در یک دوره ۵۴ روزه در سال ۱۴۰۰ بررسی شد
شعاع توزیع دلا‌ر ۴۲۰۰
جزئیات ثبت‌سفارش، تخصیص و تامین ارز واردات کالاهای اساسی و ضروری مشمول ارز 4200 تومانی و ارز نیمایی، از ابتدای سال‌جاری تا 23 اردیبهشت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل منتشر شد. گزارش موجود نشان می‌دهد که اگرچه قرار بود تخصیص ارز ترجیحی به پنج قلم کالا محدود شود، اما دولت در سال‌جاری به بیش از پنج قلم از کالاهای اساسی و ضروری ارز با نرخ ترجیحی تخصیص داده است. البته حجم تخصیص و تامین ارز دولتی به این کالاها به صورت محدود بوده است. مرداد سال 1397 هیات دولت مصوب کرد که ارز ترجیحی به 25 کالای اساسی و ضروری تخصیص یابد اما مستندات مختلف از تخلفات بسیار در تخصیص ارز 4200 منجر به این شد که لیست کالاهای مشمول کوچک‌تر شود. متولی وزارت صمت نیز رسما در تیر 99 این موضوع را تایید کرد. البته در سال گذشته هم این برنامه به صورت دقیق اجرایی نشد؛ حتی در سال‌جاری نیز به طور کامل عملیاتی نشده است. براساس گزارشی که از سوی دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صمت منتشر شده، مجموعا 25 قلم کالای اساسی و ضروری که در سال‌جاری تا ۲۳ اردیبهشت ماه ثبت‌سفارش شده است، سه میلیون و 511 هزار و ۳۹۶ تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۷ درصد رشد داشته است. حجم ارز تخصیص یافته به کالاهای مذکور در سال‌جاری یک میلیارد و 729 میلیون و 628 هزار یورو بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۹۴ درصد رشد داشته است. البته از این میزان 688 میلیون و ۳56 هزار یورو ارز دولتی تامین شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 88 درصد رشد داشته است. در ضمن 214 میلیون و 533 هزار یورو ارز نیمایی تامین شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 17 درصد رشد داشته است.
رشد 90 درصدی تامین ارز 4200 تومانی
براساس گزارش دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صمت، در سال 1400 حجم ثبت‌سفارش روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت به عنوان 5 قلم کالای اساسی، بیش از دو میلیون و 842 هزار تن است که نسبت به مدت مشابه مورد بررسی 134 درصد رشد داشته است. مجموع تخصیص ارز این کالاها 736 میلیون و 510 هزار یورو بوده که نسبت به مدت مشابه 150 درصد رشد داشته است. این گزارش میزان تامین ارز این کالاها را با رشد 90 درصدی، 644 میلیون و 662 هزار یورو اعلام می‌کند. براساس این گزارش در 54 روز ابتدای سال، تامین ارز دانه‌های روغنی 94درصد و ذرت 45درصد کاهش داشته است؛ در مقابل تامین ارز روغن خام و جو با رشد قابل توجه روبه رو بوده است.
کالاهایی که 4200 نگرفتند
براساس این گزارش در سال‌جاری، دام سبک و سنگین، کره، تخم‌مرغ، چای، حبوبات، کودهای معدنی و شیمیایی، مواد اولیه کاغذ و لاستیک و انواع لاستیک از جمله سواری اتوبوس و کامیون و OTR، انواع کاغذ از ارز دولتی حذف شده‌اند. البته سال گذشته صرفا کودهای معدنی شیمیایی، مواد اولیه لاستیک، انواع کاغذ، برنج، شیرخشک اطفال، گوشت گوسفند، گوشت گوساله، جوجه و دام سبک جزو اقلامی بودند که ارز 4200 دریافت کرده‌اند؛ مابقی کالاها در سال گذشته نیز با ارز نیمایی وارد کشور شده است.
براساس این گزارش، از 20 قلم کالای ضروری مورد بررسی، برنج، جوجه، گوشت گوساله، گوشت گوسفند، گوشت مرغ، همچنین شیرخشک اطفال، شکر خام نیشکری و مواد اولیه کاغذ از جمله اقلامی است که از ابتدای سال‌جاری تا 23 اردیبهشت ماه، ارز 4200 تومانی به آنها تخصیص یافته است. البته در این دوره تامین ارز برنج کاهش 97 درصدی، گوشت گوساله کاهش 42 درصدی و گوشت گوسفند افت 90 درصدی داشته است. در ضمن دام سبک، جوجه، گوشت گوساله، حبوبات، برنج، چای، شکر، کودهای معدنی و شیمیایی، مواد اولیه لاستیک و اولیه کاغذ، انواع لاستیک و انواع کاغذ از جمله اقلامی است که ارز نیمایی به آنها تخصیص یافته است.
ارزش ترخیص 5 کالای اساسی
براساس این گزارش، ارزش ترخیص ۵ کالای اساسی (روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت) در سال‌جاری ۴۸۶ میلیون و 396 هزار یورو است که نسبت به سال گذشته با افت ۲۲ درصدی روبه‌رو بوده است. وزن این کالاها نیز یک میلیون و ۱۱۷ هزار و ۴۶۹ تن گزارش شده است که نسبت به سال گذشته کاهش ۵۳ درصدی را تجربه کرده است. اما ارزش ترخیص 20 کالای ضروری دیگر ۱۹۳ میلیون و ۴۵۵ هزار یورو بوده که نسبت به سال قبل با کاهش ۴۱ درصدی مواجه شده و وزن کالاها ۲۷۹ هزار و ۵۹۳ تن بوده که نسبت به سال گذشته ۳۲ درصد افت داشته است. در مجموع ارزش ترخیص کل 25 کالای مورد بررسی ۶۷۹ میلیون و 851 هزار یورو بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۲۹ درصدی را ثبت کرده است. وزن آنها نیز بیش از یک میلیون و 397 هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش 50 درصدی روبه‌رو شده است.
