اتاق بازرگانی تهران بررسی کرد؛ تراز منفی تجاری با هند
نیمه پنهان تجارت ایران و هند
براساس جدیدترین گزارش از وضعیت تجارت ایران و هند که اتاق تهران منتشر کرده است؛ در این بازه زمانی نیز تراز تجاری هند با ایران طی نیمه نخست ۲۰۲۲، با کسری تراز حدود ۷۰۳میلیون دلاری همراه است که در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل، تراز تجاری فی‌مابین حدود ۵۴درصد به نفع هند، افزایش یافته است. در این دوره صادرات ایران به هند و متقابلا واردات ایران از هند از حیث گروه کالایی محدود و از تنوع کم و تمرکز بالایی برخوردار است. البته این موضوع صرفا به این دوره ختم نمی‌شود و در تمام سال‌های اخیر این اتفاق افتاده است. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد ایران نتوانسته با ششمین اقتصاد بزرگ جهان ارتباط قوی برقرار کند. از نگاه تحلیلگران یکی مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی توسعه تجارت ایران و هند، تحریم‌های ایران است. در کنار این موضوع تعرفه‌‌‌‌‌های گمرکی و مشکلات بانکی قرار دارند که ضرورت دارد به‌سرعت برطرف شوند.
اقتصاد هند
به گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، اقتصاد هند با تولید ناخالص داخلی حدود ۳۱۷۸میلیارد دلار، ششمین اقتصاد بزرگ جهان در سال۲۰۲۱ بوده است. این کشور با جمعیت ۴/ ۱میلیارد نفری بخش مهمی از نیاز کالایی خود را از طریق واردات تامین می‌‌‌‌‌کند. در سال۲۰۲۱ حدود ۵۷۰میلیارد دلار ارزش واردات کالایی این کشور بوده که مبادی مهم واردات آن، به ترتیب کشورهای چین، امارات‌متحده‌عربی، آمریکا، سوئیس، عربستان و عراق بوده‌‌‌‌‌اند. حدود ۲۴درصد از واردات سال۲۰۲۱ هند از مبادی کشورهای خاورمیانه انجام‌شده است.
پیش‌بینی می‌شود در سال۲۰۲۲ حجم واردات کالایی هند با افزایش ۵/ ۷درصدی همراه باشد. با توجه به واردات بالای این کشور و انتظار رشد بالای ۴/ ۷درصدی آن در سال۲۰۲۲، همچنان یکی از مقاصد جذاب و مهم صادرات کالایی کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای مناطق آسیا و خاورمیانه، هند خواهد بود.
صادرات و واردات ایران و هند
بر اساس منابع رسمی هند، کل واردات کالایی این کشور از کشورهای جهان طی نیمه نخست۲۰۲۲ حدود ۳۶۲میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل نزدیک به ۴۰درصد افزایش داشته است. مهم‌ترین مبادی وارداتی هند طی نیمه نخست سال‌جاری به ترتیب کشورهای چین، امارات‌متحده‌عربی، آمریکا، عربستان و عراق با مجموع سهم ۴۱درصد از کل واردات هند در این مدت هستند.
صادرات امارات‌متحده عربی، عربستان و عراق به هند در نیمه اول ۲۰۲۲ به ترتیب برابر با ۲۶میلیارد دلار، ۲۴میلیارد دلار و ۲۲میلیارد دلار بوده است.
ایران هفتادو‌دومین مبدا وارداتی کالا به کشور هند در مدت مورد بررسی است، اگرچه مقدار و ارزش صادرات کالایی ایران به هند طی نیمه ابتدایی ۲۰۲۲ به ترتیب با رشدهای ۳۴درصدی و ۵۴درصدی همراه بوده ولی به دلیل حجم پایین صادرات مزبور، سهم ایران از کل ارزش واردات هند رقمی بسیار کم و حدود ۰۹/ ۰درصد است.
کل صادرات کالایی هند به کشورهای جهان طی نیمه نخست۲۰۲۲ بر اساس منابع رسمی این کشور، حدود ۲۳۸میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل حدود ۲۸درصد افزایش داشته است. مهم‌ترین مقاصد صادراتی هند طی نیمه نخست سال‌جاری به ترتیب کشورهای آمریکا، امارات‌متحده‌عربی، بنگلادش، هلند و چین با مجموع سهم ۳۶درصد از کل صادرات هند در این مدت هستند. صادرات هند به امارات‌متحده‌عربی و بنگلادش در نیمه اول۲۰۲۲ به ترتیب برابر با ۱۶میلیارد دلار و ۹میلیارد دلار بوده است.
واکاوی آمار موجود نشان می‌دهد، ایران چهل‌و‌سومین، عراق سی‌و‌هشتمین و عربستان نیز شانزدهمین مقصد صادراتی کالایی کشور هند در مدت مورد بررسی هستند. واردات ایران از هند طی نیمه ابتدایی ۲۰۲۲ از حیث مقدار و ارزش به ترتیب با رشدهای ۳۰درصدی و ۵۴درصدی همراه بوده است. واردات کشورهای عراق و عربستان از هند در مدت مورد بررسی به ترتیب ۳/ ۱میلیارد دلار و ۶/ ۴میلیارد دلار است.
تراز تجاری ایران و هند
تراز تجاری هند با ایران طی نیمه نخست ۲۰۲۲، با کسری تراز حدود ۷۰۳میلیون دلاری همراه است که در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل، تراز تجاری فی‌مابین حدود ۵۴درصد به نفع هند، افزایش یافته است. همچنین مقایسه رشد حجمی با رشد ارزشی واردات یا صادرات کالایی ایران به هند طی نیمه نخست ۲۰۲۲ با مدت مشابه سال‌قبل حاکی از بالاتر بودن رشد ارزشی به دلیل تاثیر افزایش قیمت کالاهاست، به عبارتی دیگر بخشی از رشد ارزشی صادرات یا واردات، ناشی از افزایش قیمت کالاهای مبادلاتی طی دوره مزبور است.
درضمن مقایسه آمارهای گمرک ایران و گمرک هند در رابطه با تجارت بین دو کشور نشان می‌دهد که ارزش صادرات ایران به هند طی چهارماهه نخست ۱۴۰۱ طبق آمار گمرک ایران، حدود ۵۶۷میلیون دلار بوده درحالی‌که آمار هند واردات این کشور از ایران برای ۶ماهه نخست ۲۰۲۲ را رقمی کمتر و حدود ۳۳۵میلیون دلار اعلام کرده است. میانگین قیمت کالای وارداتی ایران از هند حدود ۹۴۳ دلار در هر‌تن است که ۳/ ۳برابر میانگین قیمت کالای صادراتی ایران به هند است. بالاتر بودن قیمت کالای مبادلاتی می‌تواند به‌عنوان علامتی بر ماهیت کالاهای مبادله‌شده از حیث میل به سمت کالای نهایی و همچنین ارزش‌افزوده بالاتر باشد.
کالاهای عمده صادراتی و وارداتی
براساس داده‌های موجود مجموع ارزش صادرات ایران به هند حدود ۳۰۷میلیون دلار است که حدود ۹۲درصد از کل صادرات ایران به کشور هند طی نیمه نخست۲۰۲۲ را تشکیل می‌دهند.
بیشترین صادرات ایران مربوط به اقلام شیمیایی آلی از جمله متانول و تولوئن، میوه‌‌‌‌‌ها و خشکبار از جمله پسته، خرما مضافتی و بادام، اقلام نفتی از جمله نفت‌خام، قیر و روغن پایه معدنی، سنگ و نمک‌‌‌‌‌های معدنی از جمله مرمریت و کلینگر سیمان و محصولات شیمیایی معدنی از جمله آمونیاک و دوده کربن است. باتوجه به سهم بالای پنج گروه، صادرات ایران به هند از حیث گروه کالایی محدود و از تنوع کم و تمرکز بالایی برخوردار است.
طبق آمار گمرک ایران، طی چهارماهه نخست ۱۴۰۱، صادرات ایران به هند شامل آمونیاک، متانول، قیرنفت، روغن پایه معدنی و اوره است که سهمی معادل ۵۳درصد از کل ارزش صادرات ایران را در این مدت به خود اختصاص داده است.
در مقابل طبق آمار گمرک ایران، طی چهارماهه نخست ۱۴۰۱ واردات ایران از هند مرتبط با ۷۳۶ ردیف تعرفه مستقل هشت رقمی بوده که حدود ۵۱درصد از واردات فقط مربوط به واردات برنج بوده است.
واردات کالایی ایران از هند طی نیمه نخست ۲۰۲۲ شامل واردات حدود ۸۶۹میلیون دلار است که این رقم حدود ۸۴درصد از کل واردات ایران از هند را طی مدت مورد بررسی تشکیل می‌دهد.
بیشترین واردات ایران از هند مربوط به انواع غلات از جمله برنج، اقلام شیمیایی آلی از جمله استیرن و هیدروکربورهای حلقوی، چای سیاه و ادویه از جمله زردچوبه، شکر از جمله شکر خام و میوه‌‌‌‌‌ها و خشکبار از جمله موز، نارگیل وبادام هندی است. باتوجه به سهم بالای این گروه‌ها، واردات ایران از هند نیز مشابه بخش صادرات ایران، از حیث گروه کالایی محدود و از تنوع کم و تمرکز بالایی برخوردار است.
