در آستانه انتخابات هیات رئیسه اتاق ایران اعلام شد
برنامه ۵ نامزد ریاست اتاق
۵ نامزد کرسی ریاست اتاق بازرگانی ایران برنامهها و نظرات خود را درخصوص اداره اتاق در دوره دهم ارائه کردند. هرچند تا لحظه تنظیم این گزارش صلاحیت هیچیک از ثبتنامکنندگان تایید نشدهاست. البته نام سهتن از این افراد پیش از این نیز بهعنوان گزینه مطرح شدهبود ولی حضور دو نفر دیگر تقریبا بیسر و صد ا بود. محسن بهرامی ارضاقدس که با ائتلاف برای فردا در این دوره به اتاق بازرگانی راه یافت و حسین پیرموذن که تا پیش از این گفته میشد برای خرانه داری به میدان خواهد آمد. به هر حال این دو نفر در کنار یونس ژائله، حسین سلاحورزی و احد عظیمزاده برای تکیه بر صندلی ریاست پارلمان بخشخصوصی با یکدیگر رقابت خواهند کرد، آنهم در صورتیکه هر ۵ نفر تایید صلاحیت شوند. در نشستی که به ابتکار فراکسیون تشکلهای اتاق ایران برگزار شد، این ۵ نامزد، به پرسشهای فعالان اقتصادی پاسخ دادند و نوع نگرش خود به مساله را تشریح کردند.
بند «ادب» را ناعادلانه میدانم
نخستین میهمان این برنامه محسن بهرامی ارضاقدس بود که در سخنانی با اشاره به سوابق خود در زمینه بازرگانی، روشن کرد که عمدتا تعاملات دولتی دارد و اما با بخشخصوصی نیز آشنا است. بهرامی در کارنامه خود مشاور وزیر بازرگانی، مشاور وزیر نفت، معاونت وزیر بازرگانی، مشاور رئیس و سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاقکالا و ارز، عضو حقیقی شورایعالی استاندارد ایران، مشاور وزرای صمت دولت تدبیر و امید، دبیر کارگروه تنظیمبازار کشور و عضویت در دورههای دوم و سوم شورایرقابت را ثبت کردهاست. سابقهای که با برشمردن آن مشخص میشود کفه تجربیات دولتی او بر فعالیت خصوصی سنگینی میکند؛ هرچند در ۳۰ سالگذشته دارای کارت بازرگانی و عضو اتاق ایران و چندین دوره عضو هیاتنمایندگان اتاق ایران و تهران بودهاست. او در این دوره در لیست انتخاباتی ائتلاف برای فردا قرار داشت و همراه ۳۹ نفر دیگر این لیست به اتاق تهران راهیافت و اکنون برای ریاست کاندیدا است.
بهرامی ارضاقدس در سخنان خود نیز تاکید کرد در کنار فعالیت در بخشخصوصی همواره فعالیت دولتی داشته است و حتی در دوره دولت حسن روحانی کاندیدای وزارت بازرگانی بودهاست که با منتفیشدن تفکیک وزارت صمت، وزارت او نیز منتفی شدهاست. او از ۳۰ دقیقهای که برای سخنان و ارائه برنامههایش درنظر گرفتهشدهبود به استفاده از چند دقیقه آن اکتفا کرد و به ذکر سوابق خود پرداخت. او در پاسخ به این سوال که نظر او درباره بند ادب (بندی که مطابق آن تشکلها حق رای و حضور در هیاترئیسه اتاق ایران را ندارند) چیست، اظهار کرد: این بند به دلایلی بهوجود آمد که از جمله به اختلافات با آقای خاموشی و ریاست تقریبا مادامالعمر ایشان بازمیگردد؛ فراکسیونها میتوانستند به ریاست ایشان پایان دهند و از همینرو بند ادب اضافه شد. او با این اظهارات مشخصا نظر خود در اینباره را ابراز کرد و افزود: تشکلهای ملی با شخصیتهای ارزشمند باید از طریق انتخابات خارج از تشکل در هیاتنمایندگان حضور یابند؛ این بند را ناعادلانه میدانم و معتقدم که باید حقرای و حق کاندیداتوری برای افراد تشکلی وجود داشته باشد.
او در سخنان خود به نحوه هزینهکرد اتاق بهویژه در مورد نحوه هزینهکرد منابع حاصل از ۴ درهزار نیز اشاره کرد و بدون اشاره به اتفاقی مشخص گفت: اتفاقی که افتاده تخلف و مستلزم پیگرد قانونی است، اما نباید از آن حاشیهسازی شود و همچنین نباید این بحث به رسانههای داخلی و خارجی و فضایمجازی منتقل شود، بهنحویکه زمینه ایجاد فضاسازیهای نادرست در مورد اتاق بازرگانی فراهم شود. او ایجاد جوی که اکنون حول اتاق بازرگانی و فعالیتهای آن ایجاد شدهاست را موجب آن دانست که از ۳۴هزار نفر کمتر از ۲هزار نفر در انتخابات شرکت کنند و نفر اول اتاق تهران رای کمتر از هزار نفر داشته باشد.
او درباره قانون بهبود محیط کسبوکار و موضوع مشکلاتی که برخلاف این قانون برای تلاش برای تشکیل تشکلهای ملی و ساماندهی آن را پیشبینی کردهاست، به سخنانی بسیار کلی بسنده کرد و یکی از ضعفهای بنیادین را کوتاهآمدن از اجرای قوانین دانست؛ این سخنان با واکنش مجری مواجه شد و در انتظار شنیدن پاسخی دقیقتر از سوی او، عنوان کرد و گفت: اکنون ایجاد تشکل جدید و مجوز گرفتن برای آن تقریبا غیرممکن است و تغییرات نیز بسیار به دشواری انجام میگیرد. بهرامی ارضاقدس در ادامه سخنان خود به انتقاد از نقش اتاق بازرگانی در زمینه مشارکت در مجامعی که عضو آن است پرداخت و گفت: در یکی از همین مجامع دولتی که من عضو آن بودم نماینده اتاق بازرگانی با تاخیر میآمد و با تعجیل میرفت و در نهایت نیز گفته میشد که فلان مصوبه با موافقت بخشخصوصی به تصویب رسید. او در ادامه دیدگاه خود درباره رئیس اتاق بازرگانی را توضیح داد و عنوان کرد: درنظر من رئیس اتاق بازرگانی سخنگوی اتاق است و عضویت او در مجامع مختلف باید اینگونه باشد که متناسب با موضوع هر مجمع، از اعضا به شکل تخصصی استفاده کند. او همچنین اتاق بازرگانی را محلی دانست که در آن تعارض منافع نیز وجود دارد و رئیس آینده باید بهگونهای رفتار کند که همه آرا در اتاق، صدای خود را داشته باشند. این عضو هیاتنمایندگان اتاق تهران درباره اتاقهای مشترک نیز به ذکر خاطراتی از دوران فعالیتهای دولتی خود پرداخت و از اختلاف میان وزارتخارجه و وزارت بازرگانی گفت که در نهایت راه برای انتخاب رایزن از بخشخصوصی فراهم نشد.
او بار دیگر به انتقاد از اتاق دوره نهم پرداخت و بیان کرد: کار اتاق در دوره گذشته کار تیمی نبود و ایجاد تحول با همان طریق ممکن نیست؛ اتاق بازرگانی تبدیل به ادارهای شدهاست که کارمندمحوری در آن رواج دارد، این در حالی است که برای نمونه معاونت بینالملل اتاق بازرگانی به چهرهای در حد وزارتخانه احتیاج دارد.
ریسکپذیرم
احد عظیمزاده دومین ناطق این جلسه بود که نامزد ریاست اتاق است. عظیمزاده خود را تاجری موفق میداند که کار در بازار را از صفر شروع کرده و به مرحله تاجری بینالمللی رسیدهاست. او در سخنان خود مصرا به ارائه «لایحه» در صورت کسب ریاست اتاق به مجلس برای بهبود امور اتاق اشاره کرد و اینکه میایستد تا نتیجه مطلوب خود را بگیرد، نه اینکه صرفا پیشنهاد بدهد. عظیمزاده به شکل مشخص اشاره کرد که در صورت ریاست، قانون اتاق بازرگانی را برای مهیاشدن فعالیت تشکلها تغییر میدهد و به آنچه ظلم کنونی که مانع از کاندیداشدن آنها است، میخواند، پایان میدهد. سخنان او همچنین حاوی خاطرات زیادی از زندگی شخصیاش بود از جمله پیشنهاد به بنز آلمان در اشتوتگارت برای تغییر شکل طراحی ماشینهای خود و دریافت جایزه؛ او این مساله را با این موضوع مرتبط کرد که در صورت ریاست به پیشنهاد هرکسی گوش خواهد داد. او همچنین از تلاش برای افزایش تعداد اعضای هیاترئیسه اتاق به ۹نفر خبر داد و گفت این تعداد برای ایران عدد کمی است. اندکی بعد او این عدد را به ۱۱ و سپس ۱۳ نفر رساند. عظیمزاده وعده داد در صورت انتخاب به عنوان ریاست اتاق ایران درآمد چهار درهزار آن را به دوبرابر میرساند و آن را برای تشکلها خرج میکند. عظیمزاده خود را ریسکپذیر توصیف کرد و گفت در بازار فرش آنقدر خرید میکردهاست که همه منتظر ورشکستگی او بودند.
او علاوهبر این وعده داد در صورتیکه بودجههای پژوهشی کم باشد از جیب خود آن را پرداخت میکند و نمونهای از ایجاد یک مجتمع ۶ منظوره در تبریز به خرج خود را که بنا به درخواست امامجمعه این شهر ایجاد شدهاست، شاهدی بر صحت سخنان خود آورد. او همچنین با انتقاد از رئیس اتاق تبریز که بنا به ادعای او نرخ بیکاری تبریز را صفر اعلام کردهاست این نرخ را ۲/۸درصد بیان کرد. این تاجر فرش و پتروشیمی همچنین از بهکارگیری گسترده زنان در صورت برندهشدن در انتخابات خبر داد.
مهمترین وظیفه اتاق مطالبهگری است
حسین سلاحورزی، نامزد ریاست اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه بهنظر من مهمترین وظیفه اتاق بازرگانی نوعی مطالبهگری با ارائه راهحل است، گفت: بهرغم اینکه در سالهای گذشته دولت سعی کرده به اتاق توجه کند، ما نتوانستیم نقش خود را درست اجرا کنیم. در برنامههای قوه مجریه برای رئیس و هیاترئیسه باید ماموریتهایی تعریف کرد که با معاونان وزارت جلسات مستمری را تشکیل دهند. نامزد ریاست اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه اتاق درباره عضویت فراگیر مطالعات زیادی انجام دادهاست، گفت: عضویت فراگیر نیازمند وضع قانون در ایران است و معتقدم باید پیگیر این قضیه باشیم. او با بیان اینکه اتاق باید در جهت منافع ملی و اقتصاد ملی موضع بگیرد تا به رشد اقتصاد ملی کمک شود، گفت: ما هم تشکلهای بالادستی در اتاق ایجاد کردیم، هم مجموعهای بهعنوان کمیسیونها در اتاق داشتیم.
سلاحورزی با اشاره به درآمدی مثل چهار درهزار گفت: میپذیرم نتوانستیم این درآمد رانتی را درست هزینه کنیم تا آن درآمد صرف توسعه زیرساختها و جایگاهیابی بخشخصوصی شود. او ادامه داد: مدل چهار درهزار عادلانه نیست. مصرف منابع اتاق باید با دقت انجام شود. توسعه تشکلها یکی از این مصارف است. اینکه بتوانیم شبکهسازی کنیم و از ظرفیت اتاقها استفاده کنیم، مساله مهمی است. همچنین اتاق در جهت توسعهتجارت خارجی وظیفه دارد بخشی از منابع خود را صرف کند. نامزد ریاست اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه روش بودجهریزی ما غلط است و باید بهصورت علمی در آن تجدیدنظر شود، گفت: من معتقدم اتاق ایران ۲۵۰پرسنل ندارد و شامل دستکم ۲۵۰تشکل ملی و سراسری است که هریک از آنها دبیرخانه فعالی دارند. همچنین ۳۴ اتاق استانی ما نقش قابلانکاری دارند و باید در محاسبات ما لحاظ شوند.
سلاحورزی ادامه داد: رئیس اتاق رئیس دو ساختمان نیست؛ راهبر همه مجموعهها و شبکههاست. وقتی از ساختار اتاق صحبت میکنیم، نباید نقش نوعی ناظر و وظیفه اینچنینی برای آن متصور باشیم. بخشهای اجرایی اتاق باید نوعی کارپخشکن باشند و وظایف را پیگیری کنند. او افزود: اگر بخواهم به اتاق نهم نمره بدهم با اینکه معمولا افراد خودشان به خودشان نمره نمیدهند و ناظر بیرونی باید نمره دهد، با ارفاق ۵/۱۳میدهم.
سلاحورزی در پاسخ به این سوال که قبول دارید در اتاق فامیلبازی است؟ گفت: بله. فامیلبازی در اتاق را نمیتوان انکار کرد. اگر منظور شبکه اتاقهای استانی است، خیلی کم است ولی هست. بهواسطه سازوکار قانونگذار این افراد دارای شرایطی هستند که به اتاق و تشکلها میروند. اگر منظور بدنه اجرایی اتاق است، این ایراد وارد است و من هم شنیدهام برخی امور تحت مناسبات خانوادگی است.
کاندیدای ریاست اتاق گفت: بهرغم حاکمبودن یک نوع تفکر سنتی در اتاق، تلاش زیادی در هیاترئیسه برای اتصال شبکه سنتی با شبکه دانشبنیان شدهاست و اتاق دستکم در زمینه ایجاد کمیسیون در حوزه شناسایی و حل مشکلات فضای کسبوکار مبتنی بر نوآوری اقداماتی انجام داده است. بخشی از جلسات شورای گفتوگو نیز به بررسی موانع محیط کسبوکارهای دانشبنیان و مبتنی بر نوآوری گذشت و در یک سالو نیم پیش سعی کردیم در نوآوری و شتابدهی قدم رو به جلو بگذاریم. سلاحورزی با بیان اینکه در ساختار اتاق هم موازیکاری زیادی داریم، گفت: ما بهدنبال این هستیم که هم ساختار کمیسیونها را بهتر کنیم و هم بهسوی مسائل فضای کسبوکار برویم. او افزود: هرکسی این تفکر را داشته باشد که اتاق رئیسمحور است و هیات رئیسه نقش سیاستگذار دارد، قطعا اتاق با مشکل مواجه خواهد شد.
این کاندیدای ریاست اتاق همچنین با بیان اینکه با پست دولتی خوب اتاق را رها نمیکنم و با فشارهای سیاسی هم تسلیم نمیشوم، ادامه داد: من معتقدم اتاق و رئیس اتاق سخنگوی بخشخصوصی کشور هستند که باید مسائل بخشخصوصی را بررسی کنند. اگر دوستان به من اعتماد کنند بهعنوان سخنگوی بخشخصوصی عمل میکنم. سلاحورزی با بیان اینکه هرگز در هیچ شرکتی حتی یکسنت ارز نگرفتهام، گفت: همیشه سعی کردهایم نزد سازمان مالیات و تامیناجتماعی خوشحساب باشیم. بهخاطر چارچوب فکری و طرز تفکر خودم فکر میکردم اگر بهعنوان نماینده تشکل، دستگاه دولتی را نقد میکنم خودم نباید از مزایای آن استفاده کردهباشم، یا بدحساب باشم. کاندیدای ریاست اتاق ادامه داد: من در انتخابات میاندورهای به اتاق آمدم. چهار سالنایبرئیس اتاق بودم و بهکار تشکلی افتخار میکنم. من یک برنامه، استراتژی و چارچوبی دارم که بهعنوان کاندیدا جلو آمدم.بار قبلی و در دوره نهم هم برای اولینبار برنامهای تحتعنوان اتاق شاخص ارائه دادیم، اما آنچه بر اینبرنامه گذشت خود نیاز به یک شرح مجزا دارد. در طول این چهار سال، سهمرتبه در هیاتنمایندگان بهعنوان عضو هیاترئیسه و هیاتنمایندگان درخواست دادم که گزارش عملکردبرنامه ارائه داده شود اما بخشی ازبرنامه اجرا نشدهبود. سلاحورزی ادامه داد: اگر در این دوره توفیق شود اینبرنامه را در قالب کارگروهی متشکل از منتخبان هیاتنمایندگان بررسی و در هیاتنمایندگان تصویب میکنیم و هر سالبرنامه اجرایی و بودجهای اتاق را براین اساس تنظیم کنیم.
او با بیان اینکه ما یک ایراد اساسی داریم و آنهم نبود یک دیدگاه منسجم و سازگار علمی در مدیریت اقتصاد کشور بهخصوص در بحث روابط میان بخشخصوصی و حاکمیت است، افزود: همچنین ما نوعی عدمیکپارچگی در بخشخصوصی داریم. این موضوعات قبلا در قالب مانیفست اتاق بازرگانی گردآوری شد، اما استحضار دارید که اجرای برنامهها و استراتژیها مستلزم یک شرایط متعارف است. وقتی استراتژی تعریف میکنیم این با درنظر گرفتن شرایط متعارف است. وقتی با تحریم مواجه هستیم، این اختلالات هم پیشمیآید. سلاحورزی با بیان اینکه اینکه میگویند اتاق رئیس محور است، خطا و ناپسند است، گفت: من شخصا باورم این است که قانونگذار ماموریتهایی برای هیاترئیسه درنظر داشته و اگر انتخاب شوم برای هریک از اعضای هیاترئیسه مسوولیتی میگذارم.
نامزد ریاست اتاق با بیان اینکه سعی کردیم برای دوره دهم اتاق بازرگانی برنامهای با همکاری و همفکری دوستان تدوین کنیم، افزود: بر اساس سنتی که چند دورهای است در اتاق وجود دارد، مذاکرات و مباحث مختلفی شکل دادیم و یک همفکری برای ایجاد یک هیاترئیسه همفکر و همراه و همراستا داشتیم. بر اساس همانسنت قرار شد ۴نفر از این افراد از شهرستانها بوده و ۳نفر دیگر به نمایندگی از اتاقهای تهران و تشکلها باشند. اگر از معرفی افراد اجتناب میکنیم به این دلیل است که افراد اتاق تهران و تشکلها هنوز مشخص نیستند. قرار بود با مشورت اعضای هیاتنمایندگان و تشکلها این نمایندگان معرفی شوند. بقیه لیست هم در اولین فرصت منتشر میشود. سلاحورزی ادامه داد: سعی کردم یک نسخه ازبرنامه دوره دهم را به هرکسی که میشناختم ارائه دهم. اگر کسی دریافت نکرده هم همکاران برای ایشان ارسال میکنند. ما تصور میکنیم که کشور در شرایط نامساعد اقتصادی است، بههمیندلیل اگر قرار است از این شرایط عبور کنیم باید یک تقسیم کار جدید تعریف کنیم که مبتنی بر نظریه باشد. بخشخصوصی قوی و دولت توانمند در اینبرنامه مسائل اقتصاد ملی را حل میکند. در اینبرنامه ما سعی کردیم رویکرد و راهحلهای کوتاهمدتی داشته باشیم. همچنین یکبرنامه طولانیتر داریم و برای این دوره ۴ساله در ۱۰محوربرنامه ارائه داریم.
اهم نکات برنامه سلاحورزی
برنامه حسین سلاحورزی، نامزد انتخاب هیاترئیسه اتاق ایران با عنوان «رویکردهای پویش اتاقی برای همه در دوره دهم، تقسیم کار ملی برای عبور از بحران (بخش خصوصی قوی- دولت توانمند)» منتشر شد. اینبرنامه در پنج بخش شامل تحلیلی بر ویژگیهای اقتصاد ایران و تحولات اقتصاد بینالملل، راهبردهای پیشنهادی برای دوره دهم، آسیبشناسی کارکرد و ساختار اتاق و قابلیتهای آن، محورهای مهم برای تجدید ساختار اتاق ایران و پیوستها تنظیم شدهاست.
در مقدمه اینبرنامه آمده است: مطالعات انجامشده در اتاق ایران و سایر نهادهای سیاستگذاری، نشان میدهد که ایفای نقش شایسته در توسعه کشور توسط اتاقهای شهرستان و بهویژه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، نیازمند یک چارچوب نظری سازگار و منسجم برای جهتگیری و اقدامات خود است. این چارچوب، تعیینکننده تغییراتی است که ساختار اتاق ایران و اتاقهای شهرستان در آینده، پیشرو خواهند داشت و حداقل باید محورهای الف): منطق تقسیم کار ملی و جایگاه بخشخصوصی در اقتصاد و ب): نحوه تعامل میان اتاقها و حاکمیت در سطح ملی و منطقهای را پوشش دهد.
براین اساسبرنامه پیشنهادی پویش «اتاقی برای همه»، در قالب ۱۰محور و ۹۵برنامه با رویکرد دستیابی به چنین چارچوبی دو هدف اصلی را دنبال میکند: اول: ارائه یک چارچوب نظری که اتاقها بر اساس آن بتوانند نقش سازنده خود را در توسعهملی را ایفا کنند، دوم: ارائه پیشنهادهایی برای تجدید ساختار اتاق ایران که ظرفیتهای لازم برای ایفای نقشهای موردانتظار توسط اتاقهای سراسر کشور را ایجاد کند. بخش اول این برنامه، تحلیلی بر ویژگیهای اقتصاد ایران و تحولات اقتصاد بینالملل دارد. در این بخش تاکید شده بخشخصوصی ایران بهعنوان مجموعهای که بهصورتی مستقیم و روزمره با اقتصاد سیاسی بینالملل تعامل دارد و پیچیدگیهای تحریم و عواقب عدمپیوستن به معاهدات بینالمللی (مانندFATF) را لمس میکند، در جستوجوی حقیقت از طریق واقعیات میتواند به دولت کمک فکری شایانی کند.
بخش دوم اینبرنامه راهبردهای پیشنهادی برای دوره دهم را بررسی میکند. در این بخش به بررسی شرایط عبور از بحران اقتصادی میپردازد و در مورد کانون مشارکت بخشخصوصی و دولت (کوتاهمدت) تاکید دارد در شرایط کنونی بهرغم اختلافات گسترده در کشور و شکلگیری فضای قطبی شده، بر سر یک گزاره کلان، اجماعی میان دولت و بخشخصوصی و در سطحی کلانتر کلیت جامعه ایران شکلگرفتهاست که کشور با بحران اقتصادی ژرفشونده مواجه است. بحرانی که راه برونرفت از آن پیچیده است و بهرغم تلاش دولتها همچنان ادامه دارد. در این بخش تاکید شده در شرایطی میتوان از مشارکت دولت و بخشخصوصی در توسعهملی سخن گفت که سیاست خارجی در خدمت سیاست صنعتی و تجاری کشور و افزایش آزادی عمل بینالمللی بخشخصوصی بازطراحی شود و زمینه عبور از بحران فراهم شود. توصیه راهبردی در عرصه سیاستگذاری اقتصادی در این بخش شامل طراحی راهبرد توسعه صنعتی با رویکرد بهرهگیری حداکثری از فرصتهای موجود در زنجیرههای ارزش منطقهای و جهانی است. همچنین در داخل برای عبور از بحران، اولویتدادن به تقویت سرمایهگذاری و توان تولید در اتخاذ هر سیاست پولی، مالی، ارزی و تجاری در چارچوب راهبرد توسعه صنعتی و ایجاد فرصت برای بخشخصوصی برای نقشآفرینی گسترده در اقتصاد ایران و تضمین عملی حقوق مالکیت (از جمله مالکیت فکری) مطرح شدهاست.
بخش سوم این مقاله به آسیبشناسی کارکرد و ساختار اتاق و قابلیتهای آن میپردازد. این بخش در بررسی آسیبشناسی اتاق به نامشخصبودن نظریه کلان حاکم بر اداره اتاق و ایفای نقش حداقلی در عمل؛ درهمتنیدگی لایه انتخابی و انتصابی و نیاز به تقویت بیشتر بدنه حرفهای در اداره امور اتاق؛ فقدان سیستم لایهبندی خدمات اتاق؛ فقدان هابهای مشورتی با توجه به رتبهبندی اعضا و خدمات؛ سیستم نظارتی ناکافی و عدمنظارت و ارزشیابی عملکرد اتاقها؛ فقدان راهبرد مشخص برای حضور قوی در فضای دیجیتال و راهبری و حمایت از کسبوکارهای نوین؛ ضعف در توسعه نظریات جدید برای نقشآفرینی بیشتر بخشخصوصی در توسعه جامعه نظیر خلق ارزش مشترک؛ فقدان همپایی با روند تکنولوژی و ظهور و بروز شرکتهای نوپا و دیجیتال؛ ضعف در ارائه خدمات متنوع و مشاوره مفید و جذاب به اعضای اتاق؛ بوروکراسی زیاد و اطاله فرآیندهای سازمانی اتاق. پیگیری راهبردهای کوتاهمدت و بلندمدت ذکرشده در بخش قبل، نیازمند باز طراحی مجدد ساختارها و فرآیندها در اتاق ایران و اتاقهای استانی برای فائق آمدن بر مشکلات فوق است که ظرف ۶ ماه اول فعالیت، برنامهریزی لازم برای هریک انجام خواهد شد، اشاره میکند. در قسمت دوم در بخش سوم، ظرفیتها و قابلیتهای اتاق موردبررسی قرار میگیرد و به قابلیتهای بالفعل و بالقوه اتاق در این زمینه اشاره میشود.
بخش چهارم اینبرنامه به بررسی محورهای مهم برای تجدید ساختار اتاق ایران میپردازد. بازطراحی الگوی مدیریت اتاق ایران با رویکرد ارتقای شفافیت، شبکهسازی و عضویت فراگیر؛ ایفای نقش موثر در دیپلماسی اقتصادی ایران؛ تعامل با حاکمیت با هدف ارتقای نقش موثرتر ایران در کریدورهای منطقهای مبتنی بر موقعیت جغرافیای اقتصادی ایران؛ کمک به تجدید ساختار برنامههای توسعه در ایران و ایفای نقش مکمل دولت برای توسعه؛ ایفای نقش موثر در بهبود حکمرانی اقتصادی در سطح استانها از طریق توانمندسازی اتاقهای استانی و حاکمیت محلی از محورهای مهم در تجدید ساختار اتاق ایران عنوانشدهاست.
بخش پنجم اینبرنامه شامل پیوستهاست. در پیوست شماره یک، محورهای ۱۰گانه برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور و جایگاه اتاقها موردبررسی قرار گرفتهاست. محور اول، بهبود محیط کسبوکار است که ۱۱برنامه پیشنهادی در این بخش بررسی شدهاست. محور دوم، تامین مالی و سرمایهگذاری است که در این بخش نیز ۱۱برنامه پیشنهاد شدهاست. محور سوم، توسعهتجارت و صادرات است که در این بخش نیز ۱۵برنامه پیشنهادی مطرح شدهاست. محور چهارم، بازار و روابط کار است که در این بخش نیز ۹برنامه پیشنهادی ارائه شدهاست. محور پنجم، مهار تورم، مدیریت بازار پولی و ارزی است و در این بخش نیز ۵برنامه پیشنهادی مطرح شدهاست. محور ششم، کاهش فساد اداری و قاچاقکالاست و در این بخش نیز ۷برنامه پیشنهادی ارائه شدهاست. محور هفتم، حمایت حقوقی و قضایی از کسبوکارها که در این بخش نیز ۶برنامه پیشنهاد شدهاست. محور هشتم، رشد تولید و توسعه صنعتی است و در این بخش نیز ۱۴برنامه پیشنهادی مطرح شدهاست. محور نهم، امور مالیاتی است و ۸برنامه در این بخش پیشنهاد شدهاست. محور دهم، خصوصیسازی است و ۹برنامه در این بخش مطرح شدهاست. در پیوست شماره دو بخش پنجم،برنامه تقسیم کار ملی ارائه شدهاست. یکی محورهای اینبرنامه شامل تعامل با قوه مجریه است و در این راستا به ارتقای ارتباط با وزارتخانههای مهم، ارتقای جایگاه اتاق در مجامع و شوراهای مهمی که عضویت دارد، تقویت حضور در کمیسیون اقتصادی هیاتدولت، طراحیبرنامه کارورزی قابلاجرا برای دانشجویان در سطح ملی مورد تاکید قرار گرفتهاست. محور دوم اینبرنامه شامل تعامل با مجلس شورایاسلامی است و در این راستا تقویت ارتباط با مجمع نمایندگان استانی و تقویت ارتباط با کمیسیونهای تخصصی مجلس مورد تاکید قرار گرفتهاست. محور سوم اینبرنامه تعامل با قوهقضائیه است و در این راستا نیز تشکیل کمیسیون مشترک جهت بهبود محیط کسبوکار در مورد شاخصهای مرتبط با قوهقضائیه، مشارکت در تدوین آییننامههای اداری دارای ابعاد اقتصادی، کمک به آموزش قضات و ارتقای صلاحیتهای مراجعی مانند مراکز داوری تخصصی مورد تاکید قرار گرفتهاست.
اتاق به وظیفه اصلی خود بپردازد
یونس ژائله، نامزد ریاست اتاق در این جلسه با بیان اینکه انتخاب اعضای هیاتنمایندگان باید مطابق بر اصول باشد، این سوال را مطرح کرد که هدف از آمدن در هیاترئیسه و هیاتنمایندگان اتاق چیست؟ او سخنان خود را اینطور شروع کرد که اتاق بازرگانی همیشه امینالتجار بودهاند وجای تجار بزرگ بودهاست.
او گفت: اقتصاد کشور در وضعیت خوبی قرار ندارد و باید با همراهی وکمک نخبگان کمک کنیم، مسائل از طریق اتاق منعکس شود. ژائله ادامه داد: کسی که در کشور کسبوکار و ارزشافزوده نداشته باشد، مالیات پرداخت نمیکند و ایدهای ندارد که مثلا سه درهزار چیست، درکی هم از فضای کسبوکار و تشکل ندارد.
ژائله با بیان اینکه نباید نق بزنیم، افزود: دولت به ما میگوید برنامه و آلترناتیو خود را ارائه کنید، اما همین کار را هم نکردیم. ما نیاز به یک تیم داریم، نه یک نفر. تیمی که با همفکری یکدیگر در راستای مصلحت کشور عمل کنند. ژائله با بیان اینکه فعالان اقتصادی نظرات و افکار ما را ارزشگذاری میکنند، ادامه داد: من فردی با ریشههای بخشخصوصی هستم و نمیخواهم به من رای دهید بلکه تقاضا دارم به یک تیم هفتنفره رای دهید. او با بیان اینکه روزی که تشکل خانه صنعت و معدن را در کشور ایجاد کردیم، کسی به ما کمک نمیکرد، گفت: انجمنها و اتاقها را تشکیل دادیم و تا قبل از آن انجمنها در کشور بهطور جدی شکل نگرفته بود، اما این نهادها هیچوقت جایگاه خود را پیدا نکردند.
ژائله با بیان اینکه وضعیت اقتصاد پرتورم و با درآمد سرانه کم اصلا شایسته مردم ایران نیست، گفت: به همین دلیل هم ما فرصت آزمون و خطا نداریم. یک تیم که میتواند ثروت کشور را افزایش دهد، باید پای کار بیاید، این وضعیت اصلا شایسته مردم نیست. اتاق میتواند این مشکلات را حل کند. ژائله با بیان اینکه ما یک برنامه جدی ۷۲صفحهای داریم، ادامه داد: افزایش درآمد کشور را چه کسی باید انجام دهد؟ کسی که خودش کارمند است یا کسی که چک برگشتی دارد یا تیمی که توانایی لازم این کار را دارد؟ برای چنین اقداماتی تشکلها میتوانند یه ما کمک کنند اما ما هرگز از این تشکلها استفاده نکردیم. تشکلها بهقدری مشکل دارند که خودشان هم به سختی سرپا هستند. ما از رای تشکل استفاده کردیم اما آنها را وارد سیاستهای اصلی نکردیم، درحالیکه به کمک تشکلها میتوانیم مشکلات واردات و صادرات را اصلاح کنیم. اگر منابع کشور ما کافی نیست باید کمک کنیم بازارهای جهانی رویخوش به کشور ما نشان دهند. او با بیان اینکه اتاق بازرگانی باید به وظیفه اصلی خود یعنی بهبود محیط کسبوکار بپردازد، گفت: باید برای هزینهکرد منابع برنامه داشته باشیم. این منابع باید درست هزینه شود، خود ما اتاق را تضعیف کردیم، منابع ما باید صرف آموزشهای جدی شود. عضو اتاق نباید ناتوان باشد. او اظهار کرد: اگر میخواهیم تجارت کنیم و با کشورهای دیگر تعامل داشته باشیم، باید بر یادگیری مهارتها سرمایهگذاری کنیم و به جوانان فضا دهیم. در کنار این موارد مسوولیت اجتماعی هم داریم که کمتر به آن توجه کردهایم. این کاندیدای ریاست اتاق در ادامه صحبتهای خود افزود: برای اینکه بازارهای بینالمللی را به سمت خود جذب کنیم، نیاز به مشارکت تشکلها و جوانان داریم. او ادامه داد: از ۱۵عضو هیات نمایندگان ما ۱۰ نفر رئیس تشکل هستند، اگر آنها را به هیاترئیسه راه نمیدهیم، حداقل از توانایی آنها باید استفاده کنیم. او با بیان اینکه باید اتاق فکر ایجاد و از نظرات نخبگان استفاده کنیم، ادامه داد: اینکه من ژائله رئیس شوم و هیچ ایده و تیم نداشته باشم، درست نیست. ژائله در ادامه صحبتهای خود گفت: ایرانیهای خارج از کشور ۴هزار میلیارد دلار ثروت دارند. سوال این است که چرا این افراد از کشور خارج شدند؟ ما باید از اصل۴۴ و محیط کسبوکار دفاع میکردیم. سرمایهگذار چرا احساس ناامنی میکند؟ باید اقداماتی انجام میدادیم که سرمایهگذار احساس ناامنی نکند. او افزود: ما باید صندوق بیمه داشته باشیم تا از صنعتگر در شرایط حساس دفاع کنیم. سیل، آتشسوزی و همه این حوادث در کمین سرمایهگذار است. نوسانات دلار هم کمر تولیدکننده را شکسته است و صندوق بیمه باید به داد تولیدکننده برسد. این نامزد ریاست اتاق بازرگانی با بیان اینکه بهدنبال تقسیم غنائم نیستیم، گفت: اگر انجمنی منابعی را اختصاص داده است، باید این منابع در جهت توسعه زیرساختها و آموزش تشکل هزینه شود، تا تشکلها حاضر شوند منابع خود را در اختیار ما بگذارند.
ژائله با بیان اینکه به دنبال وقت تلفکردن نیستیم و باید همگی در جهت نجات اقتصاد تلاش کنیم، ادامه داد: باید افرادی وارد هیاترئیسه شوند که از بخش خصوصی دفاع و دولت را قانع کنند به حرف بخشخصوصی گوش کند. ما در تبریز توانستیم کاری کنیم که امام جمعه بگوید فرمانده اقتصادی تبریز اتاق بازرگانی است. استاندار هم همین عقیده را دارد. ما چنین فضایی درست کردیم. برخی جاها درگیر شدیم اما نگذاشتیم منابع و منافع بخشخصوصی آسیب ببیند. در ادامه این جلسه، مسعود گلشیرازی، عضو هیاتنمایندگان اتاق بازرگانی، با بیان اینکه به موجب اسناد بالادستی منابع اتاق برای منافع بخشخصوصی باید هزینه شود، گفت: بعد از تدوین برنامه حتما باید پایشهای موردنیاز را انجام دهیم و مطالبات بخشخصوصی را از طریق پایش پیگیری کنیم. ژائله نیز با بیان اینکه ائتلاف ما ائتلاف تشکلها و اتاق برای همه بود، افزود: ما باید تشکلهای خود را در کل کشور فعال کنیم و اتاق باید از طریق تشکلها بزرگ شود؛ از همینرو تشکل باید قوی شود. در ادامه یکی از حضار با اشاره به قانون بهبود محیط کسبوکار گفت: یک تکلیف مهم برای هیاترئیسه اتاق در این قانون در نظر گرفته شده که به نظر میرسد در این مورد اقدامات خوبی صورت نگرفته است، اتاق مسوول ساماندهی تشکلهاست. برای ایجاد تشکلها باید برنامهریزی و تشکلهای موازی را ادغام کند. امروز اگر ایرادهایی به تنوع تشکلها و تعداد آنها گرفته میشود، این ایراد به خود تشکلها نیست بلکه متوجه اتاق بازرگانی است. اگر تشکلی سوءاستفاده میکند، مساله اتاق است نه تشکلها. ساماندهی تشکلها بر عهده اتاق است. سوال ما از آقای ژائله این است که چه دیدگاهی نسبت به این مساله دارند؟ ژائله در پاسخ به این سوال با بیان اینکه تشکل چه کوچک و چه بزرگ ارزش خود را دارند، گفت: باید از هر انجمنی که میتواند درآمدزایی داشته باشد، حمایت کنیم. او ادامه داد: ابتدا باید مشکلات را حل کنیم، مهندسی مجدد و نقشهراه انجمن باید تدوین شود. این موارد باید با کمک خود تشکلها انجام شود. نباید انجمنهای کوچک را تخریب کنیم. باید براساس سودی که انجمنها به اقتصاد میرساند، به آنها فضا دهیم.
در ادامه یکی از حضار با بیان اینکه تعامل با مجامع و شوراهای حاکمیتی یک امتیاز اتاق است، این سوال را مطرح کرد که نحوه رسیدگی به این چیست، چراکه پیش از این از این صندلیها بهخوبی استفاده نشده بود. ژائله در پاسخ به این سوال، با بیان اینکه من هم یکی از منتقدان این موضوع هستم، گفت: برخی از جلساتی که به مجلس میرفتم، عنوان میشد که فردی نماینده اتاق است اما آن فرد درست نقطه مقابل بخشخصوصی قرار داشت. سوال این است چه کسی این فرد را به اتاق فرستاده است؟ اگر ما در جایی حضور داریم باید عملکرد خوبی هم داشته باشیم و از بخشخصوصی دفاع کنیم. او با بیان اینکه برخی با نادانی به اقتصاد ضربه میزنند، افزود: اگر همین الان هم شروع کنیم، میتوانیم فضای خوبی درست کنیم. تشکلها باید بازوی عملیاتی هیاترئیسه باشند. زمینههای حکمرانی بهتر در اتاق باید ایجاد شود، مشارکت و مسوولیتپذیری اتاق بسیار مهم است. ژائله ادامه داد: ما یک تیم داریم و میخواهیم به صورت تیمی کار کنیم. آقای گلشیرازی هم در کنار من حضور دارند و همین هم باعث قوت قلب است. در ادامه گلشیرازی با بیان اینکه ما با آقای ژائله جلسه داشتیم و برنامه تدوین کردیم و البته این برنامه باید توسط هیات نمایندگان تصویب شود، گفت: اینجا ما از آرزوها حرف میزنیم. ضمانت اجرایی به ما داده نشده است. اتاق نیاز به اصلاح ساختار با توجه به ظرفیتهای خود دارد.
او با بیان اینکه اتاق نسل یک لابیگر و تعاملگر است، گفت: تشکلها، کمیسیونها و اتاقهای مشترک سه رکن اصلی این اتاق است. هر اقدامی بخواهیم انجام دهیم، باید روی این سه اصل حساب کنیم. اگر بخواهیم مقرراتزدایی کنیم و شاخص محیط کسبوکار را بهبود ببخشیم، باید برنامهریزی کنیم. برنامهریزی، هماهنگی، نظارت، کنترل، حمایت و همافزایی وظیفه ماست. گلشیرازی با بیان اینکه در اتاق نسل دو، شبکهسازی و توانمندسازی اعضا رکن اتاق است، افزود: واحدهای بزرگ کار خود را میکنند و واحدهای کوچک به حمایت ما نیاز دارند. اتاقهای شهرستانها باید بین اعضای خود شبکهسازی کنند و این کار اصلی آنهاست. اتاق شهرستان، کمیسیون و اتاق مشترک رکن این گفتمان است. در اینجا هم باید برنامهریزی و کار تیمی انجام دهیم. او با بیان اینکه در اتاق نسل سوم ما متهم شدیم که سرمایهداریم و مردم را درک نمیکنیم، گفت: تا زمانیکه دیدگاه مردم نسبت به سرمایهداران اصلاح نشود نمیتوانیم کاری کنیم. اینجا بحث مسوولیت اجتماعی مطرح میشود. اگر در استانی بیآبی موجبشده مردم بیکار شوند باید به طور گروهی به آن مردم کمک کنیم. باز هم رکنها و گفتمان همان است. حرف همه ما یکی است و کاندیدای بعدی هم باید چنین عقایدی داشته باشد.
گلشیرازی با بیان اینکه در مسائل بینالملل هم اتاق مشترک و تشکلها اهمیت دارند، افزود: باید تشکلها را ببینیم اما تشکل بدون کمیسیون اتاق معنایی ندارد. اگر تشکل میخواهد نماینده اتاق باشد، باید از مجرای کمیسیون رد شود. اگر تشکل میخواهد وارد تصمیمگیریهای بزرگ شده و نماینده اتاق در مجامع باشد، باید ابتدا عضو کمیسیون شود و گزارش جلسه ارائه کند. او افزود: کمیسیونها محل تضارب آراست. در انجمن بیشتر به منافع اعضا توجه میشود، بنابراین باید محلی باشد که در آن آرا به گفتوگو گذاشته شود. طبیعی است که مثلا یک طرف نیاز به صادرات دارد و یکی به دنبال ممنوعیت صادرات است، باید ابتدا همه این موارد بررسی و بعد تصمیمگیری شود.
خزانهدار سابق، کاندیدای ریاست
حسین پیرموذن آخرین کاندیدای شرکتکننده در این جلسه بود که به تشریح برنامههای خود پرداخت. او نخست خود را سرباز ولایت و بسیجی توصیف کرد و اعلام کرد ۵واحد تولیدی با هزار نفر کارگر دارد. او در ادامه بخشی از فعالیتهای خود را برشمرد و گفت: رئیس کانون کارآفرینان، رئیس اتاق مشترک ایران و آذربایجان و ریاست خانه صنعت و معدن را در کارنامه خود دارم. او همچنین عضو هیاترئیسه و خزانهدار دوره هشتم بودهاست. او در تفسیری که از وضعیت فعلی اتاق بازرگانی ارائه کرد گفت: اکنون در تمام تالارهای فضایمجازی، برخی از اتاق ایران بهخاطر نبود یک سیستم دقیق برای نحوه برگزاری انتخابات و ۴ سالگذشته ابراز نارضایتی میکنند و بهبود این روند بستگی دارد به اینکه در این دوره دوستان به چه کسی رای بدهند. او در ادامه سخنان خود افزود: من از کاندیداها گلایه دارم؛ به یکدیگر حمله نکنیم و ادب را رعایت بکنیم؛ اگر قضاوتها بر اساس برنامههای ما باشد این بهترین قضاوت را بههمراه خواهد آورد. او سپس به انتقاد از سخنان هیاترئیسه پیشین اتاق پرداخت و بیان کرد: دوستانی از هیاترئیسه که میگویند بعد از طی دوره به خودش ۲۰ از ۱۰۰ میدهند یا ۱۳ از ۲۰، امروز با چه اعتباری دوباره وارد گود میشوند؟
او با اشاره به کشیدهشدن پروندههایی در دوره نهم به خارج از اتاق بازرگانی و بحرانهایی که از این طریق ایجاد شد، بیان کرد: هرکسی که در این دوره میخواهد رئیس شود باید بتواند از پس بحرانزاییها برآید؛ اینجا مکانی نیست که کسی بگوید من ریسکپذیرم، پس صلاحیت دارم. مگر چنین چیزی ممکن است؟ اینجا باید بر اساس علم اقتصاد به مسوولان سه قوه راهحل نشان بدهیم. او سپس خطاب به دولت گفت: دولت حق قانونگذاری دارد ولی حق دخالت ندارد. اگر دولت دخالت کند، تنها ساختمان اداری غیردولتی نیز به تصرف دولت در میآید. او همچنین تعامل با دولت را راهی ممکن و مناسب برشمرد. پیرموذن در ادامه گفت: من هیچکس را درمیان دوستان ندیدم که برنامه داشته باشد؛ اما من با ۵برنامه وارد انتخابات هیاترئیسه شدهام. او سپس افزود: اگر امروز اینقدر ناملایمات و مشکلات مالی و رانتی در اتاق وجود دارد به دلیل بیقانونی اتاق است. او در پنج فصلی که برای برنامه خود برگزیده است آنها را به این ترتیب برشمرد و اظهار کرد: نخست اصلاح قانون اتاق است، دوم تقویت تشکلها است که از بحثهای مهم است، سوم تقویت اتاقهای مشترک، چهارم توانمندکردن استانها بر اساس فسادستیزی و آمایش صنعتی، معدنی، کشاورزی و گردشگری و پنجم و آخر اصلاح قانون محیط کسبوکار.
او در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در مورد قانون اتاق، اکثر دوستان نگران هستند. نبود قانون شفاف برای اتاق است که امروز پای دستگاههای مختلف را به اتاق باز کردهاست و اینکه انتخابات را با چنین آییننامهای برگزار میکنیم نیز به دلیل نبود قانون است. او در توضیح گفت: از همینرو بهعنوان اولین قدم در صورت ریاست من با تشکیل تیم فنی برنامهای بهعنوان لایحه به دولت و مجلس ارائه خواهد شد. او با اشاره به اینکه از نظر اقتصادی تحریم، نبود مبادلات مالی فعالان اقتصادی را در رقابت با مشکل مواجه کردهاست افزود: برای غلبه بر این مشکلات ابزارهای قانونی وجود دارد اما وضعیت اکنون بهگونهای است که در مورد شورای گفتوگوی کشوری میگویند؛ خروجی ما صفر است.
این عضو اتاق بازرگانی تاکید کرد: من در دوره هشتم خزانهدار و رئیس شورای راهبردی تشکلها بودم و از همه بیشتر به تشکلها خدمت کردم؛ اگر خاطر شما باشد کل بودجهتشکلها در آن زمان ۶میلیاردتومان بود؛ من برای اولینبار در تاریخ اتاق اجازه رتبهبندی تشکلها را گرفتم، بر اساس آن برای اولینبار بودجهمصوب کردم و آن را از ۶میلیارد به ۴۰میلیارد رساندم. او درباره این دوران توضیح داد: نگرانی هیاترئیسه از نفوذ من در تشکلها بود و سالبعد از آن بودجهمن را قبول نکردند. همزمان از یکدر هزار و ۳ در هزار پول کلان میآمد اما از ترس اینکه در دلهای شما جا باز کنیم، برخوردهای حذفی کردند. او به توانمندسازی استانها نیز اشاره کرد و افزود: در قانون اتاق دو رکن داریم؛ استانها و تشکلها. وقتی برای یکی از ارکان، یعنی استانها تمامی کارها انجام میشود برای دیگری هم باید بشود و هزینهکرد برای این دو هیچ ربطی به یکدیگر ندارد. او در ادامه به مباحث مالی پرداخت و بیان کرد: مطلب دیگر بحث مالی است. درآمد ۳ در هزار و دیگری یکدر هزار که بهجای آن ۴ در هزار آمد. همه دوستان پیش از این گفتند که ما مخالفیم، اما من میگویم تشکلی که منبع و درآمد ورودی نداشته باشد بقای آن ممکن نیست. اینکه با این سپردههای کلان با بیسکوئیت پذیرایی میکنند نشانه ضعف مدیریت است و ربطی به درآمد ندارد. او ادامه داد: با درآمد بیشتر همه ارکان اتاق قویتر خواهند بود. من قول میدهم در جهت شفافیت بهحسابهای مالی ورود کنم ؛بهخصوص اتاق تهران. من قبول دارم که در اتاق در برخی موارد منابع در مسیر مناسب استفاده نشده، اما نمیگویم تخلف شدهاست. باید بدانیم کسی نمیتواند از خزانه اتاق ایران بدون امضای رئیس و خزانهدار برداشت کند.
او درباره محیط کسبوکار نیز اضافه کرد: حتما در این زمینه پیش از هرچیز باید پیگیر اخبار رانتخواری باشیم. این عضو هیاترئیسه اسبق اتاق ایران ادامه داد: در بحث اتاقهای مشترک فقط نگوییم موفق نبودند، بپرسیم ما چه خدماتی دادیم که انتظار توسعه آن را داریم؛ برنامه من حتما سرمایهگذاری در اتاقهای مشترک کشورهای هدف است. او در ادامه با انتقاد از نقش دولت در بخشخصوصی اضافه: ما تنها کشور جهانسوم هستیم که در آن دولت نظارتکننده بر اتاق بازرگانی است. باید به بخش بازرگانی اهمیت بدهیم؛ همانقدر که توسعه بازرگانی داشته باشیم توسعه صادراتی نیز خواهیم داشت. او همچنین وعده داد؛ نقش هیاتنمایندگان در تصمیمگیریها را بیشتر خواهم کرد و افزود: در دوره هشتم از حضور هیاتنمایندگان، قوتگرفتن تشکلها و کمیسیونها نگران بودند. جلسات را از ۱۵ روز و یکماه در کمیسیونها و تشکلها به ۲ماه تغییر دادند و من این رویه را بازخواهم گرداند.
او درباره بند ادب نیز سخن گفت و به صراحت با آن مخالفت کرد و آن را مشابه شرایطی دانست که برخی پای دستگاههای نظارتی را بازکردند و توضیح داد: در آن زمان اختلاف بین تشکلها و اتاق را به شورایعالی نظارت بردند؛ اگر رئیس آن موقع با حوصله برخورد میکرد و با استفاده از نفوذ خود این حق قانونی را سلب نمیکرد چنین نمیشد. او همچنین در سخنان خود بهشدت از آییننامه جدید انتقاد کرد و آن را ظلم به اتاق بازرگانی خواند.