البته از آنجا‌که دیدگاه‌های حقوقی متفاوتی درباره این مساله وجود دارد و برخی از فعالان صنعت دارو و تعدادی از حقوق‌‌‌‌‌دانان اعتقاد دارند موضوع عرضه دارو با توزیع آن متفاوت است، باید این دو مقوله را جدا از هم مورد بررسی قرار داد و به درک درستی از مفهوم توزیع و عرضه برسیم.

از آنجا‌که سعی شده‌بود در نشست کمیسیون حقوقی اتاق ایران، مواضع قانونی و حقوقی مورد‌توجه قرار بگیرد، ابتدا گزارشی از تاریخچه موضوع و اهمیت پرداختن به آن، ارائه شد.

در این گزارش ضمن تاکید بر لزوم هوشمندسازی زنجیره خدمات سلامت‌‌‌‌‌محور و استفاده از ظرفیت‌های علمی جدید در روند توزیع دارو به آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌‌‌‌‌آفرینی اشاره شد که از سوی هیات‌وزیران به تصویب رسیده و در تبصره‌۲ ماده‌۸ این آیین‌نامه تاکید شده وزارت بهداشت با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، زمینه عملیاتی‌شدن توزیع دارو از طریق سکوها و پلتفرم‌‌‌‌‌ها را با رعایت اصل رقابت، مهیا کند و دستورالعمل آن را با همکاری هم تدوین کند. طبق اطلاعات موجود و آنچه در این نشست مورد‌توجه اعضا قرارگرفت، به‌رغم اینکه از ابلاغ این آیین‌نامه بیش از یک سال‌می‌گذرد، هنوز دستورالعملی از طرف وزارت بهداشت برای امکان توزیع دارو از طریق پلتفرم‌‌‌‌‌ها، تدوین نشده‌است. در راستای بررسی روند اجرای بندهای آیین‌نامه قانون حمایت از تولید دانش‌بنیان، معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری نشستی را ترتیب داد و در آن نشست بر اجرای ماده‌۸ تاکید شد، هرچند از منظر سازمان غذا و دارو، شبکه توزیع تا قبل از داروخانه را شامل می‌شود؛ اما معاونت حقوقی معتقد است؛ طبق آیین‌نامه این قانون، کلیه پلتفرم‌‌‌‌‌ها دارای مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای‌مجازی می‌توانند در حوزه توزیع دارو از داروخانه‌‌‌‌‌های دارای مجوز معتبر و تحت‌نظارت سازمان غذا و دارو به مصرف‌کننده نهایی فعالیت کنند و نیازی به دریافت مجوز جدیدی ندارند.

در این بین هیات مقررات‌‌‌‌‌زدایی، هم‌نظر با معاونت حقوقی ریاست‌‌‌‌‌جمهوری، مصوبه‌‌‌‌‌ای را مبنی‌بر لزوم تهیه دستورالعملی برای عملیاتی‌شدن فرآیند عرضه دارو تا مصرف‌کننده نهایی در چارچوب پلتفرم‌‌‌‌‌ها تدوین می‌کند؛ اما کماکان بحث در این رابطه ادامه پیدا کرده و سازمان غذا و دارو بر دیدگاه خود پافشاری دارد.

دیدگاه مخالفان بر این پایه استوار است که استفاده از سکوها و پلتفرم‌‌‌‌‌ها برای عرضه دارو، امکان سوءاستفاده از اطلاعات را بالا می‌برد چون زیرساخت‌های لازم برای ذخیره‌سازی داده‌ها نزد وزارت بهداشت وجود ندارد، همچنین استفاده از پلتفرم‌‌‌‌‌ها برای توزیع دارو مخالف بند‌(ب) ماده‌۶ قانون تجارت الکترونیک است، از طرفی این اقدام با مواد ۱۵ و ۱۶ قانون تعزیرات حکومتی در امور بهداشتی در تضاد است، تماس حضوری بیمار با مسوول فنی داروخانه حذف می‌شود و امکان دسترسی بیمار با متخصص دارویی را کاهش می‌دهد و احتمال کاهش کیفیت دارو در فرآیند انتقال را بالا می‌برد.

 مخالفان تاکید دارند که تجربه هیچ کشوری نشان نمی‌دهد که می‌توان به همین راحتی در حوزه عرضه و فروش دارو به سمت حذف نسخه و فروش اینترنتی رفت. با توجه به آنچه در این گزارش عنوان شد در قدم اول باید نیت اصلی در آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان را نسبت به مفهوم توزیع دارو درک و بر اساس دیدگاه حقوقی و قانونی در این‌باره تصمیم‌گیری کنیم.

در این بین احمد آتش‌‌‌‌‌هوش، رئیس کمیسیون حقوقی اتاق ایران تصریح کرد: از آنجا‌که تعارض‌‌‌‌‌های قابل‌توجهی در این بخش وجود دارد، باید موضوع را از منظر حقوقی و قانونی به‌طور دقیق بررسی کنیم. بر اساس اظهارات او مقوله دارو بسیار حساس است و باید در چارچوبی مشخص در این رابطه حرکت کرد. شهرام کلانتری، رئیس انجمن داروسازان ایران، علت تعارض‌‌‌‌‌های حقوقی که وجود دارد را موافقت وزارت بهداشت با توزیع دارو تا داروخانه در چارچوب پلتفرم‌‌‌‌‌ها و مخالفت او با عرضه آن تا مصرف‌کننده نهایی در این قالب، دانست.

او عنوان کرد: زمانی‌که در سال‌۱۴۰۱ آیین‌نامه در هیات‌وزیران به تصویب رسید، وزارت بهداشت با آن موافق بود چون درباره توزیع دارو صحبت شد؛ اما امروز درباره عرضه دارو و فروش آن از طریق پلتفرم‌‌‌‌‌ها به مصرف‌کننده نهایی صحبت می‌شود که وزارت بهداشت با آن مخالف است. هوشمندسازی فرآیند توزیع دارو، رانت فضا را از بین می‌‌‌‌‌برد؛ اما عرضه دارو موضوع دیگری است.