در آستانه سفر رئیسجمهور ازبکستان به ایران مذاکرات سطح بالا برای گسترش تجارت انجام گرفت
تجارت با معدن طلای آسیای‌میانه
اقتصاد ازبکستان به شکل اقتصاد آزاد اداره می‌شود و معادنی بزرگ دارد؛ از جمله دارای چهارمین ذخایر بزرگ طلای جهان است. در حال‌حاضر دو کشور در حال تدوین نقشه‌راه تجاری دو‌جانبه هستند و امیدوارند سطح مبادلات تجاری تا سال۱۴۰۴ به یک‌میلیارد دلار افزایش یابد. در تهران سفیر ازبکستان می‌گوید؛ اگر موانع ترانزیتی کنونی رفع شود، رقم ۴میلیارد دلار نیز دور از ذهن نیست. پس از وقوع بحران اوکراین و مسدود‌شدن برخی مسیرها و کریدورهای تجاری، اکنون در دسترس‌‌‌‌‌‌ترین و بهترین راه ازبکستان برای دسترسی به آب‌های آزاد، ایران است. این مساله، علاوه‌بر سیاست کلی دولت سیزدهم برای گسترش روابط تجاری با کشورهای «همسو» برای غلبه بر تحریم‌ها سبب‌شده‌است دو کشور به‌رغم برخی مسائل تقویت‌‌‌‌‌‌کننده واگرایی به سمت تجارت و هم‌‌‌‌‌‌گرایی بروند. تصمیمی که در حال‌حاضر در حد حرف و سخن است اما دور از ذهن نیست که به‌زودی و با روند کنونی تحولات جهانی جامه‌عمل نیز بپوشد.
بخش خصوصی: تاکید بر سرمایه‌گذاری
ازبکستان بازاری بزرگ و جذاب برای تجار ایرانی است؛ از طرف دیگر ایران اکنون و با تحولات ژئوپلیتیک جهان، مسیر ترانزیتی بسیار مناسبی برای این کشور به‌شمار می‌رود. پیش از این و در اسفند سال۱۴۰۱ در بخش خصوصی، غلامحسین شافعی، از تجارت میان دو کشور استقبال کرد اما موانع آن را نیز برشمرد. در این تاریخ «دوران وهاب‌‌‌‌‌‌اف» رئیس اتاق بازرگانی ازبکستان با حضور در اتاق ایران با غلامحسین شافعی رئیس این اتاق دیدار و دو طرف راه‌‌‌‌‌‌های افزایش سطح همکاری‌‌‌‌‌‌ها و مبادلات تجاری میان ایران و ازبکستان را بررسی کردند. تشکیل اتاق مشترک، مشکلات حمل‌ونقل به‌ویژه حمل‌ونقل ریلی، مشکلات ارسال کالا، ایجاد توافق‌نامه‌ها و موافقت‌نامه‌های همکاری مشترک، شناسایی مشکلات تجار و... از جمله مسائلی بود که شافعی در آن دیدار به آنها اشاره کرد.
شافعی همچنین با طرح پیشنهاد ایجاد یک کمیته مشترک سرمایه‌گذاری میان ایران و ازبکستان و عملیاتی‌کردن آن در جریان سفر رئیسجمهور این کشور به ایران گفت: پایداری در روابط اقتصادی دو کشور بیشتر از تجارت کالا بر مساله سرمایه‌گذاری مشترک متمرکز است. کمیته مشترک سرمایه‌گذاری دو اتاق در صورت تشکیل می‌تواند مطالعات جزئی درباره حوزه‌های مناسب سرمایه‌گذاری و مشارکت در دو کشور انجام داده و نتایج را در اختیار تجار و بخش‌خصوصی دو طرف برای انجام همکاری‌های جدید قرار دهد.
در عین‌حال موضوع ارسال کالا و حمل‌ونقل، مساله‌ای بود که این‌بار به زبان طرف ازبک آمد و سفیر ازبکستان در تهران به سرپرست سازمان توسعه‌تجارت ایران از موانع ترانزیتی سخن گفت و اعلام کرد چنانچه این موانع برطرف شوند حجم مبادلات دو کشور به ۴میلیارد دلار نیز می‌رسد.
بخش دولتی: هدف یک‌میلیارد دلار، احتمال ۴میلیارد دلار
در همین راستا کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور برگزار شد. ریاست این کمیسیون را از طرف ایرانی سید‌مهدی نیازی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت و از طرف ازبکی لذیذ قدرت‌اف، وزیر سرمایه‌گذاری، صنعت و تجارت بر عهده داشتند. در جریان پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ازبکستان، علاوه بر سند پانزدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو سند در حوزه نقشه‌راه افزایش مبادلات تجاری به یک‌میلیارد دلار تا افق ۱۴۰۴ و برنامه اجرایی همکاری در حوزه ورزش به امضای مقامات دو کشور رسید. در این کمیسیون مشترک دو طرف در ۶ حوزه تجارت، صنعت، معدن، همکاری‌های اقتصادی، همکاری‌های کشاورزی، علمی و فناوری و گردشگری و فرهنگی و ورزشی، حمل‌ونقل و نفت و انرژی به مذاکره پرداختند.
طرفین ضمن تاکید بر گسترش روابط و همکاری‌‌‌‌‌‌ها فی‌مابین در مورد اسناد قابل امضا در سفر ۲۸ خردادماه میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان به ایران مذاکره و تبادل‌نظر کردند.
در جریان این اجلاس علاوه‌بر سند پانزدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو سند در حوزه نقشه‌راه افزایش مبادلات تجاری به یک‌میلیارد دلار تا افق ۱۴۰۴ و برنامه اجرایی همکاری در حوزه ورزش به امضای مقامات دو کشور رسید. همچنین مذاکراتی نیز درخصوص نهایی‌‌‌‌‌‌سازی برخی اسناد مهم در حوزه‌های تجارت ترجیحی، بیمه و حمل‌ونقل صورت‌گرفت که مقرر است اسناد مذکور در سفر آتی رئیسجمهور ازبکستان به ایران به امضا برسند. در جریان این اجلاس سید‌مهدی نیازی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با مقامات ازبکی از جمله نخستوزیر ازبکستان و مقامات ارشد وزارت کشاورزی و علوم، تحقیقات و نوآوری ازبکستان و وزیر سرمایه‌گذاری، صنعت و تجارت ازبکستان ملاقات‌هایی داشتند. در دیدار سرپرست وزارت صمت با نخستوزیر ازبکستان، مقرر شد در حاشیه سفر قریب‌‌‌‌‌‌الوقوع رئیسجمهور ازبکستان به تهران، نشست بزرگ فعالان اقتصادی دو کشور در تهران برگزار شود. در این نشست، نیازی ضمن ابلاغ پیام ابراهیم رئیسی، رئیس‌‌‌‌‌‌جمهوری ایران و معاون اول رئیسجمهور به دولت ازبکستان، از آمادگی کامل ایران برای میزبانی از رئیسجمهور ازبکستان خبر داد. همچنین در این نشست مهم‌ترین زمینه‌‌‌‌‌‌های توسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی بین طرفین بررسی و تبادل‌نظر شد.
سرپرست وزارت صمت، بر اهتمام ویژه دولت ایران و شخص رئیسجمهور بر توسعه همکاری‌‌‌‌‌‌ها با کشورهای همسایه و همسو از جمله کشور ازبکستان تاکید کرد. نیازی به برنامهریزی برای بر‌‌گزاری نمایشگاه معرفی توانمندی‌‌‌‌‌‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان و فناوری‌های نوین و دانش‌‌‌‌‌‌بنیان جمهوری‌اسلامی ایران در حاشیه ملاقات دو رئیسجمهور اشاره و پیشنهاد کرد همکاری‌های علمی و فناوری ایران و ازبکستان در حوزه‌های مختلف توسعه یابد. در این نشست که جمعی از وزرای دولت ازبکستان نیز حضور داشتند، نخستوزیر ازبکستان از اهمیت ویژه و راهبردی جمهوری ایران در منطقه یاد کرده و بهره‌‌‌‌‌‌گیری از تجربیات و دانش ایران در موضوعات مختلف فنی، صنعتی و میراث‌فرهنگی ایران را از مهم‌ترین زمینه‌‌‌‌‌‌های همکاری برشمرد.
دیدار در تهران: تجارت ترجیحی
مصادف با نشست تاشکند در تهران نیز جلسه‌‌‌‌‌‌ای برگزار شد که طی آن سرپرست سازمان توسعه‌تجارت ایران با سفیر ازبکستان در تهران گفت‌وگو و بر لزوم گسترش روابط تجاری ۲ کشور با انعقاد توافق‌نامه تجارت ترجیحی و رفع موانع بر سر راه بازرگانان دو کشور تاکید کردند. بهادر عبدالله‌یف، سفیر ازبکستان در تهران با حضور در سازمان تجارت ایران با مهدی ضیغمی، سرپرست این سازمان دیدار و گفت‌وگو کرد.
محور اصلی گفت‌وگوها در این دیدار برنامهریزی برای بر‌‌گزاری کمیسیون مشترک ایران و ازبکستان در تاشکند و سفر چند هفته آینده شوکت میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان به تهران بود.
در این دیدار طرفین ضمن تاکید بر علاقه‌مندی ۲کشور بر رفع موانع تجاری و توسعه مبادلات تجاری بر لزوم انعقاد توافق‌نامه تجارت ترجیحی تاکید کردند. همچنین سفیر ازبکستان در تهران، ایران را نزدیک‌ترین مسیر دسترسی به دریای آزاد برای این کشور دانست و خواستار رفع موانع ترانزیت کالا از مسیر ایران شد.
او ابراز امیدواری کرد نقشه‌راه مبادلات تجاری ۲کشور با هدف‌گذاری تجارت یک‌میلیارد دلاری در سفیر رئیسجمهور ازبکستان به تهران به امضای ۲طرف برسد و گفت: با رفع موانع ترانزیتی مبادلات تجاری ایران و ازبکستان به ۴میلیارد دلار خواهد رسید. عبدالله‌یف همچنین از علاقه این کشور برای بر‌‌گزاری همایش‌های تجاری و برنامه‌های خاص برای پیوند بازرگانان ۲ کشور خبر داد. در ادامه مهدی ضیغمی، سرپرست سازمان توسعه‌تجارت نیز از تلاش ایران برای رفع موانع بر سر راه ترانزیت کالاهای ازبکی خبر داد و گفت: برنامهریزی بر‌‌گزاری همایش تجاری ایران و ازبکستان با حضور تجار ۲ کشور در جریان سفر شوکت میرضیایف به تهران در حال انجام است.
