شاخص جهانی غذا برای سومین ماه متوالی افزایش یافت
زنگ خطر سفرههای مردم جهان
فائو در گزارش اخیر خود اعلام کرده‌است که شاخص قیمت غلات ۶.۳درصد افزایش یافته‌است. این گرانی عمدتا به دلیل رشد قیمت جهانی صادرات گندم است. علت این افزایش قیمت، نگرانی‌ها در مورد کمبود محصول گندم در سال۲۰۲۴ است. شرایط نامساعد آب‌و‌هوایی در بخش‌هایی از آمریکای‌شمالی، اروپا و منطقه دریای‌سیاه، برداشت محصول را تحت‌تاثیر قرارداده و به کمبود عرضه و افزایش قیمت‌ها منجر شده‌است. در ادامه افزایش قیمت کالاهای اساسی، قیمت ذرت در صادرات جهانی نیز رو به افزایش است.
این گرانی نگران‌‌‌‌کننده، ریشه در مشکلات تولید ذرت در دو غول صادرکننده این محصول، آرژانتین و برزیل دارد. بیماری اسپیروپلاسما که به‌عنوان بیماری کوتاهی ذرت نیز شناخته می‌شود، مزارع ذرت آرژانتین را مورد هجوم قرارداده و به‌طور قابل‌توجهی به تولید این محصول در این کشور آسیب زده‌است.
فائو معتقد است که شرایط نامساعد آب‌و‌هوایی در برزیل، دومین صادرکننده بزرگ ذرت در جهان نیز عامل دیگری برای کاهش تولید و افزایش قیمت این محصول در بازارهای جهانی است. جنگ در اوکراین و محدودیت فعالیت‌های صادراتی در این کشور نیز به‌طور غیرمستقیم بر بازار ذرت تاثیر گذاشته و به نوسانات قیمتی دامن زده است، اما ماجرا به ذرت ختم نمی‌شود. در همین راستا، شاخص قیمت همه نوع برنج فائو در ماه مه ۱.۳درصد افزایش یافته که نشان‌دهنده گرانی برنج در بازارهای جهانی است.
بازار پرنوسان در ماه مه
براساس این گزارش، شاخص قیمت فرآورده‌های لبنی در ماه مه شاهد جهشی ۱.۸درصدی بوده‌است. این افزایش که در مقایسه با ماه قبل رخ‌داده، به این دلیل است که با نزدیک‌شدن به فصل تعطیلات تابستانی، تقاضا از سوی بخش‌های خرده‌فروشی و خدمات غذایی به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته‌است. مصرف‌کنندگان تمایل بیشتری به خرید لبنیات در این ایام از سال‌دارند. همچنین انتظار می‌رود تولید شیر در اروپای‌غربی به پایین‌تر از سطوح تاریخی خود برسد. این امر نگرانی‌هایی را در مورد کمبود عرضه ایجاد‌کرده و به افزایش قیمت‌ها دامن زده‌است. از طرفی برخی کشورهای خاورنزدیک و شمال آفریقا به‌دنبال واردات فوری لبنیات هستند. این تقاضای ناگهانی نیز بر قیمت‌ها در بازار جهانی تاثیرگذار بوده‌است. در مجموع، این عوامل دست به‌دست هم داده‌اند تا شاهد افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی در سطح جهانی باشیم.
در مقابل، شاخص قیمت شکر ۷.۵درصد کاهش یافته‌است. این افت به دلیل آغاز فصل برداشت جدید در برزیل و کاهش قیمت نفت‌خام بود. در کنار شروع فصل برداشت شکر در برزیل، کاهش قیمت نفت‌خام نیز عامل دیگری برای افت ۷.۵درصدی شاخص قیمت شکر در ماه مه بوده‌است.
درحالی‌که اکثر کالاهای اساسی در ماه مه شاهد افزایش قیمت بودند، روغن نباتی جزو معدود اقلامی بود که کاهش قیمت را تجربه کرد. شاخص قیمت این محصول در مقایسه با ماه قبل ۲.۴درصد تنزل پیدا کرده‌است.
درحالی‌که سفرههای مردم جهان در ماه مه با افزایش قیمت اکثر کالاهای اساسی گران‌‌‌‌تر شد، بازار روغن نباتی شاهد نبرد تن به‌تن انواع مختلف روغن بوده‌است. روغن پالم با اتکا به دو سلاح قدرتمند، یعنی افزایش تولید فصلی و تقاضای جهانی ضعیف، توانست بر رقیبان خود غلبه کند و کاهش ۲.۴درصدی قیمت را به ارمغان بیاورد، اما روغن سویا که از افزایش تقاضا در بخش سوخت زیستی به‌عنوان برگ برنده خود استفاده می‌کرد، تسلیم میدان نشد و با افزایش قیمت مواجه شد. در این میان، روغن کلزا و آفتابگردان به دلیل کاهش موجودی صادرات در منطقه دریای‌سیاه، قیمت ثابتی را تجربه کردند و در این نبرد نقشی خنثی داشتند. در نهایت، شاخص قیمت روغن نباتی فائو در مجموع ۲.۴درصد کاهش یافته‌است.
فائو در این گزارش اعلام کرده‌است که شاخص قیمت گوشت در ماه گذشته ۰.۲درصد کاهش یافته‌است. این افت جزئی به دلیل ارزان‌تر‌شدن گوشت مرغ و گاو در سطح جهانی بوده‌است. در مقابل شاهد افزایش قیمت گوشت خوک و گوسفند در بازارهای بین‌المللی بوده‌‌‌‌ایم.
پیش‌بینی فائو برای فصل جدید
فائو نخستین پیش‌بینی خود برای فصل زراعی ۲۰۲۵-۲۰۲۴ را منتشر کرده‌است. طبق این پیش‌بینی، انتظار می‌رود تولید جهانی غلات به ۲هزار و ۸۴۶میلیون تن برسد که تقریبا با سطح بی‌سابقه برداشت در سال‌زراعی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ برابری می‌کند. همچنین گزارش تازه‌‌‌‌ای از عرضه و تقاضای غلات منتشر شده‌است که نشان می‌دهد تولید جهانی ذرت و گندم با کاهش روبه‌رو خواهد شد. در مقابل، انتظار می‌رود شاهد افزایش تولید جو، برنج و ذرت خوشه‌‌‌‌ای باشیم، با این حال شرایط نامساعد آب‌و‌هوایی اخیر در منطقه دریای‌سیاه، احتمالا کاهش تولید گندم در سطح جهانی را به‌دنبال خواهد داشت. این موضوع هنوز در پیش‌بینی‌های ارائه‌شده لحاظ نشده‌است. مصرف جهانی غلات در سال‌زراعی ۲۰۲۵-۲۰۲۴ با رشدی ۰.۵درصدی به رکورد جدید ۲هزار و ۸۵۱میلیون‌تن خواهد رسید.
رشد تقاضا برای مواد غذایی، به‌خصوص برنج، عامل اصلی این افزایش است. پیش‌بینی می‌شود ذخایر جهانی غلات با رشدی ۱.۵درصدی نسبت به ابتدای سال، به سطح بی‌سابقه ۸۹۷میلیون تن برسد. انتظار می‌رود ذخایر ذرت، جو، ذرت خوشه‌‌‌‌ای و برنج با افزایش همراه باشند، اما ذخایر گندم ممکن است کاهش یابد. نسبت جهانی ذخایر به مصرف احتمالا در حدود ۳۰.۹درصد باقی خواهد ماند. این نهاد بین‌المللی، در جدیدترین گزارش خود پیش‌بینی می‌کند که تجارت‌جهانی غلات در سال‌جاری با ۱.۳درصد کاهش نسبت به سال‌گذشته به ۴۸۱میلیون تن برسد. این افت عمدتا به دلیل چشم‌‌‌‌انداز ضعیف تجارت ذرت است. در مقابل، انتظار می‌رود تجارت بین‌المللی برنج رشدی قابل‌توجه داشته‌باشد. با وجود پیش‌بینی‌های امیدوارکننده برای تولید و ذخایر غلات در سال‌زراعی ۲۰۲۵-۲۰۲۴، نگرانی‌هایی در مورد تاثیر شرایط آب‌و‌هوایی، به‌خصوص در منطقه دریای‌سیاه، بر تولید گندم وجود دارد. فائو تاکید می‌کند که رصد مستمر بازار و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه برای تضمین امنیت غذایی جهانی ضروری است.
