Untitled-1

سازمان تجارت جهانی از اعضای خود می‌خواهد بازارها را باز کنند و قابل پیش‌بینی نگه دارند و هشدار می‌دهد که بی‌توجهی به دسترسی گسترده‌ جهانی به واکسن‌های کووید-19 می‌تواند بهبود اقتصاد جهانی و تجارت را تضعیف کند.

طبق اعلام رئیس سازمان تجارت جهانی، این گزارش به‌روشنی نشان می‌دهد که برخی از سیاست‌های محدودکننده که اعضای این سازمان اجرا کرده‌اند، سبب کاهش خسارت به اقتصاد جهانی شده است، ولی برخی محدودیت‌های تجاری مرتبط با کووید-19 همچنان باقی مانده‌ که باید از روشن و موقتی بودن آنها اطمینان حاصل شود. سیستم تجارت چندجانبه با وجود شدت بحران سلامت و بحران اقتصادی ناشی از کووید-19 از خود مقاومت و پایداری نشان داده است. وی تاکید کرد که سازمان تجارت جهانی باید از باز بودن زنجیره‌های عرضه که در افزایش تولید و توزیع واکسن نقش محوری دارند، اطمینان حاصل کند.

گزارش سازمان تجارت جهانی تاکید می‌کند که تجارت جهانی و تولید پس از کاهش شدید در طول موج اول همه‌گیری کرونا در نیمه اول سال 2020، از نیمه دوم سال، سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت، بهبود یافته است. سیاست‌های پولی و مالی قوی از سوی دولت‌ها و تولید واکسن‌های موثر کووید-19 عوامل مهم بازگشت رشد به تولید و تجارت جهانی و شاخص‌های اصلی، نشان‌دهنده افزایش پایدار تجارت کالایی در نیمه نخست سال 2021 هستند.

با وجود این تحولات مثبت، این گزارش به دنبال ناکافی بودن تولید واکسن و تفاوت‌ فاحش در دسترسی به واکسن میان کشورهای مختلف جهان، توجهات را به اینکه کووید-19 همچنان سلامت عمومی و تجارت جهانی را تهدید می‌کند، جلب کرده است.

این مساله به‌ویژه برای اقتصادهای در حال توسعه با درآمد پایین صدق می‌کند که برای تهیه دزهای کافی برای واکسینه‌کردن افراد بیشتری از جمعیتشان در تلاش هستند.آخرین گزارش سازمان تجارت جهانی همچنین به این نکته اشاره دارد که از زمان وقوع همه‌گیری کرونا در سال گذشته 384 اقدام مرتبط با تجارت کالایی توسط اعضای سازمان صورت گرفته است که از این تعداد 248 اقدام طبیعت تسهیل‌کننده داشته و 136 اقدام دیگر اقدامات محدودکننده تجارت محسوب می‌شوند. بسیاری از این اقدامات که طی واکنش‌های سریع به همه‌گیری کرونا صورت گرفته‌اند، در طول دوره اواسط اکتبر 2020 تا اواسط می‌2021 (دوره این گزارش) تمدید شده‌اند.  طبق آنچه در این گزارش آمده است، 84‌درصد از محدودیت‌های تجاری اعمال‌شده توسط کشورها محدودیت‌های صادراتی بوده‌اند.  از سوی دیگر، 60درصد از اقدامات تسهیل‌کننده تجارت مربوط به کاهش یا حذف تعرفه‌های وارداتی و مالیات‌های وارداتی بوده و بسیاری از اعضای این سازمان تعرفه‌های خود را روی کالاهای مختلفی از جمله لوازم مراقبت شخصی، پاک‌کننده‌ها، ضدعفونی‌کننده‌ها، تجهیزات پزشکی و داروها کاهش داده‌اند. برخی از اعضای سازمان تجارت جهانی که به‌شدت تحت تاثیر موج‌های پی‌درپی کووید-19 قرار داشته‌اند، تعرفه‌های وارداتی برخی کالاهای ضروری برای مقابله با بیماری کرونا از جمله اکسیژن و مواد فعال را نیز کاهش داده‌اند.

اقداماتی که کشورها در مواجهه با همه‌گیری انجام دادند، به‌مرور در حال لغو شدن است. تا اواسط می‌2021 حدود 21درصد از اقدامات تسهیل‌کننده تجارت و 54درصد از اقدامات محدودکننده تجارت به اتمام رسیده‌اند که نشان‌دهنده بازگشت نرم‌تر اقدامات محدودکننده است. پوشش تجاری اقدامات تسهیل‌کننده تجارت مربوط به کووید-19 که از ابتدای شروع همه‌گیری به اجرا گذاشته شده، حدود291.6میلیارد دلار تخمین زده شده است، در حالی که این میزان برای اقدامات محدود‌کننده تجاری مرتبط با بیماری کووید-19 حدود 205.8میلیارد دلار تخمین زده شده است. براساس محاسبات اولیه سازمان تجارت جهانی، پوشش اقدامات تسهیل‌کننده تجاری که هنوز برقرار است (حدود 6/ 179 میلیارد دلار) همچنان بالاتر از اقدامات محدودکننده تجاری (حدود 106میلیارد دلار) باقی مانده است.

از سوی دیگر اعضای سازمان تجارت جهانی در واکنش به تاثیرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا اقدامات حمایتی اقتصادی خود را همچنان ادامه داده‌اند. از زمان آغاز همه‌گیری کرونا بیش از 1500اقدام حمایتی اقتصادی توسط 106عضو اصلی و 4عضو ناظر این سازمان صورت گرفته است. اقدامات حمایتی که از زمان شروع همه‌گیری کرونا از سوی کشورها انجام شده، بسیار فراتر از اقداماتی است که در زمان ظهور بحران مالی جهانی انجام شد. این اقدامات شامل کمک‌های بلاعوض، وام یا بسته‌های محرک برای حمایت از بخش‌هایی همچون کشاورزی، سلامت، حمل‌ونقل هوایی، حمل‌ونقل، گردشگری، آموزش و فرهنگ که بیشترین آسیب را از بیماری کرونا دیده بودند، به علاوه اقدامات مالی و پولی برای حمایت از کسب‌و‌کارها و مشاغل کوچک و متوسط و بسته‌های محرک اقتصادی گسترده‌تر بوده‌اند. بیشتر این اقدامات حمایتی موقتی به نظر می‌رسند، ولی برخی از آنها که از مراحل اولیه همه‌گیری آغاز شدند تا سال 2021 نیز تمدید شده‌اند.  

در مورد اقدامات غیرمرتبط با همه‌گیری کرونا اعضای این سازمان در طول دوره مورد بررسی در این گزارش، 61اقدام تسهیل‌کننده روی تجارت کالایی و 70اقدام محدودکننده تجاری را به اجرا گذاشته‌اند.

پوشش تجاری اقدامات تسهیل‌کننده واردات در طول دوره مورد بررسی حدود 445میلیارد دلار تخمین زده شده است (کاهش نسبت به 731.3میلیارد دلار در دوره قبل) که به‌طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از پوشش تجاری اقدامات محدودکننده واردات که 127.1میلیارد دلار تخمین زده شده، بوده است (پوشش تجاری اقدامات محدودکننده واردات نیز نسبت به 440.9میلیارد دلار دوره قبل کاهش داشته است) .

براساس این گزارش، اعضای سازمان تجارت جهانی 122اقدام تجاری غیرمرتبط با بیماری کووید-19 انجام داده‌اند که تجارت خدمات را تحت تاثیر قرار داده و تسهیل‌کننده روند تجارت بوده‌اند. با وجود این، به نظر می‌رسد برخی سیاست‌های جدید اعضا نیز محدودکننده تجارت خارجی بوده‌اند؛ مانند اقدامات تاثیرگذار بر خدمات ارتباطی و شبکه و سیاست‌های مرتبط با غربالگری سرمایه‌گذاری خارجی در مناطقی که استراتژیک تلقی می‌شوند.