از سوی گمرک ایران تشریح شد
فهرست دپویی‌ها در گمرک
آخرین وضعیت کالاهای موجود در بنادر و گمرکات کشور و علت ایستایی کالا در انجام تشریفات گمرکی تشریح شد. بر اساس آخرین آمار منتشر شده، کالاهای اساسی دپو شده در گمرکات به ۳ میلیون و ۲۰۰هزار تن می‌رسد. البته به این موضوع نیز اشاره شده که قسمتی از کالاهای اساسی ماندگار در گمرکات در انتظار تامین ارز هستند. بیش از ۸۰ درصد کالاهای غیراساسی غیرکانتینری هم مواد اولیه یا واسطه‌ای واحدهای تولیدی، ماشین‌آلات مرتبط با تولید، تجهیزات پروژه‌های راهبردی و ملی بوده است. میزان این کالاها در بنادر و گمرکات کشور به بیش از ۳ میلیون و ۴۸۰ هزار تن می‌رسد که در گروه کالایی ۲۱ تا ۲۷ قرار گرفته و اصلی‌ترین مشکل جهت ترخیص این اقلام، قرار نگرفتن درصف تخصیص ارز و عدم تایید منشأ ارز این کالاها است. تعداد کانتینرهای پُر وارداتی موجود در بنادر و گمرکات نیز بیش از ۲۳ هزار دستگاه کانتینر برآورد می‌شود.
برآیند اظهارات معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران حکایت از آن دارد که بیشترین مانع ترخیص کالا و مهم‌ترین دلیل دپوی کالا در گمرکات مربوط به تامین ارز است. مشکلات تامین ارز برای واردات همزمان با کمبود منابع ارزی به علت افت فروش نفت به واسطه تحریم‌های اقتصادی و شیوع ویروس کرونا به چالشی جدی برای واردکنندگان بدل شده است به‌گونه‌ای که گفته می‌شود صف تامین ارز برای واردات کالا هنوز طولانی است. از سوی دیگر برخی از کالاها بدون تامین ارز اجازه ترخیص ندارند. اما چندی پیش اعلام شد که گروهی از کالاهایی که در صف تخصیص و تامین قرار گرفته‌اند می‌توانند از گمرکات ترخیص شوند. در همین راستا مهرداد جمال ارونقی گفته است: هیچ اختیاری به گمرک درخصوص ترخیص اقلام در صف تخصیص ارز حتی به‌صورت درصدی داده نشده و این امر باعث ایستایی در انجام تشریفات گمرکی و ترخیص کالاهای این دسته شده است.
وضعیت سه دسته کالای دپو شده در گمرک
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران آخرین وضعیت کالاهای موجود در بنادر و گمرکات کشور را تشریح کرد. مهرداد جمال ارونقی گفت: در تشریح آخرین وضعیت کالاهای موجود در بنادر و گمرکات کشور، سه دسته‌بندی را باید در نظر گرفت؛ کالاهای اساسی، کالاهای غیراساسی غیر کانتینری و کالاهای کانتینری.
وی افزود: در دسته‌بندی « اول » کالاهای اساسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. از ابتدای سال‌جاری بیش از ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالای اساسی وارداتی به ارزش بیش از ۵ میلیارد دلار از گمرکات کشور ترخیص شده است. درحال حاضر، میزان موجودی کالاهای اساسی در بنادر و گمرکات کشور به بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزارتن می‌رسد که بیش از ۲ میلیون تن از این اقلام در بندر امام خمینی (ره) دپو شده است. حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزارتن از موجودی کالاهای اساسی را ذرت به خود اختصاص داده است. قسمتی از کالاهای اساسی که در حال حاضر ترخیص نشده‌اند، در انتظار تامین ارز هستند، بعضی از این اقلام به‌صورت اعتباری خریداری شده و به بنادر حمل شده‌اند و اسناد مالکیت نیز در اختیار خریدار داخلی قرار دارد و درخصوص مقداری از این کالاها، هنوز مالکیت به صاحب کالا منتقل نشده است. به‌رغم اینکه گمرک، بانک مرکزی و وزارت صمت، ترخیص ۵ قلم کالای اساسی « ذرت، جو، کنجاله سویا، دانه‌های روغنی و روغن خام» را بدون ارائه کدرهگیری بانک بلامانع اعلام کرده‌اند اما به نظر می‌رسد صاحبان کالا علاقه‌ای به ترخیص این اقلام تا تامین ارز این کالاها ندارند.
ارونقی، تعداد شناورهای منتظر در لنگرگاه بنادر کشور را ۱۶ فروند حاوی ۷۳۶ هزار تن کالای اساسی و تعداد شناورهای درحال تخلیه در بنادر را ۶ فروند حاوی ۸۵ هزارتن کالای اساسی برشمرد و عنوان کرد تخلیه کالاهای اساسی در بنادر به‌صورت شبانه‌روزی انجام می‌پذیرد.
در همین راستا نیز رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران گفته است: ۸۴ درصد اقلام وارداتی شامل مواد اولیه، واسطه‌ای و سرمایه‌ای است که برای تولید و ادامه فعالیت واحدها، ضروری هستند و بیش از ۱۴ درصد نیز شامل کالاهای مصرفی شدند که برنج و موبایل به‌عنوان کالاهای ضروری برای کشور از جمله آنها محسوب می‌شود. حمید زادبوم همچنین اظهار کرده است: تلاش داریم با رصد هفتگی کالاهای وارداتی ثبت‌سفارش کالاهایی که مشابه داخلی آنها وجود دارد را کاهش دهیم و به تدریج در آینده‌ای نزدیک به طور کلی واردات این محصولات را در جهت رونق تولید داخل ممنوع اعلام کنیم.
او با اشاره به محدود کردن ثبت‌سفارش در سال‌جاری برای کالاهای دارای مشابه داخلی اظهار کرده است: سال گذشته هزار و ۶۰۰ کالا با کد هشت رقمی اچ. اس ممنوعیت واردات داشتند که این رقم در سال‌جاری به ۲ هزار و ۴۰۰ کالا رسیده است که به‌دلیل نبود ارز قابل‌تخصیص به این اقلام ورود آنها با محدودیت مواجه شده است.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران همچنین عنوان کرد: در دسته‌بندی «دوم»، کالاهای غیراساسی غیرکانتینری قرار دارند که بیش از ۸۰ درصد این کالاها مواد اولیه یا واسطه‌ای واحدهای تولیدی، ماشین‌آلات مرتبط با تولید، تجهیزات پروژه‌های راهبردی و ملی است که از نظر گمرک بسیار حائز اهمیت است. میزان این کالاها در بنادر و گمرکات کشور به بیش از ۳ میلیون و ۴۸۰ هزار تن می‌رسد که در گروه کالایی ۲۱ تا ۲۷ قرار گرفته و اصلی‌ترین مشکل جهت ترخیص این اقلام، قرار نگرفتن درصف تخصیص ارز و عدم تایید منشأ ارز این کالاها است. باید توجه داشت هیچ اختیاری به گمرک درخصوص ترخیص اقلام در صف تخصیص ارز حتی به‌صورت درصدی داده نشده و این امر باعث ایستایی در انجام تشریفات گمرکی و ترخیص کالاهای این دسته شده است.
ارونقی گفت: تشخیص اولویت ترخیص کالاهای این دسته مرتبط با تولید، با وزارت صنعت، معدن و تجارت است که فهرست اقلام مربوطه توسط گمرک و وزارتخانه مزبور احصا و به بانک مرکزی اعلام شده که درصورت تایید منشأ ارز این اقلام، ترخیص این کالاها در حداقل زمان ممکن صورت خواهد پذیرفت.
این مقام مسوول اظهار امیدواری کرد با توجه به لزوم ارائه تسهیلات لازم برای واحدهای تولیدی، متعاقب پیگیری‌های صورت گرفته، مشکلات این واحدها مرتفع و کالاهای دپو شده در این دسته قابلیت ترخیص پیدا کنند. معاون گمرک ایران درخصوص دسته سوم کالاهای موجود در بنادر و گمرکات به تعداد کانتینرهای موجود در بنادر و گمرکات پرداخت و اعلام کرد: در دسته‌بندی «سوم»، کانتینرهای پُر وارداتی موجود در بنادر و گمرکات مدنظر است که تعداد این کانتینرها بیش از ۲۳ هزار دستگاه کانتینر برآورد می‌شود. البته در داخل این کانتینرها ممکن است علاوه بر کالاهای از نوع اقلام دسته دوم، کالاهای اساسی مانند برنج نیز موجود باشد چرا که در سال قبل، تا این مدت زمان، بیش از ۹۳۰ هزارتن برنج از گمرکات کشور ترخیص شده بوده اما در سال‌جاری و در این مدت زمان، فقط حدود ۵۰۰ هزارتن برنج از گمرکات کشور ترخیص و مابقی (بیش از ۲۰۰ هزار تن) در انتظار تخصیص ارز و متعاقب آن تایید منشأ ارز هستند که وفق مصوبات ستاد تنظیم بازار، مقرر شده است با قید فوریت در این خصوص اقدام لازم صورت گیرد.
