نقش پارلمان بخش خصوصی در اصلاح اقتصاد کشور

گروه بازرگانی - طی چند هفته گذشته بارها قرار گفت‌وگو با دکتر محمد نهاوندیان را هماهنگ کردیم، اما هر بار قرار و مدار ما به تعویق افتاد تا اینکه دیروز گفت‌وگوی او را روی سایت «خبرآنلاین» دیدیم. رییس اتاق ایران ظاهرا عازم مکزیکو سیتی است؛ جایی که از هشتم تا دهم ژوئن، هفتمین کنگره اتاق‌های بازرگانی جهان در آنجا برگزار می‌شود. این نخستین بار است که کنگره اتاق‌های بازرگانی در یکی از کشورهای آمریکای لاتین برپا می‌شود و از این نظر مهم ارزیابی می‌شود. قرار است رییس‌جمهور مکزیک، فلیپ کالدرون، سخنران مراسم افتتاحیه این کنگره باشد. نهاوندیان در این گفت و گو صرفا درباره انتخابات هیات رییسه اتاق ایران دیدگاه خود را مطرح کرده است.

زمان زیادی تا انتخابات هیات رییسه اتاق بازرگانی باقی نمانده است. تحلیل شما از جریان برگزاری این انتخابات چیست؟

در رابطه با انتخابات اتاق بازرگانی باید بگویم که ما یک نشاط همراه با خردمندی را در دو مرحله گذشته انتخابات مشاهده کردیم، یعنی هم در انتخاباتی که فعالان بخش خصوصی آمدند نمایندگان خود را در شهرستان‌ها انتخاب کردند و هم در انتخابات هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی که هیات رییسه‌های خودشان را انتخاب کردند این نشاط همراه با خردمندی قابل مشاهده بود. امیدوارم همین نشاط را در مرحله سوم که انتخابات هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران است، شاهد باشیم.

به نظر جنابعالی این همه حواشی پیرامون انتخابات هیات رییسه اتاق بازرگانی بر چه پایه و استدلالی شکل می‌گیرد؟

طبعا هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران به عنوان مجمع نمایندگان شهرستان‌ها از سویی و تشکل‌ها از سویی دیگر می‌تواند برآیند نظرات مختلف با تاکید بر وجوه اشتراک باشد. چون در واقع تصمیم‌گیری برای یک دوره ۴ ساله ای است که در یک برهه بسیار حساس از اصلاح ساختاری اقتصاد ایران شکل می‌گیرد. اگر اثر اتاق بازرگانی در مجموع اقتصاد ایران از یک منظر راهبردی باشد یک نتیجه خواهد داشت و اگر از منظر پرداختن به امور جزیی جاری باشد اثر دیگری خواهد داشت.

تاثیر این دو نگاه در دو زاویه مخالف بروز پیدا می‌کند؟

ما اتاق بازرگانی را اثر گذار در جهت‌گیری‌های استراتژیک اقتصاد ایران تصور می‌کنیم و برای آن شأن قائل هستیم و می‌خواهیم پارلمان بخش خصوصی در این اصلاح ساختاری اقتصاد ایران نقش داشته باشد. طبیعتا این یک نوع از اتاق بازرگانی است اما نوعی دیگر این است که اتاق بازرگانی مشکلاتی که اعضا دارند را در مراجعه به این وزارتخانه و آن وزارتخانه کمک کند تا مشکلات بنگاه‌ها حل شود؛ یا اینکه افراد حاضر در هیات نمایندگان خدای نکرده عمده مساله شان حل مشکلات بنگاه خودشان باشد. این دو مدل اتاق بازرگانی متفاوت است.

به نظر شخص شما کدام نگاه غالب است؟

آنچه من می‌بینم نگاه اول، نگاه غالب است. باید به این نکته اشاره کنم که حاصل انتخابات دوره اخیر اتاق بازرگانی این بود که ما حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد چهره‌های جدید را در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی داریم؛ یعنی از ۵۵۵ نفری که به اتاق بازرگانی راه پیدا کرده‌اند در سراسر کشور حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد چهره‌های جدید هستند. در اکثر آنها هم ما علاقه به این تحول ساختاری هم در اقتصاد ایران و هم در خود اتاق بازرگانی را شاهد هستیم.

اما اینجا سوالی پیش می‌آید و آن هم اینکه ورود این چهره‌های جدید آیا روند فعالیت‌های اتاق بازرگانی را کند نخواهد کرد؟ اصلا این تعداد چهره جدید چه نقشی می‌توانند داشته باشند؟

ورود این چهره‌های جدید کمک می‌کند به اینکه رویکرد نوآفرینی در اتاق بازرگانی شکل بگیرد. از سوی دیگر متناسب کردن اتاق بازرگانی با جایگاه جدید در اقتصاد ایران و جایگاه جدید در اقتصادی جهانی دنبال شود. البته با تحولاتی هم که ما در ساختار حکومتی در دستگاه‌های اقتصادی داریم شاید فرصتی باشد تا نقش اتاق بازرگانی در تقبل برخی مسوولیت‌های اقتصادی که حاکمیتی نیست، پر‌رنگ‌تر از گذشته شود.

این پر‌رنگ شدن در تقبل برخی مسوولیت‌های حکومتی قاعدتا به برخی پیش نیاز‌ها احتیاج دارد. قبول دارید؟

بله، لازمه آن تعامل مثبت با ارکان حکومت چه مجلس، چه دولت و چه قوه‌قضائیه است که مقدمات آن فراهم شده است.

از نظر شما اتاق بازرگانی چه قدر برای دولت مهم است؟

البته فراز و فرود‌های زیادی در این رابطه و در ارتباط بین اتاق بازرگانی و دستگاه‌های حکومتی داشته‌ایم. دوره‌های زمانی ای وجود داشته که اتاق بازرگانی بایکوت بوده است و در مقاطع زمانی هم وجود داشته که اتاق بازرگانی وزیر تعیین کرده است. آن موضوعی که من بتوانم در سال‌های اخیر عرض کنم این بوده که این توجه و دسترسی در حال افزایش بوده است، یعنی این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد. البته در این روند افزایش و رشد، عناصر مختلفی تاثیر گذار هستند. ممکن است یک مصوبه قانونی کمک کند یا اینکه یک ظرفیت شخصی کمک کند و این امکان هم وجود دارد که یک تغییر ساختاری در یک دستگاه حکومتی کمک کند. تمام این‌ها مولفه‌هایی است که می‌تواند سرعت حرکت را افزایش دهد، اما شما خودتان هم شاهد بوده‌اید در همین انتخابات اخیر هم به خوبی این مشاهده شد که همگان احساس کرده‌اند اتاق بازرگانی اهمیت یافته است. ما این موضوع را هم در داوطلبان حضور در اتاق بازرگانی متوجه شدیم و هم در توجه اعضای اتاق بازرگانی و مشارکت شان در انتخابات کاملا نمایان بود. در توجه دستگاه‌های حکومتی هم کاملا این مطلب بارز بود. لذا به نظرم یک روند سالم رو به رشدی را در رشد اثر‌گذاری اتاق بازرگانی شاهد هستیم. البته این می‌تواند تسریع و تقویت پیدا کند. ممکن است خدای ناکرده کند شود. شرطش یک تفاهم دو سویه بین خود بخش خصوصی که اتاق را به عنوان یک محل تجمیع آرا بدانند و دستگاه‌های حکومتی است. سلایق مختلف در اتاق بازرگانی گفت و گو کنند و نهایتا از انسجام اتاق بازرگانی حراست کنند. این بسیار در اثر‌گذاری اتاق بازرگانی نقش دارد و در دستگاه‌های حکومتی هم هر چه توجه بیشتر به نقش مثبت اتاق بازرگانی بیشتر شود، استفاده و استقبال افزایش پیدا خواهد کرد. خلاصه نمی‌شود یک حکم قطعی بدون تغییری را مطرح کرد. این روند تابع این است که چگونه افرادی، چگونه برنامه‌هایی و در چه فضایی پیش ببرند.