آدرس کاپیتان بخش خصوصی

دنیای اقتصاد: یکشنبه هفته آینده فعالان اقتصادی در بخش خصوصی پای صندوق رای می‌روند تا رئیس جدید اتاق بازرگانی ایران را انتخاب کنند. با توجه به جایگاه اتاق بازرگانی ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین نهاد نمایندگی بخش خصوصی و مشاور سه قوه، «دنیای اقتصاد» در گزارشی مسوولیت اجتماعی اعضای هیات نمایندگان در انتخابات پیش‌رو را بررسی کرده است. جمع‌بندی‌ها حاکی از این است که مسوولیت اجتماعی انتخاب‌کنندگان ایجاب می‌کند فردی را انتخاب کنند که جایگاه اتاق را تقویت یا حداقل از تضعیف آن جلوگیری کند. در عین حال، رئیس جدید باید به ماموریت اصلی اتاق بازرگانی که کاهش موانع فعالیت‌های اقتصادی است، اعتقاد داشته باشد. از سوی دیگر، در این انتخابات معیار رای‌دهندگان نباید براساس مناسبات قبیله‌ای و دعواهای پایتخت و شهرستان‌ها تنظیم شود. به‌منظور تحقق این سه محور، ویژگی‌های رئیس اتاق بازرگانی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. بر این اساس به‌نظر می‌رسد که انتخاب چهره‌ای مشهور که سال‌ها در هیات نمایندگان حضور داشته و از مقبولیت در سطح کلان نظام نیز برخوردار است، می‌تواند در ارتقای جایگاه اتاق بازرگانی کمک کند؛ چراکه انتخاب فرد غیرمشهور، ضعیف یا فردی که کارنامه قابل قبولی در طول فعالیت اتاق بازرگانی نداشته، ریسک زیادی برای بزرگ‌ترین نهاد بخش خصوصی به‌دنبال دارد.

گروه بازرگانی: انتخابات رئیس جدید اتاق بازرگانی ایران شاید مهم‌ترین اتفاقی باشد که این روزها بحث آن میان اعضای هیات‌نمایندگان داغ است. این روزها گمانه‌زنی‌ها همچنان برای کاندیداتوری ریاست اتاق ادامه دارد. فعالان اقتصادی صبح یکشنبه هفته آینده (۱۴ شهریور ماه) پای صندوق رای می‌روند تا سرنوشت دو سال و ۱۰ ماه کرسی ریاست کانون تصمیم‌سازشان را تعیین کنند. اتاق بازرگانی به‌عنوان بزرگ‌ترین نهاد نمایندگی بخش‌خصوصی ایران، متشکل از فعالان کسب‌وکار است که هدف آن بهبود وضعیت تجارت، صنعت، معدن و کشاورزی است. در چارچوب هدف کلی مذکور، ماموریت عمومی یک اتاق مطلوب تسهیل و کمک به توسعه و گسترش هرچه بیشتر فعالیت‌های اقتصادی اعضا از طریق ارائه یک صدای جمعی مشترک است. حال با توجه به این ماموریت، فعالان بخش‌خصوصی بار دیگر در آستانه آزمون دیگری قرار دارند، چراکه انتخاب فردی که بتواند در جهت تقویت اتاق بازرگانی فعالیت کند، از اهمیت بالایی برخوردار است. تجربه نشان داده است که در آستانه برگزاری هر انتخاباتی، از جمله انتخابات ریاست پارلمان بخش‌خصوصی، حمایت چهره‌ها و طیف‌های سرشناس و قابل اطمینان برای جامعه هدف، توانسته در انتخاب فرد حمایت شده از سوی این چهره‌ها تاثیر بسزایی داشته باشد. تاکنون روند انتخابات ریاست اتاق ایران به گونه‌ای بوده که همواره دو یا سه گزینه برای کسب این صندلی با یکدیگر به رقابت پرداخته‌اند. در انتخابات پیش‌رو نیز گمانه‌زنی‌ها حاکی از احتمال کاندیداتوری چند نفر از تهران و شهرستان‌ها است؛ با این حال، این سوال مطرح است که انتخاب چه کسی می‌تواند برای اتاق ایران نفع داشته باشد. در عین حال مسوولیت اجتماعی رای‌دهندگان در انتخاب فرد شایسته برای ریاست اتاق بازرگانی چیست؟ کارشناسان در پاسخ به این سوال‌ها سه محور را مدنظر قرار می‌دهند. از منظر فعالیت اتاق بازرگانی به‌عنوان بزرگ‌ترین نهاد بخش‌خصوصی و مشاور سه قوه، مسوولیت اجتماعی رای‌دهندگان ایجاب می‌کند که این انتخابات به جهتی هدایت شود که در وهله اول جایگاه اتاق بازرگانی تقویت شود، یا حداقل جایگاه آن تضعیف نشود. در وهله دوم موانع فعالیت‌های اقتصادی کمتر شود و فرد منتخب در این جهت گام‌های اساسی را بردارد و به این ماموریت معتقد باشد. در وهله سوم نیز مسوولیت اجتماعی افراد حکم می‌کند که تصمیم‌گیری در مورد رئیس جدید اتاق بازرگانی براساس دعوای بین اتاق‌های شهرستان و تهران نباشد. به عبارت دیگر ملاک افراد پایتخت‌نشین بودن یا شهرستانی بودن نباشد و کسی انتخاب شود که جایگاه اتاق را تقویت کند. بر این اساس کارشناسان در مورد ویژگی‌های رئیس جدید پارلمان بخش‌خصوصی معتقدند انتخاب چهره‌ای که سال‌ها در هیات نمایندگان حضور داشته و از مقبولیت در سطح کلان نظام نیز برخوردار است، می‌تواند در ارتقای جایگاه اتاق بازرگانی کمک کند، چراکه انتخاب فرد غیرمشهور یا فردی که کارنامه قابل‌قبولی در طول فعالیت اتاق بازرگانی نداشته، ریسک زیادی برای بزرگ‌ترین نهاد بخش‌خصوصی به دنبال دارد. از سوی دیگر، فردی باید در راس امور قرار گیرد که توانایی لازم برای اداره اتاق بازرگانی را داشته باشد چراکه انتخاب کاندیدای ضعیف برای ریاست آینده اتاق بازرگانی از یک‌سو و درخواست پیگیری مطالبات بخش‌خصوصی از این فرد از سوی دیگر، اقدام نادرستی است.

محمود اسلامیان یکی از اعضای هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: رئیس پارلمان بخش‌خصوصی براساس قانون تعریف شده برای اتاق بازرگانی ایران، انتخاب خواهد شد. وی در توضیح فلسفه وجودی اتاق بازرگانی از ابتدا تاکنون عنوان می‌کند: اتاق بازرگانی به‌عنوان مشاور برای سه قوه کشور در زمینه اقتصادی مطرح می‌شود، در نتیجه انتظار می‌رود این نهاد، بتواند راهکارهای مناسب و طرح‌هایی برای حل مشکلات اقتصادی ارائه دهد. هرچند قانون‌گذاری در بدنه این نهاد صورت نمی‌گیرد اما بنگاه‌های اقتصادی اجرا‌کننده این قوانین هستند. اسلامیان با اشاره به نقش مشاوره اتاق بازرگانی ایران اظهار می‌کند: برای تصمیم‌گیری در هر حوزه از افراد و نهادهای کاردان آن بخش مشاوره دریافت می‌شود، همین‌طور که در بخش اقتصادی نیز مشاوره اتاق لازم و ضروری است. وی می‌افزاید: باید بین مجموعه‌ای که در اقتصاد قانون‌گذاری می‌کنند (مجلس شورای اسلامی) و بخش‌هایی که قرار است این تصمیمات را اجرایی کنند، تعاملی مناسب برقرار باشد. این یک ضرورت است. این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران رئیس اتاق ایران را نماد بخش‌خصوصی می‌داند. وی دراین باره می‌گوید: هرچند کسی که بر صندلی ریاست اتاق ایران تکیه می‌زند به‌واسطه رای اکثریت هیات نمایندگان انتخاب می‌شود اما به‌گونه‌ای سمبل بخش‌خصوصی ایران خواهد بود؛ یعنی کسی که قرار است به‌عنوان مشاور سه قوه ایفای نقش کند. وی به بحث‌هایی که در آستانه انتخابات مطرح می‌شود اشاره می‌کند و می‌گوید: متاسفانه هرگاه نام انتخابات در هر زمینه‌ای مطرح می‌شود، جامعه هدف به سمت انتخاب براساس مسائل جغرافیایی و گاهی منافع شخصی پیش می‌رود، در این صورت است که شایسته سالاری نادیده گرفته می‌شود. وی می‌ افزاید: دموکراسی در ایران عمری برابر با پیروزی انقلاب اسلامی دارد. تجربه انتخابات در ایران، تجربه‌ای ۳۷ ساله است، در نتیجه از بلوغ و پختگی لازم در این زمینه برخوردار نیستیم. در آستانه هر انتخابات، از هدف اصلی غافل می‌شویم. در انتخابات پیش‌رو برای تعیین رئیس پارلمان بخش‌خصوصی نیز از هدف غافل شده و به دنبال تقویت نقش اتاق نیستیم. وقتی هدف عوض شود، قطعا آنچه باید در راس شاخص‌ها قرار بگیرد، به حاشیه خواهد رفت.

وی عنوان می‌کند: در انتخاب رئیس اتاق نباید مسائل قومی و قبیله‌ای، تهرانی یا شهرستانی مطرح باشد. طرح این‌گونه مباحث، نشانه نابالغ بودن است. باید دید چه کسی می‌تواند بهترین مشاوره را به سه قوه بدهد. قطعا مشاوران هر بخش و دستگاهی، باید دارای ویژگی‌هایی برتر در زمینه‌ای خاص باشند، در نتیجه اتاق بازرگانی و ریاست اتاق که نماد این نهاد محسوب می‌شود، باید بتواند از پس ایفای این نقش مهم برآید و با تخصص و آگاهی به این وظیفه عمل کند.در واقع ریاست اتاق باید بر عهده کسی باشد که همگان میل به مشاوره وی داشته باشند، تنها در این صورت است که اتاق بازرگانی می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها اثرگذار باشد. قطعا در صورتی که فرد شایسته‌ای بر این صندلی تکیه نزند، نقش اتاق و بالطبع آن نقش بخش‌خصوصی تضعیف خواهد شد، در صورتی که بخش‌خصوصی نیازمند یک فرد اثرگذار است.

اسلامیان عنوان می‌کند: مطالباتی که در کلان مد نظر بخش‌خصوصی است و باید مورد توجه قرار گرفته و مطرح شود، در تهران و شهرستان یکی است. مشکلات اقتصادی در همه ایران یکی است. در حال حاضر نیز نقش اتاق بازرگانی در دولت یازدهم، بیش از گذشته شده و شاهد آن هستیم که در هریک از سفرهای ریاست جمهوری، فعالان اقتصادی و بخش‌خصوصی، این مقام مسوول را همراهی می‌کنند. این امر بیانگر نقش مهمی است که رئیس اتاق ایران به‌عنوان نماد بخش‌خصوصی ایفا می‌کند. کیوان کاشفی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران درخصوص مسوولیت اعضای هیات نمایندگان در انتخابات پیش روی پارلمان بخش خصوصی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: به نظر می‌رسد با توجه به شرایطی که امروز بر اقتصاد ایران حاکم است، نیاز است در طرز تفکر بخش خصوصی نیز تحولی ایجاد شود. از دیرباز فضای انتخابات اتاق بازرگانی، با تفکر غیراصیل «تهرانی یا شهرستانی» مواجه بوده است. اتاق‌های شهرستان همواره به دنبال سهم خواهی از کرسی‌های هیات رئیسه بوده‌اند. چراکه تصور بر این بوده که درخصوص توسعه‌یافتگی شهرستان‌ها کوتاهی شده و از نظر اقتصادی نیز به این مناطق چندان توجهی نشده است؛ بنابراین این تفکر به وجود آمده که چنانچه ریاست اتاق بر عهده یک شهرستانی باشد، قطعا این چرخه تغییر خواهد کرد. وی افزود: این در حالی است که شرایط جدید، این تفکر را نمی‌پذیرد. البته عمده اعضای اتاق بازرگانی را شهرستانی‌ها تشکیل می‌دهند به همین دلیل نیز خواهان آن هستند که نقش خود را با قدرت بیشتری ایفا کنند و این‌قدرت را در کسب صندلی ریاست اتاق توسط یک شهرستانی می‌پندارند. حال آنکه شرایط به‌گونه‌ای است که باید این کرسی نصیب فرد شایسته و لایقی شود که بتواند دو هدف را دنبال کند. به گفته وی رئیس آینده، اول اینکه ساماندهی و بهره‌وری در مجموعه اتاق را افزایش دهد و دوم اینکه بتواند جایگاه بخش خصوصی را حفظ کرده و ارتقا دهد. وی به مدیریت خاص بخش خصوصی اشاره می‌کند و می‌گوید: مدیریت اتاق با هیچ نهاد و دستگاهی قابل قیاس نیست؛ چرا که سطح مختلف تفکر در این نهاد وجود دارد که مدیریت آن بسیار مشکل است. وی می‌افزاید: بنابراین انتظار می‌رود هیات نمایندگان در انتخابات پیش روی اتاق بازرگانی، شاخص‌هایی را در نظر بگیرند که به ترقی و پیشرفت بخش خصوصی منجر شود و کسی بر مسند کار تکیه بزند که بتواند تفکرات مختلف را مدیریت کند.

وی به برخی از گمانه‌زنی‌ها درخصوص دخالت دولتی‌ها اشاره کرده و عنوان می‌کند: دولت تنها ۲۰ نماینده در اتاق دارد و این نمایندگان نیز همواره در راستای اهداف بخش خصوصی، به اتاق بازرگانی یاری رسانده‌اند. در نتیجه به نظر من دولت قصدی برای ورود به کارزار انتخابات را ندارد. اما قطعا ایجاد رابطه منطقی بین بخش خصوصی و دولت به‌واسطه ریاست اتاق، اقدامی بسیار مهم است.

محمدمهدی رئیس‌زاده، یکی از فعالان اقتصادی درخصوص انتخابات پیش‌روی اتاق ایران عنوان می‌کند: شاید یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که باید مورد توجه رای‌دهندگان قرار بگیرد، وجاهت سیاسی، خوشنامی، مقبولیت ریاست اتاق ایران است. فرقی ندارد که این شخص از بین پایتخت‌نشینان انتخاب شود یا غیر از آن. اتاق تنها جایگاه قانونی بخش خصوصی است و با مسائل اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. هرچند در حال حاضر انتخابات رئیس اتاق بازرگانی در میان دوره برگزار می‌شود و نمی‌شود بسیاری از شاخص‌ها را برای رئیس جدید، عنوان کرد. اما انتظار می‌رود افرادی که در هیات رئیسه اتاق ایران و در راس آن یعنی ریاست اتاق، قرار می‌گیرند، بتوانند به‌صورت تمام وقت، در خدمت اتاق باشند. به نظر می‌رسد داشتن مسوولیت در اتاق‌های شهرستان و تهران، از کارآیی رئیس و هیات رئیسه به دلیل حضوری که باید در جلسات مختلف داشته باشند، خواهد کاست. این تعارض باید حل شده و به نظر من در صورت قبول مسوولیت در هیات رئیسه اتاق ایران، سایر مسوولیت‌ها را تفویض اختیار کنند.