تاجر مدرسه‌ساز
علاوه بر فعالیت‌های اقتصادی، تقیاف به امور خیریه و فعالیت‌های فرهنگی علاقه‌‌‌‌‌‌‌‌مند بود. او سرمایه چندین روزنامه را تامین کرد و کمک‌های مالی فراوانی به روزنامههای فارسی و ترکی مثل تربیت، اختر، حبل‌المتین و مظفری کرد. تقیاف یکی از کارآفرینانی بود که نفت باکو را از طریق دریای خزر و خط راه‌آهن قفقاز صادر می‌کرد. او به‌عنوان صنعتگر با فعالیت‌ها و اقدامات هدفمند خود، از زمره نخستین صنعتگران ملی محسوب می‌شد. در سال۱۸۷۲، هنگامی که زمین‌های نفت‌خیز به حراج گذاشته شدند، تقیاف نیز زمینی به اجاره گرفت که بعدا از آن نفت استخراج‌شده و با این روش آرزوهای وی به حقیقت پیوستند. بعد شرکت نفتی به‌نام حاجی زینالعابدین تقیاف را دایر کرد. در سال۱۸۹۷، تقیاف با فروش میادین نفتی خود به یکی از شرکت‌های نفتی بریتانیایی، در عرصه غیرنفتی شروع به فعالیت کرد.
کارخانه بافندگی باکو، اقدامی آغازگر در راستای تولید پنبه در جمهوری‌آذربایجان به‌حساب می‌آید. وی با هدف تامین کارخانه بافندگی با مواد اولیه، مزارعی برای کاشت پنبه در ناحیه یولاخ خرید و در سال۱۹۰۹ در شهرستان جواد، کارخانه تصفیه پنبه تاسیس کرد. تقیاف با سرمایه‌گذاری هنگفتی در زمینه صنعت ماهی‌گیری، در سال۱۸۹۰ صاحب شیلات شد. او در سال۱۹۰۱ مبلغ ۳۰۰هزار منات برای ساخت اولین مدرسه دخترانه در باکو اعطا کرد. بنابر برخی منابع، ساخت این مدرسه را همسر وی، خانم سنا پیشنهاد داده بود. این تنها مدرسه دخترانه در سراسر منطقه ماورای‌قفقاز بود. در برخی روایت‌هایی که به افسانه شبیه است، گفته‌اند که حاجی
زینالعابدین تقیاف طی سفر خود به کشور آلمان در یکی از رستوران‌ها با مدیر رستوران به توافق جالبی رسید که به موجب این توافق، قرار بود در ۱۰۰ سال‌پیش‌رو، هزینه مشتریان آذربایجانی این رستوران رایگان شود زیرا این مبلغ از سوی حاجی زینالعابدین تقیاف قبلا پرداخت شده بود. البته این دوران سریع به‌سر رسید. پس از انقلاب اکتبر و ایجاد اتحاد جماهیر شوروی، وضعیت دگرگون شد و اموال ثروتمندان و مردم به نفع دولت مصادره شد و روشنفکران آذربایجانی مورد تعقیب قرارگرفتند. به خواهش مردم آذربایجان، نریمان نریمانف، یکی از مقامات وقت، فرصتی برای انتخاب ملک به حاجی زینالعابدین تقیاف داد. او از میان باغ ملک‌های خود که دولت مصادره کرده بود، باغ خویش واقع در مردکان را برگزید. از بقیه زندگی او اطلاعات زیادی در دست نیست اما او نهایتا در سن ۱۰۱ سالگی از دنیا رفت.
اخبار موفقیت‌های تقیاف در صنعت نفت باکو در مطبوعات ایران بازتاب خاصی داشت، چنانکه روزنامه ناصری می‌نویسد: «از قرار شرحی که در روزنامه شریفه ترجمان مطبعه باغچه‌سرای طبع و انتشار یافته در قرب شهر بادکوبه در محلی موسوم به بی‌بی هیبت آقای حاجی زینالعابدین تقیاف که از جمله تجار معتبر و متمول اهل اسلام است از چاه نفتی که به‌تازگی احداث می‌کند هر روز هفتصد و پنجاه‌هزار منات عایدی دارد.» تقیاف علاوه‌بر امورات اقتصادی، در زمینه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و سیاسی فعالیت‌های بی‌شماری داشت. او سرمایه چندین روزنامه ترکی‌زبان را تامین و کمک‌های فراوانی به روزنامههای فارسی و ترکی‌زبان، چاپ داخل و خارج می‌کرد.
