو نرخی شدن قیمت فرآورده‌های نفتی را از دلایل اصلی قاچاق دانست و گفت: روزانه ۵ میلیون لیتر سوخت قاچاق می‌شود. مهدی ابویی در گفت‌وگو با «مهر» درباره وضعیت قاچاق سوخت در کشور گفت: ستاد بررسی‌هایی را در مورد تاثیر هدفمندی یارانه‌ها بر قاچاق فرآورده‌های نفتی از دی ماه سال ۸۹ تا پایان سه ماهه اول امسال (مدت زمان ۶ ماه) داشته است.

معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به کارگروه تخصصی وضعیت قاچاق فرآورده‌های نفتی در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با حضور تمام دستگاه‌ها، افزود: این کارگروه هم به صورت تخصصی مورد مذکور را بررسی کرده است.

به گفته وی بعد از هدفمند شدن یارانه‌ها و اعلام قیمت‌های جدید فرآورده‌های نفتی، تقریبا به مدت ۴۵ روز بازار مبادلات غیرقانونی فرآورده‌های نفتی با رکود مواجه شد که این روند بر حجم قاچاق تاثیر گذاشت، اما بعد از این مدت عوامل قاچاق خود را با قیمت‌های جدید تطبیق دادند، یعنی عوامل قاچاق در درون مرز و پشت مرز با توجه به نرخ‌های جدید اعلامی فرآورده‌های نفتی، نرخ‌های قاچاق جدیدی را برای فرآورده‌های نفتی تنظیم کردند و دوباره قاچاق فرآورده‌های نفتی طبق روالی که پیش از آن داشت، آغاز شد؛ یعنی تنها ۴۵ روز در قاچاق فرآورده‌های نفتی رکود را شاهد بودیم.

ابویی در پاسخ به این سوال که آیا با تغییر قیمت‌های فرآورده‌های نفتی با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، قیمت‌های جدید باز هم برای قاچاقچیان توجیه‌پذیر است؟ گفت: بله، زیرا با توجه به اختلاف قیمت فرآورده‌های نفتی در داخل و پشت مرزها به ویژه در نفت گاز قاچاق این فرآورده‌ها برای قاچاقچیان صرفه و توجیه دارد.

ابویی با اشاره به اینکه در ترکیه قیمت نفت گاز بالای

۲ هزار تومان، در افغانستان و پاکستان حدود ۱۵۰۰ تومان تا ۱۶۰۰ تومان، در حوزه‌های سواحل جنوب یعنی در سواحل دریای عمان و خلیج فارس ۹۰۰ تا ۸۰۰ تومان است، افزود: یعنی اختلاف قیمت در داخل و بیرون مرزها خود را به این صورت نشان می‌دهد.

معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادامه داد: قبل از هدفمندی یارانه‌ها قیمت نفت گاز ۵/۱۶ تومان بود، قاچاق این فرآورده در مرز ۱۰۰ تومان بود و در ترکیه به طور متوسط لیتری ۴۰۰ تومان به فروش می‌رسید، اما با افزایش قیمت نفت گاز پس از هدفمندی یارانه‌ها و رسیدن آن به ۳۵۰ تومان، هم اکنون این فرآورده در مرز حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ تومان و در ترکیه و پس از مرز ۱۴۰۰ تومان به صورت قاچاق به فروش می‌رسد که البته در مرحله بعدی فروش به ترتیب قیمت آن بیشتر هم می‌شود. وی تصریح کرد: زمانی که قیمت نفت گاز در ایران ۵/۱۶ تومان بود، این فرآورده نفتی در مرز پاکستان تا حدود ۸۰ تا ۱۰۰ تومان فروش می‌رفت و در داخل پاکستان به ۴۰۰ تومان می‌رسید. در مرز افغانستان نیز به همین شکل بود، در مرز افغانستان حدود ۵۰۰ تومان و در داخل آن ۸۰۰ تومان به فروش می‌رسید، این در حالی است که عامل اصلی فروش و شبکه‌های قاچاق در مراحل بعدی قاچاق هم سود می‌برند. ابویی خاطرنشان کرد: با اجرای هدفمندی یارانه‌ها از اول دی ماه سال گذشته به مدت ۴۵ روز در بحث بازار قاچاق فرآورده‌های نفتی یک رکودی بوجود آمد که به طور میانگین موجب کاهش ۳۵ تا ۴۰ درصدی کاهش قاچاق فرآورده‌های نفتی در همین مدت زمان نسبت به قبل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها در فرآورده‌های نفتی شد.

وی تصریح کرد: اما بلافاصله شبکه‌های قاچاق بازار معاملات غیرقانونی فرآورده‌های نفتی را با شرایط جدید تطبیق دادند و تنظیم کردند و دوباره این چرخه به راه افتاد و به مرور روال خود را پیدا کرد، بررسی‌های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد که هدفمندی یارانه‌ها در فرآورده‌های نفتی نه تنها تاثیر مثبتی بعد از ۴۵ روز اول نداشت، بلکه این قاچاق در برخی نقاط بیشتر شده است.

این مقام مسوول در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز دلیل این امر را دو نرخی شدن قیمت فرآورده‌های نفتی در داخل کشور اعلام کرد و گفت: هم اکنون قیمت نفت و گاز دارای دو نرخ ۱۵۰ تومان و ۳۵۰ تومان است و این اختلاف قیمت حجم عرضه خارج از شبکه را بیشتر می‌کند، وقتی هم که عرضه خارج از شبکه بیشتر باشد به همان نسبت قاچاق هم بیشتر می‌شود. وی به فعالیت‌های ستاد در بخش عرضه خارج از شبکه که منشاء قاچاق است و خود قاچاق اشاره کرد و از تصویب دستورالعمل مصوب ستاد به تمام دستگاه‌ها در این راستا و همچنین تهیه یک سامانه جامع نرم‌افزاری خبر داد و بیان کرد: این سامانه به وزارت نفت تحویل داده شده و هم‌اکنون در تمامی نقاط کشور از این سامانه فنی استفاده می‌شود.

ابویی هدف این سامانه را کاهش دخالت دست در تنظیم سهمیه‌ها عنوان و بیان کرد: عمده تخلفات در بحث فرآورده‌های نفتی قاچاق توسط مجریان و متصدیان در استان‌ها، شهرستان‌ها و همچنین دستگاه‌های مختلفی صورت می‌گیرد که مسوول تنظیم سهمیه‌ها هستند؛ بنابراین این سامانه با کاهش دخالت دست و نیروی انسانی درصد سلامت و صحت را در بحث تنظیم سهمیه‌ها بالا می‌برد. ابویی از انسداد قاچاق در مرزهای زابل و میرجاوه خبر داد و اظهار داشت: در گذشته این مرزها مبادی اصلی قاچاق بودند که الان به حداقل رسیده است. این مقام مسوول در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مورد میزان قاچاق فرآورده‌های نفتی گفت: قبل از سال ۸۶ حداقل قاچاق روزانه ۱۰ میلیون لیتر بود که در برخی از موارد به ۳۰ میلیون لیتر هم می‌رسید، اما هم اکنون برآوردها نشان می‌دهد که این قاچاق به کمتر از ۵ میلیون لیتر در روز رسیده است.