چالش‌های ورود به بازار اوراسیا

دنیای اقتصاد: مشکلات مبادلات تجاری کالاهای کشاورزی و غذایی در صورت پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا در نشست اخیر کمیسیون صنایع غذایی اتاق مشترک ایران و روسیه مورد بررسی قرار گرفت. این در حالی است که ایران پیش از این نتوانسته بود برای ورود به بازار روسیه، آنطور که انتظار می‌رفت عمل کند. البته حدود دو سال پیش توسط روسیه به ایران پیشنهاد شد که به اتحادیه اقتصادی اوراسیایی که یک بلوک تجاری منطقه‌ای متشکل از دولت‌های واقع در شمال اوراسیا است، بپیوندد. گفته می‌شود که اتحادیه اوراسیا به دنبال آن است که مذاکرات با ایران را برای عضویت این کشور در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تا پایان سال ۲۰۱۷ به نتیجه برساند.

در همین راستا دومین جلسه کمیسیون صنایع غذایی اتاق مشترک ایران و روسیه با هدف بررسی مشکلات مبادلات تجاری کالاهای کشاورزی و غذایی در صورت پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا نیز و با حضور کاوه زرگران، عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و روسیه، سیدجمال مدرسی، مدیرکل دفتر مقررات و استانداردهای بازرگانی وزارت جهادکشاورزی و شاهرخ شجری، مدیرکل دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد.

زرگران با اشاره به شروط عضویت در اتحادیه اوراسیا گفت: عضویت ایران در اتحادیه اوراسیا به لحاظ صادرات کالاهای کشاورزی و غذایی بسیار برای ایران مفید خواهد بود. در صورت عضویت، تعرفه‌های صادراتی به کشوری مانند روسیه کاهش پیدا می‌کند؛ البته در این صورت ایران نیز باید در مقابل تعرفه بسیاری از اقلام خود را کاهش دهد که عمده آنها مربوط به غلات، گندم، ذرت و جو می‌شود. در حال‌حاضر برای واردات گندم به کشور محدودیت‌هایی وجود دارد و ذرت و جو نیز در صورت واردات تفاوت قیمت بالایی با قیمت‌های داخلی خواهند داشت؛ از این‌رو انتظار می‌رود وزارت جهادکشاورزی تمایل زیادی برای واردات این اقلام نداشته باشد. همچنین واردات روغن خام و کنجاله‌های مختلف نیز می‌تواند سیاست‌های وزارت جهاد را به چالش بکشد. درست است که با پیوستن به اتحادیه اوراسیا، ممکن است در مورد گندم و روغن دچار زیان شویم، اما با بازاری شش تا شش و نیم میلیارد دلاری روبه‌رو خواهیم بود که می‌توانیم از آن بهره‌مند شویم.

وی با ارائه آمارهایی در مورد صادرات و واردات کشور به روسیه در چند سال اخیر به بررسی شرایط ایران پس از پیوستن به اتحادیه اوراسیا و دستاوردهای کریدور سبز برای کشور پرداخت و تصریح کرد: یارانه‌هایی که دولت در سال گذشته برای صادرات برخی اقلام خوراکی مانند لبنیات در نظر گرفته، تاثیر بسیاری بر افزایش صادرات این اقلام داشته است. برجام در ارتباط با افزایش روابط تجاری ایران با روسیه تاثیر زیادی نداشته و نسبت به چهار یا پنج سال گذشته تجارت ما با این کشور کاهش نیز یافته است. این عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و روسیه بر لزوم اعطای یارانه صادراتی به کالاهایی که پتانسیل صادرات برای آنها وجود دارد، گفت: روسیه حدود ۴۹۰میلیون دلار واردات گوجه‌فرنگی داشته است، درحالی‌که سهم ایران از این واردات تنها ۸ میلیون دلار بوده که سهم بسیار کمی است و باید با توجه به پتانسیل تولیدی این محصول، صادرات آن را افزایش دهیم. روسیه آماده است تا تعرفه‌های خود را کاهش دهد ولی وزارت جهاد با کاهش تعرفه‌ها به‌صورت متقابل موافقت نکرد.

در ادامه سیدجمال مدرسی به توصیف سیاست‌های جهادکشاورزی در این رابطه پرداخت و گفت: تقریبا از دو سال قبل که موضوع پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا مطرح شد، بین ایران و کشورهای عضو این اتحادیه، تفاهم‌نامه تسهیل تجارت منعقد شد تا در این قالب سطح تجارت ایران با کشورهای عضو افزایش پیدا کند. این کشورها لیست کالایی در اختیار ایران قرار داده‌اند و خواستار اعمال تخفیف‌هایی در تعرفه این کالاها هستند و در مقابل فهرستی از کالاهای خود را در اختیار آنها قرار داده‌ایم. وی با بیان این نکته که بخش کشاورزی پتانسیل تبادل تجاری بالایی دارد، در مورد کالاهایی که باید وارد کشور شود، مانند دانه‌های روغنی، ذرت و جو، گفت: درخصوص این کالاها طبق چارچوب موازین تجاری با آنها مذاکره خواهیم کرد. برخی از کالاها، مانند صنعت شیرینی و شکلات نیز در قالب تجارت آینه‌ای بحث شده است، هر اندازه آنها تخفیف بدهند، ما نیز تخفیف خواهیم داد.

این مقام مسوول تشریح کرد: کشورهای عضو این اتحادیه هرکدام حق وتو دارند و این شرایط کار را مشکل می‌کند. به‌عنوان مثال در مورد لبنیات، بلاروس توانمندی‌های صادراتی دارد و تلاش می‌کند تا دست ایران به این بازار نرسد. هرکدام از این پنج کشور خط قرمزهایی دارند؛ هرچند خوش‌بین هستیم و به یک تفاهم اولیه‌ای با این کشورها رسیده‌ایم. با تعدیل کردن خواسته‌های خود توانسته‌ایم روی ۲۰ کالا از لیست کالایی با این کشورها به اجماع اولیه برسیم. در مورد تسهیل مقررات تجاری نیز پیشرفت‌های بسیار زیادی صورت گرفته است. مدرسی با اشاره به اینکه در مورد ایجاد مسیر سبز گمرکی هم با روسیه و تسهیل عملیات تجاری با کشورهای اتحادیه اوراسیا پیشرفت‌هایی صورت گرفته است، تاکید کرد: کالاهای ایرانی در تمام مراحل تولید به لحاظ قیمتی توان رقابتی پایینی دارند و باید در بحث صادرات توان بالفعل خود را مدنظر قرار دهیم و سعی کنیم ظرفیت‌های بالقوه خود را به بالفعل تبدیل کنیم. در بحث واردات نیز کالایی که به کشور وارد می‌شود، باید به لحاظ قیمت و کیفیت با استانداردهای جهانی مطابقت داشته باشد.

شاهرخ شجری، مدیر دفتر توسعه صادرات وزارت جهادکشاورزی در ادامه جلسه توضیحاتی درباره اختصاص یارانه صادراتی به وزارت جهادکشاورزی از سوی سازمان برنامه‌وبودجه و اعطای آن به صادرکنندگان، توضیحاتی داد و تشریح کرد: تاکنون دو مرحله یارانه به مبالغ ۲۰ میلیارد و ۲۴میلیارد تومان به وزارت جهادکشاورزی تخصیص داده شده است که هر دو مبلغ را بین صادرکنندگان توزیع کردیم. ۷۶میلیارد تومان دیگر نیز مصوب شده که پس از تخصیص، طبق محاسبات انجام شده به‌حساب صادرکنندگان واریز خواهد شد. وی در ادامه به مشکلات صادرات اشاره و عنوان کرد: هزینه حمل‌ونقل در ایران نسبت به رقبا بسیار بالاست که این مساله قدرت رقابت‌پذیری را نسبت به رقبا بسیار کاهش داده است. عمده صادرات کشور با کانتینرهای یخچال‌دار انجام می‌شود که به دلیل بالا بودن تقاضا نسبت به عرضه، هزینه بالایی دارند.