گرمایش زمین؛ چالش اصلی باغداری در ایران
طی بازه زمانی ۱۰ الی ۱۵سالگذشته متاسفانه، جهان و از جمله ایران با مشکلات زیادی از جمله گرمایش کرهزمین و نوسانات شدید دمایی مخصوصا زمستانهایگرم دستوپنجه نرم میکند. وی افزود: درختان میوه از جمله پسته گیاهانی هستند که برای گذران طبیعی در فصل خواب، به سرمای زمستانه مکفی نیاز دارند. میزان سرمای مکفی در فصل خواب برای هر نوع از ارقام پسته متفاوت است بهطور مثال؛ پسته کله قوچی به ۶۰۰ ساعت دمای بین صفر تا هفتدرجه نیاز دارد تا درخت خواب مکفی داشتهباشد. ارقام احمدآقایی و فندقی نیز بین ۸۰۰ تا ۸۵۰ ساعت نیاز سرمایی دارند و رقم اکبری نیز حدود ۱۲۰۰ساعت نیاز سرمایی بین صفر تا هفتدرجه سانتیگراد دارد تا درخت خواب مکفی داشتهباشد و بتواند سرحال و شاداب بیدار شود و جوانهها تبدیل به خوشه شوند.
به گفته آن فعال صنعت پسته و عضو کمیته باغبانی و عضو هیاتامنای انجمن پسته ایران متاسفانه گرمایش کرهزمین زمستانهای سرد را از ما گرفتهاست. تولید رقم اکبری که ساعات بیشتری به سرما نیاز دارد و حساستر است به دلیل کاهش روزهای سرد، در برخی مناطق کاهشیافتهاست.
وی همچنین ادامهداد: از جمله مشکلات اقلیمی که از قدیمالایام تمام کشاورزان جهان با آن دستوپنجه نرم میکردند، مشکل سرمازدگی بهاره بوده که یک معضل قدیمی و سنتی محسوب میشود و البته راهکارهایی از جمله روشنکردن بخاریهای سوخت گازوئیلی یا پارافین سوز برای مقابله با آن ارائهشده که در برخی مناطق و در صورتیکه سرما شدید نباشد پاسخگوی شرایط است. مهدویاناری تاکید کرد: گرمایش زمین مشکلات بسیاری را بهوجود آوردهاست. از جمله مهمترین آنها تابستانهای بسیارگرم است که موجب میشود تا درخت در مواجهه با گرمای بیش از اندازه تابستانه فتوسنتز خود را متوقف کنند. سالجاری یکی از تابستانهای بسیارگرم بود و بهصورت مداوم ۲۰ الی ۳۰ روز دمای بالای ۴۰درجه سانتیگراد را در باغات خود تجربه کردیم. متاسفانه ترکیب قطع آبیاری به دلیل قطع برق توسط وزارت نیرو و گرمای شدید موجب شد برخی از باغات تا ۵۰درصد از محصول خود را از دست بدهند.
وی ضمن اشاره به اینکه کشاورزان همیشه با اقلیم و مشکلات اقلیمی چالش داشتند، درباره سازگاری کشاورزان با تغییرات اقلیمی گفت: کشاورزی گلخانهای با باغداری و زراعت در فضای باز متفاوت است و باغداری همیشه با این مسائل مواجه بودهاست. رقم اکبری از جمله ارقامی بوده که به دلیل مقابله با شوری در باغداری توسعه یافت ولی آن زمانیکه توسعه یافت موضوع گرمایش زمین مطرح نبود. در حالحاضر اما مساله گرمایش زمین مطرح است و ما را گرفتارکرده به حدی که بسیاری از باغداران در حال تغییر رقم خود هستند و رقمهایی را جایگزین میکنند که به سرمای زمستانه کمتری نیاز داشته باشند.
عضو هیاتامنای انجمن پسته ایران افزود: در مساله نیاز سرمایی انطباق رقم کاشته شده با میزان سرمای تامینی منطقه راهکار بسیار خوبی است اما درخصوص گرمای تابستانه تنها آبیاری بیشتر و منظمتر است که میتواند رفع مشکل کند و این درحالی است که آب هر روز کمیابتر میشود. وی با طرح برخی راهکارهایی که ارائه میشود، اظهار کرد: برخی راهکارها همچون ایجاد سایهبان بر روی باغات نیز ارائهشده که البته باید بحث هزینهفایده را در این میان مدنظر داشته باشیم که آیا اگر در حد وسیع صورت گیرد توجیه اقتصادی دارد؟ اما بهنظر من چندان راهکار اقتصادی نیست. مهدویاناری در پایان درباره اینکه درخصوص کاشت پسته در استانها آیا خود کشاورز تصمیمگیرنده است یا بر اساس اقلیم منطقه از سوی جهادکشاورزی پیشنهاد میشود، تصریح کرد: همیشه به اینصورت بوده که شخص کشاورز تصمیمگیرنده بوده که با توجه به میزان آب و خاکی که در دسترس دارد و شرایط اقلیمی موجود کشت پسته مناسبتر است یا سایر محصولات؟ بهتر است که کشاورزان راهنماییهای لازم را داشته باشند تا سراغ محصولاتی بروند که متناسب با شرایط اقلیمی و منطقه باشد. بسیاری از افراد معتقدند که درخت پسته نیازی به آب ندارد اما درخت پسته برای تولید اقتصادی به آب نیاز دارد! با کمآبی تنها زنده میماند اما محصول باکیفیتی ارائه نمیدهد و تنها در حد ادامه حیات باقیمیماند و بازدهی اقتصادی ندارد.