آیا ایران باید به سمت تولید محصولات پیچیده برود؟
به گفته شاهمرادی، او و همکارانش در این مرکز از سال ۱۳۹۲ روی موضوع پیچیدگی اقتصادی با رویکرد تولیدات در ایران تحقیق کردهاند که نتیجه این مطالعه، کاربرد این شاخص در تنوعپذیری محصولات پتروشیمی است.بر اساس این پژوهش، بهروز شاهمرادی و همکارانش، وضعیت و جایگاه ایران در صادرات عمده محصولات پتروشیمی و شیمیایی با رویکرد پیچیدگی اقتصادی را مورد بررسی قرار دادهاند و در نهایت به این نتیجه رسیدهاند که کدام محصولات از صنعت پتروشیمی و شیمیایی ایران باید در اولویت تولید قرار گیرد.بر اساس این مطالعه علمی، علاوه بر بررسی محصولات و تولیدات دارای پیچیدگی بالا در این صنعت، جایگاه کشورهای رقیب ایران در بازارهای جهانی نیز مورد مطالعه قرار گرفته و هفت محصول تولیدی ایران در صنعت پتروشیمی بهعنوان اولویتها در این بخش معرفی شدهاند. همچنین در مطالعه تحقیقی شاهمرادی و گروه همکارانش، ۱۰ محصول دارای بیشترین مقدار شاخص پیچیدگی اقتصادی در میان محصولات محصولات شیمیایی تعیین و معرفی و تلاش شده است تا بر اساس آن، استراتژیهای اولویتبندی صنایع به دست آید.این تحقیق همچنین نشان میدهد محصول نفت از پایینترین پیچیدگی برخوردار است در حالی که محصولاتی مانند ماشینآلات و تولیدات شیمیایی دارای بالاترین پیچیدگی هستند.
این در حالی است که بر اساس این تحقیق، کشورهای ایالات متحده آمریکا، چین، آلمان، بلژیک، کرهجنوبی، هلند، ژاپن، فرانسه، عربستان و سنگاپور در میان ۱۰ کشور عمده صادرکننده فرآوردههای پتروشیمی در رویکرد پیچیدگی اقتصادی قرار دارند و ایران در جایگاه ۲۷ است.مطالعه پژوهشی عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نشان میدهد طی دهههای اخیر، کشورهایی مانند ژاپن، سنگاپور، کره و چین، به سمت تولید محصولات پیچیده گام برداشته و امروز تمرکز این کشور بر تولید این محصولات است که رقبای اندکی نیز در جهان دارند. به گفته شاهمرادی، برای تبیین استراتژی پیچیدگی اقتصادی بالا برای ایران و، باید بررسی کرد که کدام محصولات به ایران از نظر قابلیتی و زیرساختی نزدیک است و باعث پیچیدهتر شدن و سودآوری بالاتر برای کشور میشود و در نهایت باعث میشود دستیابی به محصولات دیگر برای کشور فراهم شود.به گفته وی، ایران با در اختیار داشتن سهم ۰/ ۷ درصدی از صادرات پتروشیمی در جهان، ۳۵ محصول را با رقابتپذیری بالا صادرات میکند در حالی که کشوری مانند کرهجنوبی، با سهم ۵/ ۹ درصدی، تنوع محصولات صادراتی پتروشیمی آن ۱۴۰ محصول است.پس از ارائه این بسته مطالعاتی و بحث و گفتوگوی اعضای کمیسیون انرژی و محیطزیست اتاق تهران روی آن، مقرر شد تا ضمن همفکری بیشتر میان کمیسیون و گروه تحقیقاتی این مطالعه در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، بررسی جامعی روی تنوعپذیری تولیدات ایران در صنعت پتروشیمی صورت گرفته و بهعنوان سندی قابل اتکا و علمی، به مراجع تصمیمگیر در کشور ارائه شود.